O (nie)wykonaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego dotyczących mechanizmu wyrównania poziomego dochodów jednostek samorządu terytorialnego - analiza konstytucyjna

• Autorzy: Bartłomiej Ślemp

Warianty tytułu

The (Non-)Performance of Orders of the Constitutional Tribunal Regarding the Mechanism of Horizontal Compensation of Local Authority Unit Income - Constitutional Analysis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Realizacja przez ustawę z 1993 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego słusznej idei wyeliminowania różnic w potencjale finansowym poszczególnych jednostek administracyjnego podziału państwa obarczona jest wieloma wadami. Przekazywanie części dochodów własnych przez samorządy "bogatsze" na rzecz samorządów "biedniejszych" doprowadziło niektóre jednostki uiszczające wpłaty do pozbawienia możliwości finansowania przez nie swoich zadań własnych w niezbędnym zakresie. Podkreślił to znacząco Trybunał Konstytucyjny w swym orzecznictwie, stwierdzając niekonstytucyjność części wadliwych przepisów. Tym samym ustawodawca został zobowiązany do kompleksowej reformy mechanizmu wpłat korekcyjno-wyrównawczych. Celem artykułu jest wskazanie niewykonania w całości przez prawodawcę postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego o sygn. S 1/13 i wyroku Trybunału Konstytucyjnego o sygn. K 13/11, stwierdzającego niezgodność z Konstytucją części systemu redystrybucji poziomej dochodów JST oraz obecnej praktyki legislacyjnej w tej kwestii.(abstrakt oryginalny)

EN

The implementation by the Act on Local Authority Unit Income of 1993, which has the right idea of eliminating differences in the financial potential of individual units of the administrative division of the country, is subject to numerous defects. The transfer by the "richer" local authorities of some of their own income to the "poorer" local authorities has led to some units being deprived of the ability to finance their own tasks to the necessary extent. This was emphatically highlighted by the Constitutional Tribunal in its line of judgments confirming the lack of constitutionality of some defective regulations. Similarly, the lawmakers were obligated to comprehensively reform the mechanism of the adjustment and compensatory payments. The objective of the article is to demonstrate that the lawmakers have failed to perform the order specified by the Constitutional Tribunal in case ref. S 1/13 and the judgment of the Constitutional Tribunal in case K 13/11, confirming the lack of constitutionality of a part of the system of horizontal redistribution of LAU income and the current legislative practice on this matter, in whole.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Samorząd terytorialny; Jednostki samorządu terytorialnego (JST); Trybunał Konstytucyjny; Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego; Prawodawstwo; System legislacyjny

EN

Local government; Local government units; Constitutional Court; Judgement of Constitutional Tribunal; Legislation; Legislative

• Czasopismo: Finanse Komunalne
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 4
• Strony: 9--20

Twórcy

autor

Bartłomiej Ślemp

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
• Banaszewska M., Efekty redystrybucyjne części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin w Polsce, "Samorząd Terytorialny" 2017/7-8.
• Dębowska-Romanowska T., Dylematy związane z gwarancyjnym charakterem art. 167 Konstytucji dla finansów samorządowych [w:] Księga Jubileuszowa ku czci Profesor Krystyny Sawickiej. Gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych. Zagadnienia finansowoprawne, red. W. Miemiec, Wrocław 2017.
• Dębowska-Romanowska T., Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010.
• Haczkowska M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LEX/el. 2014.
• Informacja prasowa Ministerstwa Finansów z 15.06.2015 r., http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/wiadomosci/aktualnosci/ministerstwo-finansow2/-/asset_publisher/M1vU/content/zmiany-w-systemie-finansowania-jst/pop_up?_101_INSTANCE_M1vU_viewMode=print (dostęp: 21.03.2019 r.).
• Informacja prasowa z 27.06.2018 r., https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1152113,podatek-solidarnosciowy-a-budzet-samorzadu.html (dostęp: 21.03.2019 r.).
• Izdebski H., Funkcjonowanie instytucji wpłat na subwencję ogólną ("janosikowe") z punktu widzenia finansów m.st. Warszawy i województwa mazowieckiego, "Samorząd Terytorialny" 2013/11.
• Izdebski H., Opinia zlecona przez Biuro Analiz Sejmowych sporządzona z 12.09.2014 r. dla projektu zmiany ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego o nr druku 2667 i 2668 z punktu widzenia zgodności z Konstytucją RP oraz stopnia, w jakim projekty te mogą być uznane za wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 4 marca 2014 r. (sygn. K 13/11), http://orka.sejm.gov.pl/rexdomk7.nsf/Opdodr?OpenPage&nr=2668 (dostęp: 21.03.2019 r.).
• Kamińska D., Nelicki A., Asystemowość wyrównania dochodów jednostek samorządu terytorialnego [w:] Finanse komunalne a Konstytucja, red. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2012.
• Kornberger-Sokołowska E., Wpłaty wyrównawcze jednostek samorządu terytorialnego, tzw. janosikowe - wyrok z dnia 31 stycznia 2013 r., K 14/11 [w:] Na straży państwa prawa. Trzydzieści lat orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Derlatka, L. Garlicki, M. Wiącek, Warszawa 2016.
• Miemiec W., Prawne gwarancje samodzielności finansowej gminy w zakresie dochodów publicznoprawnych, Wrocław 2005.
• Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego, Ekspertyza prawna w przedmiocie "Kompleksowych rozwiązań w zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego dla województw (janosikowe)", "Ekspertyzy i opracowania" 2016/30.
• Nelicki A., Uwagi na temat konstytucyjności mechanizmu "janosikowego" w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 25 lipca 2006 r. [w:] Finanse komunalne a Konstytucja, red. H. Izdebski, A. Nelicki, I. Zachariasz, Warszawa 2012.
• Obrębalski M., Kontrowersje wokół "janosikowego" systemu finansowego wspierania jednostek samorządu terytorialnego, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2013/28.
• Przywora B., Problematyka zgodności z Konstytucją RP mechanizmu korekcyjno-wyrównawczego w samorządzie terytorialnym w odniesieniu do województw, "Przegląd Prawa Publicznego" 2017/6.
• Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 2, Komentarz do art. 87-243, Warszawa 2016.
• Stenogram posiedzenia połączonych komisji sejmowych: Finansów Publicznych (nr 355) i Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej (nr 237) z 11.09.2018 r., http://orka.sejm.gov.pl/Zapisy8.nsf/wgskrnr/FPB-355 (dostęp: 21.03.2019 r.).
• Swianiewicz P., Finanse samorządowe. Koncepcje, realizacja, polityki lokalne, Warszawa 2011.
• Ślemp B., Darowski T., Ważny głos Trybunału w debacie o Janosikowym, https://www.prawo.pl/samorzad/janosikowe-niezgodne-z-konstytucja,382039.html (dostęp 21.03.2019 r.).
• Wiącek M., W sprawie tzw. gminnych wpłat janosikowych (analiza konstytucyjna), "Przegląd Naukowy Disputatio" 2010/11.
• Wniosek Rady Miasta st. Warszawy do TK z 30.08.2010 r. inicjujący postępowanie w sprawie o sygn. K 14/11, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=2&dokument=8759&sprawa=7153 (dostęp: 21.03.2019 r.).
• Wniosek Rady Powiatu w Legionowie do TK z 8.10.2014 r. inicjujący postępowanie w sprawie o sygn. K 33/14, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=2&dokument=14465&sprawa=14253 (dostęp: 21.03.2019 r.).
• Wniosek Sejmiku Województwa Mazowieckiego do TK z 25.02.2010 r. inicjujący postępowanie w sprawie o sygn. K 13/11, https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?cid=1&dokument=10582&sprawa=7152 (dostęp: 21.03.2019 r.).