Uwarunkowania potrzeb zdrowotnych realizowanych przez aktywność fizyczną osób starszych

• Autorzy: Zofia Kubińska , Anna Pańczuk

Warianty tytułu

Determinants of Health Needs in the Elderly Realized through Physical Activity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem pracy było poszukiwanie zależności pomiędzy uwarunkowaniami (płcią, miejscem za-mieszkania, wykształceniem, wiekiem, samooceną stanu zdrowia, uczestnictwem w aktywności fizycznej oraz intensywnością wysiłku fizycznego w ramach wykonywanego zawodu), a potrzebami zdrowotnymi realizowanymi przez aktywność fizyczną. Materiał i metoda. Badania prze-prowadzono w 2016 roku wśród 221 mieszkańców powiatu bialskiego i okolic w wieku 60-90 lat. W pracy zastosowano sondaż diagnostyczny z autorskim kwestionariuszem ankiety, w którym badani oceniali stopnie realizacji jedenastu potrzeb zdrowotnych poprzez podejmowaną obecnie aktywność fizyczną. Wyniki. Nie wykazano istotnego zróżnicowania stopnia realizacji potrzeb zdrowotnych względem płci oraz miejsca zamieszkania. Wykazano istotne zróżnicowanie względem wykształcenia a stopniem realizacji potrzeby aktywnej niepełnosprawności oraz rekreacji ruchowej; wiekiem a realizacją potrzeby profilaktycznej; samooceną stanu zdrowia a realizacją potrzeby prorodzinnej, profilaktycznej, ruchu, aktywności turystycznej, rekreacji ruchowej, medycznej i rehabilitacji; dotychczasowym uczestnictwem w aktywności fizycznej a potrzebą ruchu, antyinwolucyjną oraz profilaktyczną; intensywnością wysiłku fizycznego w ramach wykonywanego zawodu a potrzebą prorodzinną, aktywnej niepełnosprawności, rekreacji ruchowej oraz funkcjonalno-czynnościowej. Wnioski. Do uwarunkowań, które różnicują potrzeby zdrowotne realizowane przez aktywność fizyczną badanych seniorów należą: wykształcenie, wiek, stan zdrowia, wcześniejsze uczestnictwo w aktywności fizycznej oraz rodzaj wykonywanego zawodu pod względem intensywności wysiłku fizycznego. W żadnej z analizowanych potrzeb nie wykazano istotnego zróżnicowania w zależności od płci oraz miejsca zamieszkania badanych seniorów.(abstrakt oryginalny)

EN

Introduction and objective. The aim of the present paper is showing an interdependence between the determining factors (sex, place of residence, education, age, self-esteem of the health status, participation in physical activities and intensity of a physical effort connected with performing professional duties) and health needs of elderly people, realized by through physical activities. Material and method. The research was conducted in 221 people aged 60-90 years. A diagnostic survey was used as the research method. It consisted of the author`s questionnaire in which the respondents were asked to evaluate the degree of realization of eleven health needs through the currently undertaken physical activities. Results. No significant variation of the degree of realization of health needs with regards to sex and place of living was found. However, there were significant variations due to such factors as education and the degree of realization of one's active disability needs and motor recreation; age and realization of the preventive need; the self-estimation of one`s health state and realization of a pro-family, preventive, mobility, tourist activity, motor and medical recreation, and a rehabilitation need; previous participation in physical activities and the need of mobility, anti-involution and prevention; intensity of a physical effort within professional duties and a pro-family, active disability, motor and functional recreation need. Conclusions. Among the determinants diversifying health needs of the tested seniors realized through their physical activities, one may include education, age, health state, previous participation in physical activities, as well as the occupation the intensity of effort it involves. Within none of the analyzed needs, there was found a significant variation with regard to the respondents' sex or place of living.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ludzie starsi; Profilaktyka zdrowotna; Aktywność fizyczna

EN

Elderly people; Preventive health care; Physical activity

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2019
• Tom: 13
• Numer: nr 1
• Strony: 57--63

Twórcy

autor

Zofia Kubińska

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

autor

Anna Pańczuk

• Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Bibliografia

• Bień, B. (2002). Stan zdrowia i sprawność ludzi starszych. W: B. Synak (red.), Polska starość (s. 35-77). Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.
• Bień, B. (2007). Proces starzenia się człowieka. W: T. Grodzicki, J. Kocemba, A. Skalska (red.), Geriatria z elementami gerontologii ogólnej (s. 42-46). Gdańsk: Via Medica.
• Błędowski, P. (2012). Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywa demograficznego starzenia się ludności Polski do roku 2035. W: M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), PolSenior Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (s. 11-23). Poznań: Wyd. Termedia. Pobrane z: http://212.87.21.2/polsenior/sites/polsenior.iimcb.gov.pl/files/file/mono-grafia/monografiaPolSenior.pdf
• Burke, I., Jancey, J., Howat, P., Lee, A., Kerr, D., Shilton, T., Hills, A., Anderson, A. Physical activity and nutrition program for senior (PANS): protocol of a randomized controlled trial. BMC Publ Health, 10(1), 751. https://doi.org/10.1186/1471-2458-10-751
• Chipperfield, J.G. (2008). Everyday physical activity as a predictor of late-life morality. Gerontologist, 48(3), 349-357. https://doi.org/10.1093/geront/48.3.349
• Cruz-Jentoft, A.J., Baeyens, J.P., Bauer, J.M., Boirie, Y., Cederholm, T., Landi, F., Martin, F.C., Michel, J.P., Rolland, Y., Schneider, S.M., Topinková, E., Vandewoude, M., Zamboni, M. (2010). Sarcopenia: Europen consensus on definition and diagnosis: Report of the European Working Group on Sarcopenia In Older People. Age Ageing, 39(4), 412-423. https://doi.org/10.1093/ageing/afq034
• Gordon, D.S., Carter, H., Scott, S. (1997). Profiling the care needs of the population with dementia: a survey in central Scotland. Int J Geriatr Psychiatry., 12(7), 753-759. https://doi.org/10.1002/(SICI)-1099-1166(199707)12:7<753::AID-GPS629>3.0.CO;2-9
• Gosik, B. (2015). Rekreacja i aktywność ruchowa starszych osób. Przykład mieszkańców województwa łódzkiego. W: A. Janiszewska (red.), Jakość życia ludzi starych - wybrane problemy (s. 155-163). Łódź: Uniwersytet Łódzki.
• Kantanista, A., Król-Zielińska, M., Szeklicki, R., Dąbrowski, A., Rowiński, R., Osiński, W. (2013). Aktywność fizyczna osób starszych z Wielkopolski w świetle ogólnopolskich badań PolSenior. Gerontologia Polska, 21(4), 113-118.
• Kaźmierczak, U., Radzimińska, A., Dzierżanowski, M., Bułatowicz, I., Srtojek, K., Żukow, W. (2015). Korzyści z podejmowania regularnej aktywności fizycznej przez osoby starsze. Journal of Education, Health and Sport, 5(1), 56-68. http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.13935
• Koprowiak, E., Nowak, B. (2007). Style życia ludzi starszych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodows-ka. Section D. Medicina, 62(Suppl.3), 372-375.
• Kostka, T. (2003). Programowanie aktywności ruchowej u osób starszych. Medicina Sportiva, 57(Suppl. 1), 37-44.
• Kostka, T. (2010). Aktywność fizyczna u osób w podeszłym wieku. W: P. Podolec (red.), Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki. T.2 (s. 455-460). Kraków: Wyd. Medycyna Praktyczna.
• Kryszkiewicz, Cz. (2006). Aktywne życie seniorów warunkiem pomyślnego starzenia się. W: S. Steuden, M. Marczuk (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia (s. 281-288). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kubińska, Z., Pańczuk, A. (2018). Potrzeby zdrowotne realizowane przez aktywność fizyczną osób star-szych. Rozprawy Społeczne, 12(1), 73-79. https://doi.org/10.29316/rs.2018.09
• Lampinen, P., Heikkinen, R.L., Kauppinen, M., Heikkinen, E. (2006). Activity as a predictor of mental well-being among older adults. Aging Ment Health, 10(5), 454-466. https://doi.org/10.1080/13607860600640962
• Łysak, A., Walentukiewicz, A., Drabik, J., Dąbrowski, A., Rowiński, R. (2014). Aktywność fizyczna i nie -które jej uwarunkowania w populacji seniorów województwa pomorskiego. Hygeia Public Health, 49(3), 549-553.
• MacAuley, D. (2001). The potential benefits of physical activity in older people. Med. Sportiva, 5(4), 220-236.
• Marchewka, A., Dąbrowski, Z., Żołądź, J.A. (2013). Fizjologia starzenia się. Profilaktyka i Rehabilitacja. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Mazurek, J., Szczygieł, J., Blaszkowska, A., Zgajewska, K., Richter, W., Opara, J. (2014). Aktualne zalecenia dotyczące aktywności ruchowej osób w podeszłym wieku. Gerontologia Polska, 22(2), 70-75.
• Nowak, M., Rynkiewicz, T., Umiastowska, D. (2009). Zdrowotne uwarunkowania sprawności fizycznej kobiet w różnym wieku. W: D. Umiastowska (red.), Aktywność ruchowa ludzi w różnym wieku. T. 13. (Seria: Monografie) (s. 488-499). Szczecin: Wyd. "Albatros".
• Okła, W. (2006). Psychospołeczne uwarunkowania jakości życia osób starszych w rodzinach własnych i domach opieki społecznej. W: S. Steuden, M. Marczuk (red.), Starzenie się a satysfakcja z życia (s. 29-38). Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Osiński, W. (2013). Gerokinezjologia. Nauka i praktyka aktywności fizycznej w wieku starszym. Warszawa: Wyd. PZWL.
• Topór-Mądry, R., Gilis-Januszewska, A., Kurkiewicz, J., Pająk, A. (2002). Szacowanie potrzeb zdrowotnych. Kraków: Wyd. Vesalius.
• Umiastowska, D. (2012). Aktywność fizyczna i styl życia studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W: J. Nowocień, K. Zuchora (red.), Aktywność fizyczna i społeczna osób trzeciego wieku (s. 273-281). Warszawa: AWF.

Identyfikatory

DOI

10.29316/rs.2019.07