Odporność na kryzys gospodarczy miast pełniących funkcję kontrolno-zarządczą w Europie Środkowo-Wschodniej

• Autorzy: Piotr Raźniak , Sławomir Dorocki , Anna Winiarczyk-Raźniak

Warianty tytułu

Resistance of Cities Performing Command and Control Functions in Central and Eastern Europe to the Economic Crisis

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł ukazuje przestrzenne rozmieszczenie największych firm w Europie Środkowo-Wschodniej, które pełnią funkcję kontrolno-zarządczą miast. Na podstawie ich przychodów ze sprzedaży i zysków określono odporność funkcji kontrolno-zarządczej na potencjalny kryzys głównego sektora kreującego tę funkcję. Aby tego dokonać, opracowano wskaźnik Centrum Ekonomicznego Europy Środkowo-Wschodniej (CEEŚW). Przeprowadzone badania wykazały, że najbardziej odporne na kryzys gospodarczy dominującego sektora tworzącego funkcje kontrolno-zarządcze są Warszawa, Praga i Budapeszt. Funkcję kontrolno-zarządczą miast w Europie Środkowo-Wschodniej tworzą przede wszystkim firmy sektora konsumenckiego i transportowego oraz produkcyjnego. Zauważono wpływ krajów UE 15 i byłego Związku Radzieckiego na przestrzenne rozmieszczenie CEEŚW. Główne miasta znajdują się w pobliżu granicy UE 15. Z drugiej strony największa ich liczba znajduje się w państwach, które po II wojnie światowej były osobnymi państwami, ale znajdowały się pod silnym wpływem politycznym i gospodarczym ZSRR. Z kolei miasta byłych republik radzieckich, które obecnie stanowią osobne państwa, miały niższą odporność na kryzys funkcji kontrolno-zarządczej. Jednocześnie położone są one w stosunkowo dużej odległości od krajów UE 15.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper discusses the spatial distribution of the largest companies in Central and Eastern Europe that play a control and management role in cities. Their sales revenue and profits were used to determine the vulnerability of the control and management function to crisis in the main sector underpinning this function. The paper uses an indicator called "Economic Centre of Central and Eastern Europe" to examine this key issue. Research has shown that Warsaw, Prague, and Budapest are most immune to economic crisis in the dominant sector of their control and management function, which is driven in Central and Eastern European cities by the consumption, transportation, and production sectors. The spatial distribution of ECCEE index values is affected by the old 15 member states of the European Union and the former Soviet Union. Main ECCEE cities are located close to the old "EU 15" states. The largest number of ECCEE cities are located in countries that remained independent after World War II, although were strongly politically and economically affected by the Soviet Union. On the other hand, cities in former Soviet republics that are now independent states are less immune to crisis in their control and management function. At the same time, these countries are found relatively far away from the old 15 EU member states.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Miasto; Kryzys gospodarczy; Globalizacja; Kontrolne funkcje zarządzania

EN

City; Economic crisis; Globalization; Control function of management

• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Rocznik: 2019
• Tom: 33
• Numer: nr 2 Uwarunkowania rozwoju regionalnego i lokalnego = Conditions for Regional and Local Development
• Strony: 45--58

Twórcy

autor

Piotr Raźniak

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

autor

Sławomir Dorocki

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

autor

Anna Winiarczyk-Raźniak

• Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

Bibliografia

• Alderson, A., Beckfield, J. (2004). Power and position in the world city system. American Journal of Sociology, 109(4), 811-851.
• Bański, J., Czapiewski, K., Ferenc, M., Mazur, M., Konopski, M., Solon, B. (2013). Badanie potencjałów i specjalizacji województwa podkarpackiego. Raport. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk.
• Chojnicki, Z., Czyż, T. (1978). Podstawy metodologiczne zastosowania analizy czynnikowej. W: Z. Chojnicki, T. Czyż, J. Parysek, W. Ratajczak (red.). Badanie przestrzennej struktury społeczno-ekonomicznej Polski metodami czynnikowymi. Poznań-Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Csomós, G. (2013). The Command and Control Centers of the United States (2006/2012): An Analysis of Industry Sectors Influencing the Position of Cities. Geoforum, 12(50), 241-251. doi: 10.1016/j.geoforum.2013.09.015
• Csomós, G. (2017). Cities as command and control centres of the world economy: An empirical analysis, 2006-2015. Bulletin of Geography. Socio-economic Series, 38, 7-26. doi: 10.1515/ bog-2017-0031
• Csomós, G., Derudder, B. (2014). Ranking Asia-Pacific cities: Economic performance of multinational corporations and the regional urban hierarchy. Bulletin of Geography. Socio-economic series, 25, 69-80. doi: 10.2478/bog-2014-0030
• Deloitte (2018, 19 marca). Pozyskano z www.deloitte.com
• Derudder, B., Cao, Z., Liu, X., Shen, W., Dai, L., Zhang, W., Caset, F., Witlox, F., Taylor, P. (2018). Changing Connectivities of Chinese Cities in the World City Network, 2010-2016. Chinese Geographical Science, 28(2), 183-201. doi: 10.1007/s11769-018-0938-6
• Dorocki, S. (2012). Regional differentiation in the development of French towns-quantitative analysis. Barometr Regionalny, 3(29), 13-31.
• Dorocki, S., Raźniak, P., Winiarczyk-Raźniak, A. (2019). Changes in the command and control functions of European cities in 2006-2016. Geographia Polonica, 92(3) (w druku).
• Drobniak, A. (2017). Economic resilience and hybridization of development - A case of the Central European Regions. Regional Statistics, 7(1), 43-62. doi: 10.15196/RS07103
• Duranton, G., Puga, D. (2000). Diversity and specialization in cities: why, where and when does it matter? Urban Studies, 37(3), 533-555.
• Dziemianowicz, W., Szlachta, J., Peszat, K. (2014). Potencjały rozwoju i specjalizacje polskich województw. Warszawa: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.
• Forbes Global 2000 (2018, 15 lutego). Pozyskano z www.forbes.com
• Gawlikowska-Hueckel, K., Szlachta, J. (2014). Wrażliwość polskich regionów na wyzwania współczesnej gospodarki. Implikacje dla polityki rozwoju regionalnego. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
• Globalization and World Cities (2018, 19 marca). Pozyskano z www.lboro.ac.uk
• Jakóbczyk-Gryszkiewicz, J. (2011). Łódź u progu XXI wieku. Studia Miejskie, 4, 131-138.
• Kilar, W. (2015). Settlement concentration of economic potential represented by IT corporations. Geographia Polonica, 88(1), 123-141. doi: 10.7163/GPol.0009
• Maćkiewicz, A.J, Ratajczak, W. (1993). Principal components analysis (PCA). Computers and Geosciences, 19(3), 303-342. doi: 10.1016/0098-3004(93)90090-R
• Masik, G. (2016). Economic resilience: The case of Poland and certain European regions. Geographia Polonica, 89(4), 457-471. doi: 10.7163/GPol.0068
• Morrison, D. (1967). Multivariate statistical methods. New York: McGrawHill.
• Parysek, J., Ratajczak, W. (2002). Analiza składowych głównych, jej korzyści i ograniczenia z punktu widzenia badań geograficznych. W: H. Rogacki (red.). Możliwości i ograniczenia zastosowania metod badawczych w geografii i gospodarce przestrzennej. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 61-73.
• Páthy, Á. (2017). Types of development paths and the hierarchy of the regional centres of Central and Eastern Europe. Regional Statistics, 7(2), 124-147. doi: 10.15196/RS070202
• Raźniak, P., Dorocki, S., Winiarczyk-Raźniak, A. (2015). Ranga miasta w świetle syntetycznego wskaźnika stabilności gospodarczej. Studia Miejskie, 18, 119-130.
• Raźniak, P., Dorocki, S., Winiarczyk-Raźniak, A. (2017). Permanence of the economic potential of cities based on sector development. Chinese Geographical Science, 1(27), 123-136. doi: 10.1007/s11769-017-0850-5
• Raźniak, P., Dorocki, S., Winiarczyk-Raźniak, A. (2018a). Eastern European cities as command and control centres in time of economic crisis. Acta Geographica Slovenica, 58(2), 101-110. doi: 10.3986/AGS.3124
• Raźniak, P., Dorocki, S., Winiarczyk-Raźniak, A. (2018b). Światowe centra ekonomiczne w Stanach Zjednoczonych - stan obecny i perspektywy rozwoju. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 32(3), 116-127. doi 10.24917/20801653.323.7
• Raźniak, P., Dorocki, S., Winiarczyk-Raźniak, A., Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2016). Lokalizacja ośrodków kontroli i zarządzania elementem stabilności gospodarczej ośrodków miejskich w Europie Środkowo-Wschodniej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 2(30), 38-54.
• Raźniak, P., Dorocki, S., Winiarczyk-Raźniak, A., Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2017). Zmiany pozycji ekonomicznej miast Europy Środkowo-Wschodniej w przypadku kryzysu dominującego sektora. Ekonomista, 2017(1), 67-83.
• Raźniak, P., Winiarczyk-Raźniak, A. (2014). Influence of the societal security level on population migrations in Poland. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 120, 2-12. doi: 10.1016/j. sbspro.2014.02.075
• Raźniak, P., Winiarczyk-Raźniak, A. (2015). Did the 2008 global economic crisis affect large firms in Europe? Acta Geographica Slovenica, 55(1), 127-139. doi: 10.3986/AGS.740
• Sassen, S. (1991). The Global City: New York, London, Tokyo. Princeton: Princeton University Press.
• Sassen, S. (2006). Cities in a world economy. 3rd Edition. Pine Forge Press: Thousand Oaks.
• Sassen, S. (2011). Cities in a World Economy, fourth edition. Sage Publications.
• Sassen, S. (2016). The Global City: Enabling Economic Intermediation and Bearing Its Costs. City and Community, 15(2), 97-108. doi: 10.1111/cico.12175
• Śleszyński, P. (2015). Economic control functions in Poland in 2013. Geographia Polonica, 88(4), 701-708. doi: 10.7163/GPol.0041
• Śleszyński, P. (2018). Research Topics of Geography of Enterprise and Decision-Control Functions in Poland against Global Trends. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 32(4), 23-47. doi: 10.24917/20801653.324.2
• Taylor, P., Ni, P., Derudder, B., Hoyler, M., Huang, J., Lu, F., Pain, K., Witlox, F., Yang, X., Bassens, D., Shen, W. (2009). The Way We Were: Command and Control Centres in the Global Space- Economy on the Eve of the 2008. Environment and Planning A, 41(1), 7-12. doi:10.1068/ a41318
• Winiarczyk-Raźniak, A., Raźniak, P. (2011). Regional differences In the standard of living in Poland (based on selected indices). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 19, 31-36.
• Zdanowska, N. (2017). Distribution of foreign direct investment across the national urban system in countries of Central and Eastern Europe in 2013. Geographia Polonica, 90(2), 5-24. doi: https://doi.org/10.7163/GPol.0084

Identyfikatory

DOI

10.24917/20801653.332.4