Kształtowanie się organów w spółkach kapitałowych oraz jego wpływ na kształt regulacji w obszarze prawa polskiego

• Autorzy: Marek Michalski

Warianty tytułu

Outline of the Process of Formation of Governing Bodies in Companies and Its Influence on the Contents of Polish Law Regulations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Z perspektywy współczesnego prawa prywatnego mechanizm działania osób prawnych, w tym spółek kapitałowych, jest tak oczywisty, iż nie podlega żadnej dyskusji, stanowiąc niemalże aksjomat leżący u podstawy konstrukcji tych spółek. Ustawodawca różnie co prawda rozkłada akcenty, przewidując raz obligatoryjność, raz fakultatywność jednych organów, np. komisji rewizyjnej, przyjmując jednocześnie konieczność występowania innych, jak np. zarządu. Spółki kapitałowe nie są jednak rozwiązaniami współczesnymi, zaś ich geneza sięga wielu wieków wstecz, zatem proces ich kształtowania się, jak również ustrojowego porządkowania, jest bardzo złożony i stanowi wypadkową bardzo wielu czynników: społecznych, politycznych, cywilizacyjnych oraz prawnych, których skumulowanie się w XIX w. doprowadziło do nadania najpierw spółce akcyjnej, jako pierwszej spółce kapitałowej, ostatecznej - znanej nam dzisiaj - postaci instytucjonalno-organizacyjnej, a następnie do wykorzystania modelu spółki akcyjnej jako punktu odniesienia dla koncepcji spółce z o.o.(abstrakt oryginalny)

EN

From the perspective of contemporary private law, the mechanism of operation of legal persons, including companies, is so obvious that it is never debated; it is almost an axiom on which the construction of those companies is founded. The legislator stresses different aspects, sometimes providing for mandatory character of certain bodies, sometimes making them optional (as is the case of audit committee, for instance), while assuming that certain other bodies - such as the management board - are necessary. However, companies are not contemporary solutions: their roots go back many centuries, hence the process whereby they were formed and found their place in the system was very complex as it was a resultant of a plethora of factors: social, political, civilizational, and legal ones. Their accumulation in the 19th century led to the emergence of the institutional and organizational form of joint-stock company as the first kind of company (and this was the final form, as we know today). Then the model of joint-stock company became the point of reference for the concept of a limited liability company. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Spółki; Spółki kapitałowe; Prawo; Kodeks handlowy; Sportowa spółka akcyjna; Spółki z o.o.; Zarząd

EN

Companies; Capital company; Law; Commercial Code; Sports joint stock company; Limited liability company; Board of directors

• Czasopismo: Przegląd Prawa Handlowego
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 6
• Strony: 11--19

Twórcy

autor

Marek Michalski

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Bibliografia

• Braudel F., Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek, t. 2, Gry wymiany, Warszawa 1992.
• Dadańska K.A., Działanie osoby prawnej, Warszawa 2006.
• Dictionnaire universel de commerce, banque, manufactures, douanes, peches, navigation marchande; des lois et administration de commerce: auquel on a joint l'explication des changes, monnaies, poids et mesures... par une société de négociants de jurisconsultes. t. 2, Paris 1805, s. 632.
• Ducouloux-Favard C., L'histoire des grandes sociétiés en Allemagne, en France et en Italie, "Revue international de droit compare" 1992/4.
• Dunin K., Zasady prawa handlowego, Warszawa 1911.
• Frąckowiak J. [w:] System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne - część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
• Frignet E., Histoire de l'association commerciale depuis l'antiquite jusqu'au temps actuel, Paris 1866.
• Frouart M.-A., De la societe en commandite par action, Paris 1858.
• Górnicki L., Zagadnienie systematyki kodyfikacji prawa cywilnego i handlowego w pracach Komisji Kodyfikacyjnej (1919-1939), "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 2004/3.
• Grzybowski S., Uzależnienie osób prawnych w ich szerszej wspólnej organizacji, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1985/2.
• H.G., Zmiana przepisów o towarzystwach akcyjnych, "Gazeta Sądowa Warszawska" 1902/12, a także K. Dunin, Zasady..., s. 123.
• Halperin J.-L., Le droit privé de la Révolution: héritage législatif et héritage idéologique. "Annales historiques de la Révolution française" 2002/328.
• Handbook of Key Global Financial Markets. Institutions and Infrastructure¸ vol. 1, red. G. Caprio, Boston 2013.
• Hein L.W., The British Business Company: Its Origins and Its Control, "The University of Toronto Law Journal" 1963, vol. 15, nr 1.
• Ingham G., Kapitalizm, Warszawa 2011.
• Isandowski H., Osoba prawna. Studium prawno-kanoniczne, Lublin 1927.
• Janczewski S., Prawo handlowe, wekslowe i czekowe, Warszawa 1947.
• Kaczkowski, J., Zasady prawa akcyjnego, Warszawa 1918.
• Klein A., Ewolucja instytucji osobowości prawnej [w:] Tendencje prawa cywilnego, red. E. Łętowska, Ossolineum 1983.
• Kon J., Stowarzyszenia handlowe na udziały w świetle nauki i jurysprudencji, "Gazeta Sądowa Warszawska" 1916/8.
• Lefebvre-Teillard A., L'intervention de l'État dans la constitution des sociétés anonymes (1807-1867), "Revue historique de droit français et étranger" 1981, vol. 59, No. 3.
• Longchamps de Berier R., Studya nad istotą osoby prawniczej, Lwów 1911.
• McQueen R., A social history of company law. Great Britain and the Australian Colonies 1854-1920, New York 2016, s. 128.
• Michalski M., Geneza spółki akcyjnej w obrocie prawnym w Polsce oraz w prawie polskim do 1918 r., "Monitor Prawa Handlowego" 2017/2.
• Michalski M., O genezie spółek akcyjnych, czyli dlaczego wiek XIX ukształtował spółkę akcyjną [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
• Michalski M., O zakotwiczeniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w prawie polskim, "Monitor Prawa Handlowego" 2018/2.
• Michalski M., Od I do IV rewolucji przemysłowej, "Człowiek w cyberprzestrzeni" 2017/1.
• Micklethwait J., Wooldridge A., The Company. A Short History of a Revolutionary Idea, London 2005.
• Namitkiewicz J., Kodeks handlowy obowiązujący w b. Królestwie Polskim, Warszawa 1927.
• Namitkiewicz N., Obecny stan prawodawstwa handlowego w b. Królestwie Kongresowem, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1921/3.
• Opalski A., Rada nadzorcza w spółce akcyjnej, Warszawa 2006.
• Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
• Osterhammel J., Historia XIX wieku - przeobrażenie świata, Poznań 2017.
• Rogron J.A., Code de commerce explique par ses motifs et par des examples, Bruxelles 1827.
• Saleilles R., De la personnalité juridique. Histoire et théories, Paris 1922.
• Sicard G., Aux origines des sociétés anonymes. Les moulins de Toulouse au Moyen Age, Toulouse 1952.
• Sójka-Zielińska K., Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2008.
• Sójka-Zielińska K., Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność, Warszawa 2009.
• Suski P., Akcje polskich spółek akcyjnych w XVIII wieku - analiza historycznoprawna¸ cz. 2, "Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa" 2013/6.
• Szramkiewicz R., Histoire du droit des affaires, Paris, Montchrestien, 1989.
• Szymański J., Wykład kodexu handlowego, Warszawa 1866.
• Toffler, A., Trzecia fala, Warszawa 1985.
• Thiveaud J.-M., Les grandes sociétés par actions et les compagnies coloniales de l'Europe des temps modernes du XVI-XVIIe siècle, "Revue d'économie financière" 1999/55.
• Till E., Wykład nauk ogólnych prawa cywilnego austryackiego, Lwów 1892.
• Wach M., Status ułomnych osób prawnych w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2008.
• Wróblewski S., Ustawa handlowa wraz z ustawami dodatkowemi, t. 1, Lwów 1906.
• Wróblewski S., Ustawa handlowa wraz z ustawami dodatkowemi, t. 2, Lwów 1907.