Wzajemne dopasowanie pracownik-organizacja jako czynnik wykorzystania kapitału ludzkiego dla zintegrowanego rozwoju

• Autorzy: Małgorzata Adamska-Chudzińska , Magdalena Huculak

Warianty tytułu

Employees-organization Matching as a Factor of Using Human Capital for Integrated Development

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przemiany dokonujące się w funkcjonowaniu współczesnych organizacji w coraz większym stopniu ukierunkowane są na wykorzystywanie, obok tradycyjnych także instytucjonalnych czynników rozwoju (wewnątrzorganizacyjnych i indywidualnych). Jednakże rozwiązania instytucjonalne wciąż nie są wystarczająco zakorzenione w fundamentalnych wartościach ogólnoludzkich, w szczególności w odniesieniu do normy podmiotowości w zakresie wzajemnego respektowania potrzeb, możliwości i oczekiwań pracowników i organizacji. Analiza relacji wzajemnego dopasowania pracownik-organizacja wskazuje na istotny brak równowagi w tym zakresie. Niedostosowania te są przejawem braku spójności społeczno-ekonomicznej i utrudniają pełne wykorzystanie kapitału ludzkiego dla zapewniania zintegrowanego rozwoju społeczno-gospodarczego. Przedmiotem artykułu jest kwestia dbałości o wzajemne dopasowanie pracownik-organizacja we współczesnym zarządzaniu kapitałem ludzkim. Przyjęto założenie, że wielowymiarowe sprzężenie efektywności działań ekonomicznych ze sferą dopasowania w zakresie potrzeb i zasobów pomiędzy pracownikami a zatrudniającymi ich organizacjami ma istotne znaczenie dla budowania polityki spójności społeczno-ekonomicznej. W artykule dokonano usystematyzowania występującego w literaturze zróżnicowania podejść teoretycznych charakteryzujących proces wzajemnego dopasowania pracownik-organizacja. Na tym tle przedstawiono ewolucję pojęcia dopasowanie pracownik-organizacja oraz wyodrębniono trzy kluczowe typy koncepcji, do których zaliczono koncepcje adaptacji pracowniczej, przystosowania zawodowego i dopasowania interakcyjnego. Dokonano ich prezentacji przy uwzględnieniu głównych wyznaczników i determinat przyjmowanych w poszczególnych modelach dopasowania. Przedstawione zostały rezultaty interakcyjnego dopasowania pracownik-organizacja, zarówno dla pracownika, jak i dla organizacji w kontekście zintegrowanego rozwoju. Wykazano, że holistyczne ujmowanie kapitału ludzkiego dokonywane w klimacie podmiotowości, którego praktycznym przejawem jest wzajemne liczenie się z potrzebami i możliwościami po obu stronach relacji dopasowania stanowi ważną, społeczną stymulantę integrowanego rozwoju. (abstrakt oryginalny)

EN

The changes of the modern organization functioning are increasingly focused on using, apart from traditional, also institutional factors of development (internal-organizational and individual). However, institutional solutions have not been sufficiently rooted in fundamental human values, in particular regarding the subjectivity standard as to mutual respect of the needs, capabilities and expectations of employees and organizations. The analysis of the employee-organization match reveals a significant imbalance in this area. This mismatching is a manifestation of a lack of social and economic cohesion and it hinders the harmonious use of human capital to ensure integrated socio-economic development. The subject of the paper is the issue of harmonizing the employee-organization matching in contemporary human capital management. The assumption was made that multidimensional coupling of economic activities' effectiveness with the sphere of matching in terms of the needs and resources between employees and the organizations employing them is significant for building the policy of social and economic cohesion. The study systematizes the diversity of theoretical approaches characterizing the process of employee-organization matching in the literature. Against this background, the evolution of the concept of employee-organization matching was presented, and three key types of concepts were distinguished, including the concepts of employee adaptation, occupational adaptation and interactive matching. They were presented taking into account the main determinants adopted in individual matching models. The results of the employee-organization interactive matching were presented both for the employee and for the organization in the context of integrated development. It was shown that the holistic recognition of human capital made in an atmosphere of subjectivity, the practical manifestation of which is the mutual reckoning with the needs and possibilities on both sides of the matching relationship, is an important social stimulus of integrated development. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Relacje pracodawca-pracownik; Zarządzanie kapitałem ludzkim; Rozwój społeczno-gospodarczy; Psychologia pracy

EN

Employer-employee relationships; Human Capital Management; Social economic development; Industrial psychology

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2019
• Numer: z. nr 58
• Strony: 92--104

Twórcy

autor

Małgorzata Adamska-Chudzińska

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

autor

Magdalena Huculak

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, doktorantka

Bibliografia

• Adamska-Chudzińska, M. (2012). Uwarunkowania sprawności zawodowej człowieka w organizacji. Aspekt prospołeczny, Kraków: Wydawnictwo UEK.
• Borucki, Z. (1977). Krytyczna analiza teorii przystosowania zawodowego R.V. Davisa, L.H. Lofquista, D.J. Weissa. Przegląd Psychologiczny, 3, 20, 469-481.
• Branham, L. (2010). 7 prawdziwych powodów odchodzenia z pracy, Warszawa: Studio EMKA.
• Cable, D.M., Edwards, J.R. (2004). Complementary and supplementary fit. A theoretical and empirical integration. Journal of Applied Psychology, 89 (5), 822-834. DOI: 10.1037/0021-9010.89.5.822.
• Caplan, R.D. (1987). Person-environment fit theory and organizations. Commensurate dimensions, time perspectives, and mechanisms. Journal of Vocational Behavior, 31, 248-267. DOI: 10.1016/0001-8791(87)90042-X.
• Chirkowska-Smolak, T. (2016). Dopasowanie do pracy a zaangażowanie. Mediacyjna rola przekonania na temat sensowności pracy. Psychologia Społeczna, 1(36), 11, 34-44. DOI: 10.7366/1896180020163603.
• Czarnik, H. (1980). Adaptacja młodych pracowników, Warszawa: Instytut Wydawniczy CRZZ.
• Czarnota-Bojarska, J. (2010). Dopasowanie człowiek-organizacja i tożsamość organizacyjna, Warszawa: Wydawnictwo SCHOLAR.
• Davis, P. (2003). Adaptacja zawodowa, Warszawa: Wydawnictwo Petit.
• Davis, R.V., Lofquis, L.H., Weiss D.J. (1968). A theory of Work adjustment. Minesota Studies in Vocational Rehabilitation, 23, Mineapolis: University of Minesota.
• Davis, R.V. (1994). The Theory of Work Adjustment as Convergent Theory. W: M.L. Savickas, R.W. Lent (red.), Convergence in Career Development Theories. Palo Alto, CA: CPP Books, s. 9-32.
• Edwards, J.R. (1991). Person-job fit. A conceptual integration, literature review, and methodological critique. W: C.L. Cooper, I.T. Robertson (red.), International review of industrial and organizational psychology. Vol. 6. New York: Wiley, s. 283-357. DOI: 10.4236/jss.2014.212016 4,412.
• Harter, J.K., Schmidt, F.L., Hayes, T.L. (2002). Business-unit-level relationship between employee satisfaction, employee engagement, and business outcomes. A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 87, 268-279. DOI: 10.1037/0021-9010.87.2.268.
• Jasiński, Z. (red.). (1999). Zarządzanie pracą. Organizowanie, planowanie, motywowanie, kontrola. Warszawa: Placet.
• Juchnowicz, M., Rostkowski, T., Sienkiewicz, Ł. (2003). Narzędzia i praktyka zarządzania zasobami ludzkimi. Warszawa: Poltext.
• Karney, J.E. (2007). Psychopedagogika pracy. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
• Kristof, A.L. (1996). Person - organization fit: An integrative review of its conceptualizations, measurement, and implications. Personnel Psychology, 49(1), 1-49. DOI: 10.1111/j.1744-6570.1996.tb01790.x.
• Kristof-Brown, A.L., Zimmerman, R.D., Johnson, E.C. (2005). Consequences of individuals' fit at work. A meta-analysis of person-job, person-organization, person-group, and person-supervisor fit. Personnel Psychology, 58(2), 281-342. DOI: 10.1111/j. 1744-6570.2005.00672.x.
• Merecz, D., Andysz, A. (2011). Dopasowanie do organizacji a ocena zdolności do pracy. Medycyna Pracy, 62(3), 247-258.
• Muchinsky, P.M., Monahan, C.J. (1987). What is person-environment congruence? Supplementary versus complementary models of fit. Journal of Vocational Behavior, 31(3), 268-277. DOI: 10.1016/0001-8791(87)90043-1.
• Nowacki, T. (2004). Leksykon pedagogiki pracy, Radom: Instytut Technologii Eksploatacji.
• Penc, J. (1997). Leksykon biznesu, Warszawa: Wydawnictwo: Placet.
• Pocztowski, A. (2016). Zarządzanie zasobami ludzkimi. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo PWE.
• Ratajczak, Z. (1980). Człowiek w sytuacji innowacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Ratajczak, Z. (2007). Psychologia pracy i organizacji. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Rogozińska-Pawełczyk, A. (2010). Czynniki zadowolenia i niezadowolenia z pracy w ocenach zatrudnionych w przedsiębiorstwach uzwiązkowionych i nieuzwiązkowionych - Ocena środowiska pracy i warunków zatrudnienia. W: B. Urbaniak, A. Rogozińska- Pawełczyk (red.). Strategiczne zarządzanie zasobami ludzkimi a kształtowanie stosunków pracy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 105-116.
• Schneider, B. i in. (1999). What is This Thing Called Fit? W: A. Anderson, P. Herriot (red.), International Handbook of Selection and Assessment, Chichester; New York: John Wiley & Sons, s. 393-412.
• Szczepański, J. (1963). Socjologiczne zagadnienia wyższego wykształcenia. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Terelak, J.F. (2011). Człowiek w sytuacji pracy w okresie ponowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
• Terelak, J.F., Jankowska, P. (2009). Dopasowanie jednostka-organizacja a zadowolenie z pracy. Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae, 1(13), 229-254.
• Van Harrison, R. (1987). Indywidualno-środowiskowe dopasowanie a stres w pracy. W: C.L. Cooper, R. Payne (red.). Stres w pracy. Warszawa: Wydawnictwo PWN, s. 260-305.
• Werbel, J.D., Gilliland, S.W. (1999). Person-environment fit in the selection process. Research in Personnel and Human Resource Management, 17, 209-243.
• Woźniak M.G. (2009). Fundamentalne kwestie zintegrowanego rozwoju w warunkach globalnego kryzysu, czyli jakiej polityki potrzebuje obecnie Polska. W: D. Kopycińska (red.). Ekonomiczne problemy funkcjonowania współczesnego świata. Szczecin: Katedra Mikroekonomii Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Woźniak, M.G. (2014). Polska potrzebuje zintegrowanego rozwoju. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 37, 123-141.
• Woźniak, M.G. (2015). Od Gospodarki Ekonów do zintegrowanego rozwoju poprzez nową edukację ekonomiczną. W: A. Pollok (red.). Edukacja dla zrównoważonego i trwałego rozwoju oraz społecznie odpowiedzialnego biznesu. Warszawa: Wydawnictwo PTE, s. 15-45.
• Żurek, A. (2015). Zarządzanie przez zaangażowanie. Gliwice: Wydawnictwo Helion.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2019.2.6