Redystrybucyjność bazowego systemu emerytalnego w Polsce

• Autorzy: Joanna Owczarek

Warianty tytułu

Redistribution in Polish Pension System

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Reforma przeprowadzona w 1999 r. dokonała istotnych zmian w funkcjonowaniu polskiego systemu emerytalnego. Wobec niemożności utrzymania dotychczasowego poziomu świadczeń bez podniesienia i tak wysokich już składek dokonano zmiany formuły emerytalnej oraz metod finansowania świadczeń. Hojny system o zdefiniowanym świadczeniu opierający się na umowie międzypokoleniowej i zawierający rozbudowane przywileje różnych grup zawodowych, zastąpiono wielowarstwowym systemem o zdefiniowanej składce opartym na finansowaniu repartycyjno-kapitałowym. Pod hasłem "Bezpieczeństwo dzięki różnorodności" powołano do życia system emerytalny złożony z trzech elementów, z których dwa zastąpiły dotychczasowy bazowy i obowiązkowy system zarządzany publicznie. Prawie wszystkie osoby w wieku poniżej 50 lat zostały objęte nowopowstałym systemem o zdefiniowanej składce. Zastosowanie zasady zdefiniowanej składki i uzależnienie wysokości emerytury od zgromadzonego kapitału oraz dalszego przeciętego trwania życia spowoduje, iż stopa zastąpienia ze zreformowanego systemu będzie niższa niż z systemu dotychczasowego. Nowy system emerytalny nie będzie zatem już tak szczodry jak poprzedni. Formuła zdefiniowanej składki sugeruje ponadto znaczne ograniczenie redystrybucji dochodowej dokonywanej poprzez system emerytalny. Nie została ona jednak całkowicie wyeliminowana, lecz zmieniło się jej instrumentarium. Celem opracowania jest dokonanie analizy polskiego systemu emerytalnego przed reformą oraz nowego systemu obowiązującego od 1999 r. pod kątem ich redystrybucyjności. Analiza obejmie przede wszystkim wskazanie narzędzi redystrybucyjnych zastosowanych w obu systemach, z opisaniem ich konsekwencji dla ubezpieczonych. W procesie jej przygotowania wykorzystano dostępną literaturę i akty prawne regulujące funkcjonowanie polskiego systemu emerytalnego. Dla uzyskania pełnego obrazu przemiany systemowej, przed omówieniem elementów redystrybucyjnych przedstawiono w skrócie główne przyczyny reformy i charakterystykę obu rozwiązań, ze szczególnym uwzględnieniem sposobu obliczania świadczeń emerytalnych. (fragment tekstu)

EN

The reform conducted in 1999 has significantly changed the basic rules of Polish pension system. It was inevitable due to aging society and increasing implicit pension debt. The generous defined benefit system functioning on Pay-As-You-Go basis was replaced by mixed multi-pillar defined benefit one. Almost all people under 50 joined the new system. Defined Contribution formula has reduced the income redistribution present in the previous system but has not eliminated all the transfers between and within the generations. Social components, short employment periods taken into consideration when calculating the benefit and noncontributory periods included in pension formula have been replaced by other redistributive instruments: unisex life tables, financing the contributions from government budget or minimum pension guarantee. The main aim of the article is to indicate the tools and directions of income redistribution present in Polish pension system before and after its reform. To get the complete view of the change, author presents the fundamental reasons for the reform and short informative description of the two systems. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

System emerytalny; Emerytury; Świadczenia emerytalne

EN

Pension schemes; Pensions; Retirement benefits

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2009
• Numer: nr 2(7)
• Strony: 105--126

Twórcy

autor

Joanna Owczarek

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• 1. N. Barr, Reforming Pensions: Myths, Truths, and Policy Choices, IMF Working Paper WP/00/139, International Monetary Fund, 2000, s. 8-11.
• 2. M. Góra, Ekonomiczne podstawy funkcjonowania nowego systemu emerytalnego w Polsce, http://reformaemerytalna.mpips.gov.pl/autorzy_o reformie/bdr.html.
• 3. M. Góra, Inwestowanie składek w nowym polskim systemie emerytalnym, Warszawa 2001, s. 2.
• 4. R. Holzmann, The World Bank Approach to Pension Reform, World Bank 1999, s. 10.
• 5. J. Owczarek, Przyczyny i rodzaje redystrybucji w systemach emerytalnych, Studia i Prace Kolegium Ekonomiczno-Społecznego, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2008, s. 903.
• 6. A. Wiktorow, Reformy systemu emerytalno-rentowego w Polsce, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 1998, s. 6.
• 7. S.Valdes-Prieto, Risks in Pensions and Annuities: Efficient Designs, The World Bank, 1998, s. 35.
• 8. J.E. Stiglitz, Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2004, s. 448.
• 9. T. Szumlicz, Ubezpieczenie społeczne. Teoria dla praktyki, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz-Warszawa 2005, s. 271.