Czy nowotwory złośliwe przyczyniły się do nadumieralności mężczyzn w wieku 65 lat i więcej w województwie łódzkim w latach 1999-2014?

• Autorzy: Beata Ciabiada-Bryła , Wojciech Drygas , Małgorzata Pikala , Marek Bryła , Irena Maniecka-Bryła

Warianty tytułu

Do Malignant Neoplasms Contributed to Excess Mortality of Males Aged 65 and More in the Lodz Region from 1999 to 2014?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest analiza umieralności z powodu chorób nowotworowych mężczyzn i kobiet w wieku 65+ w województwie łódzkim w latach 1999-2014, ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska nadumieralności mężczyzn. Analizą objęto informacje o 501 124 zgonach odnotowanych w województwie łódzkim w latach 1999-2014. Obliczono rzeczywiste i standaryzowane współczynniki umieralności szczegółowej według przyczyn zgonów na podstawie ICD-10 oraz wskaźniki nadumieralności. Analizę trendów czasowych przeprowadzono za pomocą modeli joinpoint. W badanym okresie zaobserwowano nieznaczne obniżenie standaryzowanych współczynników umieralności (na 10 000 ludności) z powodu nowotworów złośliwych wśród osób w wieku 65+: w grupie mężczyzn z 171,7 do 166,8, a w grupie kobiet z 83,9 do 81,7. Wskaźnik nadumieralności na początku i na końcu ba danego okresu wynosił 2,0. W klasie C00-C97 najważniejszymi przyczynami zgonów wśród mężczyzn w wieku 65+ w 2014 roku były nowotwory złośliwe (wskaźnik na 10 000 ludności): tchawicy, oskrzela i płuca (46,0); jelita grubego, odbytnicy i odbytu (19,0); gruczołu krokowego (18,4). Natomiast wśród kobiet powyżej 65 roku życia były to nowotwory: tchawicy, oskrzela i płuca (12,6); jelita grubego, odbytnicy i odbytu (11,3); piersi (8,8). Zjawisko nadumieralności mężczyzn w wieku 65 lat i więcej z powodu chorób nowotworowych w województwie łódzkim w 2014 roku było determinowane w największym stopniu nowotworami złośliwymi: pęcherza moczowego, tchawicy, oskrzela i płuca oraz żołądka.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the study is the analysis of mortality due to cancer diseases of men and women aged 65+ in the Lodz region in the period 1999-2014, with particular emphasis on the phenomenon of excess male mortality. The analysis included information on 501,124 deaths reported in the Lodz region from 1999 to 2014. Crude and standardized death rates according to the causes of death based on ICD-10 and excess mortality rates were calculated. An analysis of time trends was performed with the use of joinpoint models. In the period under study a slight decrease in standardized mortality rates (per 10,000) caused by cancer among people aged 65 and more was observed - from 171.7 to 166.8 among males and from 83.9 to 81.7 among females. The excess mortality rate at the beginning and end of the study period was 2.0. The main causes of deaths in the C00-C97 class among men aged 65+ in 2014 were cancers of (rates per 10,000): trachea, bronchus and lung (46.0); colon, rectum and anus (19.0); prostate (18.4). While among women aged 65 and more, these were cancers of: trachea, bronchus and lung (12.6); colon, rectum and anus (11.3); breast (8.8). The phenomenon of excess mortality of males aged 65 and more due to cancer diseases in the Lodz region in 2014 was determined mainly by malignant neoplasms of: bladder; trachea, bronchus and lung; stomach.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Umieralność; Mężczyzna; Choroby nowotworowe; Ludzie starsi; Analiza trendu

EN

Mortality; Men; Cancer; Elderly people; Trend analysis

• Czasopismo: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Rocznik: 2019
• Numer: vol. 3, t. 342
• Strony: 167--182

Twórcy

autor

Beata Ciabiada-Bryła

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

autor

Wojciech Drygas

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

autor

Małgorzata Pikala

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

autor

Marek Bryła

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

autor

Irena Maniecka-Bryła

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Bibliografia

• Ciabiada B., Paciej P., Bryła M., Maniecka-Bryła I. (2017), Ocena zmian w nadumieralności mężczyzn w wieku 65 lat i więcej w okresie 1999-2013 w województwie łódzkim, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica", t. 5, nr 331, s. 39-50.
• Ciabiada B., Paciej P., Bryła M., Pikala M., Burzyńska M., Maniecka-Bryła I. (2016), Potrzeba niwelowania różnic w stanie zdrowia na przykładzie analizy nadumieralności mężczyzn, [w:] A. Depta (red.), Problemy i perspektywy zarządzania w społeczeństwie ryzyka oraz zagadnienia jakości życia, seria "Monografie Politechniki Łódzkiej", Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź.
• Didkowska J., Wojciechowska U. (2018), Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe w Polsce, Krajowy Rejestr Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa, http://onkologia.org.pl/k/epidemiologia/ [dostęp: 6.11.2018].
• Didkowska J., Wojciechowska U., Olasek P. (2017), Nowotwory złośliwe w Polsce w 2015 roku, Krajowy Rejestr Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa.
• Didkowska J., Wojciechowska U., Zatoński W. (2009), Prognozy zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe w Polsce do 2025 roku, Krajowy Rejestr Nowotworów, Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa.
• Eurostat (2013), Revision of the European Standard Population. Report of Eurostat's task force, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
• Główny Urząd Statystyczny, Bank Danych Lokalnych (2018), Ludność wg funkcjonalnych grup wieku, płci oraz lokalizacji terytorialnej, https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/tablica [dostęp: 12.11.2018].
• Jassem J. (2014), Zwalczanie nowotworów w Polsce: potrzeba nowej strategii, [w:] A. Potrykowska, Z. Strzelecki, J. Szymborski, J. Witkowski (red.), Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
• Jee Y., Kim Y., Jee S. H., Ryu M. (2018), Exercise and cancer mortality in Korean men and women: a prospective cohort study, "BMC Public Health", nr 18: 761, s. 1-10, https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12889-018-5669-1.
• Kim H. J., Fay M. P., Feuer E. J., Midthune D. N. (2000), Permutation tests for joinpoint regression with applications to cancer rates, "Statistics in Medicine 2000", t. 19, nr 3, s. 335-351.
• Klimczak A., Kempińska-Mirosławska B., Mik M., Dziki Ł., Dziki A. (2014), Clinical research: Colorectal cancer mortality in Poland - analysis of regional variation, "Archives of Medical Science", t. 10, nr 1, s. 63-67, http://dx.doi.org/10.5114/aoms.2012.28596.
• Krieger J. P., Cabaset S., Pestoni J., Rohrmann S., Faeh D., Swiss National Cohort Study Group (2018), Dietary Patterns Are Associated with Cardiovascular and Cancer Mortality among Swiss Adults in a Census-Linked Cohort, "Nutrients", nr 10(3), s. 1-13, http://dx.doi.org/10.3390/nu10030313.
• Liu X., Bi Y., Wang H., Meng R., Zhou W., Zhang G., Yu C., Zhang Z. J. (2019), Different trends in colorectal cancer mortality between age groups in China: an age-period-cohort and joinpoint analysis, "Public Health Journal", t. 166, s. 45-52, http://dx.doi.org/10.1016/j.puhe.2018.08.007.
• Mańczuk M., Sulkowska U., Łobaszewski J., Koczkodaj P., Przepiórka I., Cedzyńska M., Przewoźniak K., Didkowska J. (2017), Time trends in tobacco-attributable cancer mortality in Poland - direct estimation method, "Nowotwory. Journal of Oncology", t. 67, nr 4, s. 227-235, http://dx.doi.org/10.5603/NJO.2017.0037.
• Meder J. (2014), Rak głównym zabójcą ludzi w XXI wieku. Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych, [w:] A. Potrykowska, Z. Strzelecki, J. Szymborski, J. Witkowski (red.), Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
• Najwyższa Izba Kontroli, Departament Zdrowia (2018), Dostępność i efekty leczenia nowotworów. Informacja o wynikach kontroli, Warszawa, https://www.nik.gov.pl/plik/id,16371,vp,18897.pdf [dostęp: 20.11.2018].
• Paciej P., Ciabiada B., Maniecka-Bryła I. (2017a), Premature mortality due to alcohol-related diseases of the liver in Poland according to voivodships, "Family Medicine and Primary Care Review", t. 19, nr 3, s. 251-255, http://dx.doi.org/10.5114/fmpcr.2017.69287.
• Paciej P., Dziankowska-Zaborszczyk E., Ciabiada B., Bryła M., Maniecka-Bryła I. (2017b), Years of life lost due to bronchical asthma in Poland between 1999 and 2013, "Journal of Asthma", t. 55, nr 6, s. 668-674, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/02770903.2017.1355382.
• Paciej-Gołębiowska P., Pikala M., Maniecka-Bryła I. (2018), Years of life lost due to malignant neoplasms of the digestive system in Poland in the years 2000-2014, "United European Gastroenterology Journal", t. 6, nr 6, s. 943-951, http://dx.doi.org/10.1177/2050640618764714.
• Pikala M., Maniecka-Bryła I. (2017), Fifteen-year mortality trends in Poland analysed with the use of standard expected years of life lost, 2000-2014, "Scientific Reports", t. 7, art. nr 8730, s. 1-8, http://dx.doi.org/10.1038/s41598-017-09441-5.
• Potrykowska A., Strzelecki Z., Szymborski J., Witkowski J. (red.) (2014), Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa.
• Shaukat A., Dostal A., Menk J., Church T. R. (2017), BMI Is a Risk Factor for Colorectal Cancer Mortality, "Digestive Diseases and Sciences", t. 62, nr 9, s. 2511-2517, http://dx.doi.org/10.1007/s10620-017-4682-z.
• Tuchowska P., Worach-Kardas H., Marcinkowski J. T. (2013), Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce - główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych, "Problemy Higieny i Epidemiologii", t. 94, nr 2, s. 166-171.
• Wojtyniak B., Stokwiszewski J., Goryński P., Zdrojewski T. (2016), Długość życia i umieralność ludności Polski, [w:] B. Wojtyniak, P. Goryński (red.), Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, Warszawa.
• Xu Z., Qi F., Wang Y., Jia X., Lin P., Geng M., Wang R., Shanpeng L. (2018), Cancer mortality attributable to cigarette smoking in 2005, 2010 and 2015 in Qingdao, China, "PLoS ONE", nr 13(9), s. 1-11, http://dx.doi.org/10.1371/journal.pone.0204221.

Identyfikatory

DOI

10.18778/0208-6018.342.09