Ocena sposobu żywienia i znajomości zagadnień związanych z cukrzycą wśród osób chorych na cukrzycę - badania wstępne

• Autorzy: Karolina Pustułka , Edyta Kucharska , Wojciech Sąsiadek,

Warianty tytułu

Assessment of the methods of nutrition and knowledge connected with diabetes among diabetic patients - preliminary research

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przestrzeganie odpowiedniej diety, oprócz wsparcia farmakologicznego, stanowi ważny element w leczeniu cukrzycy. Celem pracy było zbadanie podstawowej wiedzy diabetyków na temat cukrzycy i jej powikłań z zastosowaniem metody badania ankietowego. Ankieta została przeprowadzona w 2016 roku na próbie 236 osób chorych na cukrzycę typu 1 lub 2. Największą grupę badanych tworzyły osoby z cukrzycą wykrytą stosunkowo niedawno, czyli ok. 2-5 lat temu. Prawie 3/4 respondentów kontroluje stopień swojej choroby u diabetologa w przychodni bądź w poradni cukrzycowej. Większość ankietowanych jest w dużym stopniu świadoma zasad diety zalecanej dla cukrzyków, a prawie połowa z nich ją stosuje.(abstrakt oryginalny)

EN

Observing a proper diet in addition to pharmacological support is an important element in the treatment of diabetes.The aim of the study was to examine the basic knowledge of diabetics on diabetes and its complications, using the survey method. The survey was conducted in 2016 on a sample of 236 people with diabetes type 1 or 2. The largest group of respondents consisted of people with diabetes detected relatively recently, about 2-5 years ago. Almost three quarters of respondents control the degree of their disease at a diabetologist in a practice or diabetic clinic. Respondents most often go for control visits once every six months or once every 3 months. Most of the respondents are largely aware of the principles of the diet recommended for diabetics, and almost half of them use it. Unfortunately, among the respondents was also the percentage of respondents who did not follow a proper diet and do not even know its principles.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Badania ankietowe; Żywienie dietetyczne; Choroby

EN

Questionnaire survey; Dietary feeding; Illness

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 542 Wybrane zagadnienia z bioekonomii
• Strony: 142--160

Twórcy

autor

Karolina Pustułka

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Edyta Kucharska

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Wojciech Sąsiadek,

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• American Diabetes Association, 2002, Evidence-based nutrition principles and recommendations for the treatment and prevention of diabetes and related complications, Diabetes Care, t. 25, s. 202--212.
• Araszkiewicz A., Piasecka D., Wierusz-Wysocka B., 2012, Ocena wiedzy pacjentów z typem 2 cukrzycy na temat przewlekłych powikłań choroby, Nowiny Lekarskie, t. 81, nr 2, s. 158-163.
• Baranik A., Ostrowska L., 2011, Praktyczne zalecenia dotyczące żywienia chorych z cukrzycą typu 2 i otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych, t. 2, nr 4, s. 222-230.
• Bronas U.G., Treat-Jacobson D., Painter P., 2010, Alternatywne formy aktywności fizycznej jako terapia uzupełniająca w prewencji i leczeniu cukrzycy typu 2, Diabetologia po Dyplomie, t. 7, nr 1, s. 26-31.
• Bronkowska M., Zatońska K., Orzeł D., Biernat J., 2013, Ocena wiedzy żywieniowej osób z cukrzycą typu 2 w świetle zaleceń dietetycznych, Bromatolologia i Chemia Toksykologiczna, XLVI, nr 4, s. 520-530.
• Chmiel-Perzyńska I., Derkacz M., Grywalska E., Kowal A., Nowakowski A., 2012, Skąd nauczyciele czerpią wiedzę na temat cukrzycy?, Current Problems of Psychiatry, t. 13(2), s. 138-141.
• Ciborowska H., Rudnicka A., 2007, Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, wydanie 3 uzupełnione, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 432.
• Cieloszczyk K., Zujko M.E., Witkowska A., 2011,Ocena sposobu żywienia pacjentów z cukrzycą typu 2, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, XLIV, nr 1, s. 89-94.
• Ciok J., Dolna A., 2006, Indeks glikemiczny w patogenezie i leczeniu dietetycznym cukrzycy, Diabetologia Praktyczna, t. 7(2), s. 78-85.
• Ciota M., Fornal R., Błaszczyk R., Cisłak P., Mardarowicz K., Dworzański T., 2005, Problem spożycia alkoholu wśród populacji pacjentów chorych na cukrzycę, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, vol. LX, Suppl. XVI, s. 261-265.
• Cukrzyca 2025, 2016, Strategia prewencji leczenia cukrzycy w Polsce latach 2015-2025.
• Dąbska O., Pawlikowska-Łagód K., Firlej E., Wołoszynek E., 2016, Postawy studentów wybranych szkół wyższych Polski Wschodniej wobec cukrzycy, Journal of Education, Health and Sport, t. 6(12), s. 452-464.
• Dąbska O., Żołnierczuk-Kieliszek D., 2016, Poziom wiedzy na temat cukrzycy - badanie ankietowe studentów wybranych szkół wyższych z Lublina, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, t. 6, nr 4, s. 285-293.
• Długaszek M., Gumprecht J., Berdzik-Kalarus S., Chodkowski A., Nabrdalik K., 2016, Telemedicine in response to challenges of modern diabetology, Clinical Diabetes, t. 5, nr 1, s. 22-25.
• Duda G., Wichura-Demska A., 2008, Wpływ wybranych czynników socjodemograficznych na poziom wiedzy osób zdrowych dotyczącej racjonalnego żywienia, Nowiny Lekarskie, t. 77, nr 4, s. 290--293.
• Ekiert K., Dochniak M., 2015, Superfoods - idealne uzupełnienie diety czy zbędny dodatek?, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, t. 5, nr 4, s. 401-408.
• Gacek M., 2011, Wybrane parametry somatyczne, stan zdrowia i zachowania żywieniowe w grupie chorych na cukrzycę typu 2, Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, t. 7, nr 3, s. 172-178.
• Gajewska D. (red.), 2015, Podstawy żywienia i dietoterapia, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław, s. 313, 317, 319.
• Gawrecki A., Naskręt D., Zozulińska-Ziółkiewicz D., 2011, Sport a cukrzyca typu 1, Diabetologia Praktyczna, t. 12, nr 2, s. 52-55.
• Gibała M., Janowski G., 2016, Wpływ stylu życia na zapobieganie oraz przebieg cukrzycy, Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne, t. 6, nr 1, s. 63-67.
• GUS - Główny Urząd Statystyczny, 2016.
• GUS - Główny Urząd Statystyczny, 2017.
• Hasik J., Gawęcki J. (red.), 2000, Żywienie człowieka zdrowego i chorego, t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 182.
• Hnatyszyn-Dzikowska A, 2017, Czas oczekiwania na świadczenia medyczne w Polsce w świetle doświadczeń wybranych państw OECD, Problemy Zarządzania, t. 15, nr 3(69), cz. 1, s. 82-99.
• Hołyńska A., Kucharska A., Sińska B., Panczyk M., 2015, Poziom wiedzy żywieniowej a sposób żywienia chorych na cukrzycę leczonych insuliną, Polski Merkuriusz Lekarski, XXXIX, nr 233, s. 292-296.
• https://diabetologia.mp.pl/cukrzyca-u-dzieci/146877,definicja-epidemiologia-i-klasyfikacjacukrzycy-u-dzieci-i-mlodziezy (dostęp 24.05.2015).
• https://diabetyk.org.pl/dieta-diabetyka-a-wyrownanie-glikemii/ (dostęp 24.05.2019).
• http://www.izz.waw.pl/choroby-zywieniowozalezne (dostęp 10.06.2019).
• IDF diabetes atlas, 8th edition 2017, International Diabetes Federation, https://reports.instantatlas.com/report/view/704ee0e6475b4af885051bcec15f0e2c/POL (dostęp 7.06.2019).
• Kalinowski P., Bojakowska U., Kowalska M.E., 2012, Ocena wiedzy pacjentów o powikłaniach cukrzycy, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, t. 18, nr 4, s. 302-307.
• Kamińska A., Reyer D., Polaszewska-Muszyńska M., Gronau M., Cibulla A., Olejniczak H., Zarzycka-Lindner G., Sawuła W., Ruprecht Z., Kałamaja S., Schneider A., Junik R., 2013, Ocena wiedzy pielęgniarek uczestniczących w Regionalnym Programie Warsztatów Edukacji Diabetologicznej - doniesienie wstępne, Diabetologia Kliniczna, t. 2, nr 3, s. 79-86.
• Kargulewicz A., Swora-Cwynar E., Marcinkowska E., Grzymisławski M., 2016, Ziarna chia jako wartościowy produkt racjonalnej diety - zastosowanie w profilaktyce chorób metabolicznych, Pielęgniarstwo Polskie, t. 59, nr 1, s. 87-90.
• Karłowicz-Bodalska K., Han S., Freier J., Smoleński M., Bodalska A., 2017, Curcuma longa as medicinal herb in the treatment of diabetic complications, Acta Poloniae Pharmaceutica - Drug Research, t. 74, nr 2, s. 605-610.
• Kawalec P., Kielar M., Pilc A., Koszty leczenia cukrzycy typu 1 i 2 w Polsce, Diabetologia Praktyczna 2006, t. 7, nr 5, s. 287-294.
• Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Jasik K., 2017, Ocena stanu wiedzy na temat cukrzycy i chorób podologicznych wśród osób zdrowych i chorych, Kosmetologia Estetyczna, 2, t. 6, s. 141-144.
• Kleszczewska E., Kleszczewski T., Łogwiniuk K., Szpakow A., Boyko O., 2014, Stosunek do badań profilaktycznych studentów z wybranych uczelni Suwałk, Grodna i Lwowa. Część II. Cukrzyca a zdrowy styl życia, Hygeia Public Health, 49(3), s. 466-471.
• Klupa T., 2007, Dieta cukrzycowa jako element profilaktyki sercowo- naczyniowej, Polskie Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (PFP), t. 1, nr 6, s. 7.
• Kołpa M., Grochowska A., Kubik B., Stradomska K., 2018, Lifestyle, metabolic compensation in patients with type 2 diabetes mellitus and the risk of chronic disease complications, Clinical Diabetes, t. 7, nr 3, s. 151-158.
• Kropornicka B., Baczewska B., Stefaniak E., Olszak C., 2013, Wpływ akceptacji choroby na zachowania prozdrowotne pacjentów z cukrzycą typu 2, Przedsiębiorczość i Zarządzanie, t. XIV, z. 10, cz. II, s. 365-377.
• Kulczyński B., Gramza-Michałowska A. Z., 2015, Znaczenie indeksu i ładunku glikemicznego w zapobieganiu rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, Problemy Higieny i Epidemiologii, nr 96(1), s. 51-56.
• Kulling S.F., Rawel H.M., 2008, Chokeberry (Aronia melanocarpa) - A review on the characteristic components and potential health effects, Planta Med., t. 74, s. 1625-1634.
• Łuszczki E., Dereń K., Sobek G., 2015, Comparison of nutrition knowledge in patients with type 1 and type 2 diabetes, Journal of Pre-Clinical and Clinical Research, t. 9, nr 1, s. 23-26.
• Majak I., Szczodrowska A., Bartos A., Leszczyńska J., 2015, Ocena sposobu odżywiania osób chorych na cukrzycę typu 2, Bromatolologia i Chemia Toksykologiczna, XLVIII, 1, s. 32-39.
• Mędrela-Kuder E., 2011, Prawidłowa dieta w cukrzycy typu II jako forma rehabilitacji chorych, Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, t. 62, nr 2, s. 219-223.
• Mędrela-Kuder E., Bis H., 2014, Porównanie aktywności fizycznej i diety u kobiet i mężczyzn chorych na cukrzycę typu 2, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, t. 20, nr 1, s. 31-33.
• Mirczak A., 2016, Profilaktyka cukrzycy typu 2 w grupie osób starszych, Journal of Education, Health and Sport, t. 6(12) s. 109-122.
• Mystkowska I., Zarzecka K., 2013, Wartość odżywcza i prozdrowotna słonecznika bulwiastego (Helianthus tuberosus L.), Postępy Fitoterapii, 2, s. 123-126.
• Napierała M.U., Hermann D., Homa K., Bryśkiewicz M.E., Majkowska L., 2016, Level of knowledge concerning diet in type 2 diabetic patients and nurses, Pomeranian Journal of Life Sciences, t. 62(2), s. 39-43.
• Nowakowski A., 2002, Epidemiologia cukrzycy, Diabetologia Praktyczna, t. 3, nr 4, s. 181-185.
• Panasiuk A., Śliwińska A., Małgorzewicz S., 2012, Wpływ diety opartej na produktach o niskim indeksie glikemicznym na efekty redukcji masy ciała u osób z nadwagą i otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych, t. 3, nr 3, 94-103.
• Pastwa K., Ocena poziomu wiedzy pacjentów chorujących na cukrzycę, Pielęgniarstwo w Opiece Długoterminowej, DOI: 10.19251/pwod/2017.2(4).
• Piejko L., Nawrat-Szołtysik A., Kopeć D., Broncel-Czekaj D., Nowak Z., 2018, Jakość diety i wybrane zachowania zdrowotne dorosłych chorych na cukrzycę typu 2, Forum Zaburzeń Metabolicznych, t. 9, nr 1, s. 36-44.
• Rottermund J., Knapik A., Saulicz M., Myśliwiec A., 2013, Determinants of the self-assessment of the health of individuals with type II diabetes, Medical Rehabilitation, t. 17(4), s. 5-10.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 sierpnia 2016 r. w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016-2020, Dz.U. 2016, poz. 1492.
• Sadowska J., Kałdońska K., 2009, Ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia dzieci chorych na cukrzycę typu 1, Bromatolologia i Chemia Toksykologiczna, XLII, 2, s. 137-146.
• Samolińska W., Kiczorowska B., Kowalczuk-Vasilev E., Klebaniuk R., Jakubczak E., 2017, Selected health behaviours of type 2 diabetes patients, Polish Journal of Public Health, t. 127(4), s. 155-158.
• Sikorska I., Gerc K., Pawłowski L. (red.), 2017, Sportowcy z niepełnosprawnością, Aspekty psychologiczne i społeczne, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków.
• Skorupska S., Chomiuk T., Mamcarz A., 2008, Czy sport to zdrowie dla chorego na cukrzycę?, Przegląd Kardiodiabetologiczny, t. 3, nr 3, s. 232-236.
• Szostak W.B., Cichocka A. 2008, Leczenie dietą dorosłych chorych na cukrzycę, Diabetologia Praktyczna, t. 9, nr 1, s. 18-27.
• Szymanek J., Goździalska A., 2015, Poziom wiedzy pielęgniarek pracujących na oddziałach internistycznych i chirurgicznych na temat cukrzycy typu 2, [w:] Troska o zdrowie w aspekcie społecznym, cz. 2, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków.
• Świrska J., Fedurek D., Zwolak A., Dudzińska M., Łuczyk R.J., Daniluk J., Tarach J.S., 2017, Znajomość podstaw zdrowego żywienia wśród pacjentów z cukrzycą, Journal of Education, Health and Sport, t. 7(5), s. 419-435.
• Techmańska I., Sieracki P., Myśliwiec M., 2010, Osiągnięcia sportowe a cukrzyca, Diabetologia Praktyczna, t. 11, nr 4, s. 136-141.
• Tokarska M., Poziom wiedzy i oczekiwania edukacyjne chorego na cukrzycę typu 2 w środowisku wiejskim, Pielęgniarstwo w Opiece Długoterminowej, DOI: 10.19251/pwod/2018.4(1).
• Trojanowska A., Zarzycka D., Trojanowska P., Bury A., Brodowicz-Król M., Dudek K., 2017, Wiedza a zachowania zdrowotne dzieci chorych na cukrzycę typu 1, Endokrynologia Pediatryczna, t. 16, nr 1(58), s. 25-32.
• Ustawa o zdrowiu publicznym, Dz.U. 2015, poz. 1916.
• Wardzała-Kordyś J., 2012, Styl życia młodzieży z chorobą przewlekłą na przykładzie cukrzycy I typu, Niepełnosprawność - zagadnienia, problemy, rozwiązania, nr III/(4), s. 55-69.
• Włodarek D., Głąbska D., 2010a, Zwyczaje żywieniowe osób chorych na cukrzycę typu 2, Diabetologia Praktyczna, t. 11, nr 1, s. 17-23.
• Włodarek D., Głąbska D., 2010b, Spożycie warzyw i owoców przez chorych na cukrzycę typu 2, Diabetologia Praktyczna, t. 11, nr 6, s. 221-229.
• Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D., 2014, Dietoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 315.
• World Health Organisation: Definition and Diagnosis of Diabetes Mellitus and Intermediate Hyperglycaemia: Report of a WHO/IDF Consultation. Geneva, Switzerland 2006.
• Zegan M., Michota-Katulska E., Lewandowska M., Boniecka I., 2017, Rola podejmowanej aktywności fizycznej w profilaktyce oraz wspomaganiu leczenia otyłości oraz cukrzycy typu 2, Medycyna Rodzinna, t. 20(4), s. 273-278.
• Zeitler P., Fu J., Tandon N., Nadeau K., Urakami T., Barrett T., Maahs D., 2014, Type 2 diabetes in the child and adolescent, Pediatric Diabetes, t. 15 (Suppl. 20), s. 26-46.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2018.542.11