Ekonomiczne i społeczne aspekty korupcji

• Autorzy: Waldemar Walczak

Warianty tytułu

Economic and Social Aspects of Corruption

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Korupcja jest zagadnieniem, które wywołuje wiele sporów i kontrowersji nie tylko w debacie publicznej, ale również wśród badaczy zajmujących się tą problematy-ką. Często pojawiają się opinie, że przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatry-wać w złożoności analizowanego zjawiska, które może być rozpatrywane na gruncie wielu dyscyplin naukowych, m.in.: socjologii, filozofii, politologii, eko-nomii, prawa, zarządzania, nauk o bezpieczeństwie. Wydaje się jednak, że dla przyjmowanych perspektyw badawczych kluczowe znaczenie ma kwestia po-prawnego zdiagnozowania i rozumienia korupcyjnych praktyk. Mając na względzie powyższe przesłanki, celem artykułu jest przedstawienie wielowątkowych rozważań na temat interpretowania istoty korupcji w ujęciu celowościowym i funkcjonalnym, które są pochodną logicznego rozumowania, zdobytej wiedzy, a także posiadanych doświadczeń. Podstawą dla formułowanych własnych opinii, wniosków, a także ocen jest wiedza zdobyta na drodze analizy wybranych zjawisk oraz procesów, jakie występują w polskiej rzeczywistości organizacyjnej. Uzupełnienie stanowi przegląd polskiej literatury przedmiotu, raportu Najwyższej Izby Kontroli, a także ocena rządowej strategii antykorupcyjnej na lata 2014-2019 oraz 2018-2020.
W artykule dowodzę prawdziwości następujących tez:
(1) korupcja winna być postrzegana nie tylko poprzez pryzmat działań o charakterze stricte przestępczym, bowiem z punktu widzenia realizowacych/zakładanych celów bardzo ważne znaczenie mają również jej inne formy, w szczególności tzw. legalna korupcja;
(2) pożądane i logicznie uzasadnione jest identyfikowanie oraz analizowanie korupcyjnych praktyk poprzez pryzmat tworzonych sieci wpływów, po-wiązań i zależności;
(3) tzw. legalną korupcję - powszechnie występującą w codziennej rzeczywistości - należy postrzegać w ujęciu systemowym jako zaplanowany ciąg zdarzeń i procesów obejmujących działania o charakterze zorganizowanym, które podejmowane są z zamiarem bezpośrednim, kierunkowym i umyślnym;
(4) zmieniona, zaktualizowana rządowa strategia antykorupcyjna odnosi się głównie do przeciwdziałania przestępczości, nie zakłada zaś i nie przewiduje działań na rzecz ograniczania skali innych, równie szkodliwych dla społeczeństwa i polskiej gospodarki odmian korupcji. (fragment tekstu)

EN

The aim of the article is to present multidimensional analyses and deliberations that bring us closer to better understanding the corrupt practices that commonly occur in everyday economic reality. Particular attention was paid to the economic and social aspects of the corrupt behaviors which are considered, taking into account the main goals of corruption and the accompanying results. At the beginning of the work, the essence and aims of corruption were characterized, and also the author's own definition of this phenomenon was formulated in a broad sense, according to a pragmatic approach to the analyzed problem. The consequence of the adopted research approach is that corruption has been divided into two categories - crimes and legal corruption. An important element of the analysis is the perception of corruption as a network of influences, connections and dependencies which are a consequence of actions developed in practice and the behaviors of the people in charge of the authorities. Another topic was devoted to financial benefits, which should be interpreted as an economic dimension and a basic determinant for all forms of corruption. In this part of the study, specific processes and decisions for achieving measurable financial benefits by a selected group of beneficiaries were thoroughly discussed and explained. In order to strengthen the formulated theses, remarks and conclusions, the results from the audit carried out by the Supreme Audit Office were additionally used. The findings included in the report of the Supreme Audit Office also served as an important argument for the assessment of specific behaviors in terms of public officials bearing responsibility for activities that are a conscious act of using power for their own particular interests. In the further part of the article, the assumptions and objectives of the anti-corruption policy of the government included in the program documents for years 2014-2019, as well as the new version of the anti-corruption strategy for years 2018-2020, were subjected to a critical analysis. Finally, the author presented selected information included in the annual Central Anti-corruption Agency report and a few reflections summing up the process of combating corruption in Poland. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Korupcja; Przeciwdziałanie korupcji; Gospodarka; Społeczeństwo

EN

Corruption; Corruption fighting; Economy; Society

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2019
• Tom: 22
• Numer: nr 1
• Strony: 31--51

Twórcy

autor

Waldemar Walczak

• University of Lodz

Bibliografia

• Barczak-Oplustil, A. (2009). "W związku z pełnieniem funkcji publicznej" jako znamię dookreślające czynność sprawczą tzw. korupcji urzędniczej - zarys wybranych problemów. Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych, 3, 75-96.
• Bil, J. (2014). Korupcja w biznesie jako zagrożenie bezpieczeństwa ekonomicznego państwa. Kultura Bezpieczeństwa. Nauka - Praktyka - Refleksje, 15, 48-65.
• Bogacz-Wojtanowska, E., & Meisel-Dobrzański, J. (2017). Między konfliktem interesów a brudnymi sieciami: problemy i patologie współdziałania orga-nizacji publicznych i pozarządowych. In T. Piróg (Ed.), Oblicza polskiej samorządności. Wyzwania i praktyki rządzenia (s. 61-80). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
• Brol, M. (2009). Korupcja w krajach transformacji ustrojowej. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Ponaniu, 24, 121-134.
• Brol, M. (2015). Ekonomiczne, instytucjonalne i kulturowe uwarunkowania korupcji. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
• Chudy, W. (1992). Kłamstwo jako korupcja antropologiczna. Ethos, 1, 88-96.
• Cieślik, A., & Goczek, Ł. (2015). On the evolution of corruption patterns in the post-communist countries. Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 10(1), 33-53.
• Cieślik, A., & Goczek, Ł. (2016). Korupcja, jakość rządzenia a wzrost gospodarczy w krajach transformacji. Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschod-niej, 14(5), 91-119.
• Czaińska, K. (2018). Nieetyczne postawy biznesmena, pracodawcy i pracownika - po-równanie wyników badań z lat 2010 i 2018. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, 118, 23-33.
• Czepil, B. (2016a). O możliwościach zastosowania kategorii granicy w analizie zjawiska korupcji. Pogranicze. Polish Borderlands Studies, 4(2), 169-191.
• Czepil, B. (2016b). The 'fight against corruption' as a never-ending and self-legitimizing process. Studia Socjologiczne, 4(223), 201-228.
• Dominiuk, R. E. (2017). Korupcja wyborcza jako patologia relacji państwo - biz-nes. Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały, 1(20), 159-169.
• Dzionek-Kozłowska, J. (2014). Political corruption and electoral systems seen with economists' lenses. Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 17(4), 79-92.
• Dzionek-Kozłowska, J., & Matera, R. (2016). O poszukiwaniu przyczyn bogactwa i nędzy narodów w teorii Darona Acemoglu i Jamesa A. Robinsona. Go-spodarka Narodowa, 285(5), 5-26.
• Gniazdowski, M. (2006). Pochwała korupcji i nepotyzmu w systemach totalitarnych... ale co teraz? Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 9(2), 123-129.
• Godłów-Legiędź, J. (2004). Korupcja a wolność gospodarcza w krajach transformacji ustrojowej. Gospodarka Narodowa, 11/12, 35-48.
• Hussein, A. (2017). Bezpieczeństwo antykorupcyjne dla rozwoju. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin - Polonia, Sectio H, 51(6), 117-127.
• Informacja o wynikach działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego w 2017 r. (2018, 9 kwietnia). Warszawa: Centralne Biuro Antykorupcyjne.
• Informacja o wynikach kontroli naboru pracowników na stanowiska urzędnicze w jednostce samorządu terytorialnego (LZG-410-19/2009, nr ewid. 148/ 2010/P/09/LZG). (2010, wrzesień). Najwyższa Izba Kontroli, Delegatura w Zielonej Górze.
• Jakubów, E. (2018). Konkurencyjność instytucjonalna państw OECD. Catallaxy, 3(1), 5-15.
• Kiwak, W., (2012). Ekonomiczny wymiar sprawiedliwości. In U. Zagóra-Jonszta (Ed.), Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Teoretyczne ujęcie do-brobytu (s. 157-165). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicz-nego w Katowicach.
• Kopińska, G. (2018). Stanowiska publiczne jako łup polityczny. Polityka perso-nalna w okresie od 16 listopada 2015 do 31 października 2017 roku. War-szawa: Fundacja Batorego.
• Kubiak, A. (2013). Działania antykorupcyjne - wybrane przykłady. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 288, 45-57.
• Laskowski, P. (2005). Korupcja władz lokalnych. Zeszyty Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, 6, 70-77.
• Lewicka-Strzałecka, A. (2018). Pomiar korupcji i jego ograniczenia. Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym, 21(1), 7-20.
• Liszewska, A. (2015). Zakres bezprawności "korupcji urzędniczej" - przyjmowanie korzyści a pełnienie funkcji publicznej. Kontrola Państwowa, 5(364), 149-158.
• NIK o naborze na stanowiska urzędnicze. (2010, 18 października). https://www. nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-naborze-na-stanowiska-urzednicze.html
• Nowak, C. (2012). Publicyzacja sfery prywatnej na przykładzie penalizacji korupcji w obrocie gospodarczym. Krytyka Prawa, 4(1), 219-237.
• Pacian, J., & Pacian, A. (2010). Zwalczanie korupcji funkcjonariuszy publicznych. Studia Prawnoustrojowe, 11, 255-266.
• Paczocha J. (2018). Partia w państwie. Bezprecedensowa wymiana kadr w administracji rządowej i jej legislacyjne podstawy. Warszawa: Fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju.
• Pastusiak, R., & Pluskota, A. (2017). Wpływ korupcji na inwestycje. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 1(85), 671-679.
• Pawlikowska-Olszta, M. (2015). Nepotyzm - wróg racjonalnego zarządzania. Personel i Zarządzanie, 12, 26-30.
• Potapenko, K. (2017). Przeciwdziałanie korupcji w zamówieniach publicznych i nowy system e-zamówień "ProZorro" na Ukrainie. Zeszyty Naukowe To-warzystwa Doktorantów UJ. Nauki Społeczne, 2, 9-27.
• Romański, M. (2017). Czy CBA i aparat sądowniczy w Polsce są skuteczne w walce z korupcją? Przegląd Nauk o Obronności, 3, 197-219.
• Rosicki, R. (2012). Rzecz o nepotyzmie i kumoterstwie. Przegląd Politologiczny, 2, 131-146.
• Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata 2014-2019 przyjęty Uchwałą Rady Ministrów nr 37 z dnia 1 kwietnia 2014 r. (M.P. z 2014 r., poz. 229).
• Rządowy Program Przeciwdziałania Korupcji na lata 2018-2020 przyjęty uchwałą Rady Ministrów nr 207 z dnia 19 grudnia 2017 r. (M.P. z 2018 r., poz. 12).
• Sanecka-Tyczyńska, J. (2015). Ocena III Rzeczypospolitej - płaszczyzna polaryzacji współczesnej sceny politycznej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica, 181(14), 99-114.
• Sypniewska, B. A., & Jagodziński, A. (2017). Rola i znaczenie protekcji w procesie poszukiwania pracy w świetle badań. Rocznik Towarzystwa Naukowego Płockiego, 9, 77-89.
• Szulczewski, G. (2018). Próba prakseologicznej i etycznej analizy nowych postaci korupcji. Prakseologia, 160, 151-172.
• Walczak, W. (2017). Działania analityczno-informacyjne identyfikujące mechanizmy korupcyjne w procesach zarządzania. Przegląd Bezpieczeństwa We-wnętrznego, 16, 55-72.
• Walczak, W. (2018). Korupcja jako sieć wpływów, powiązań i zależności. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 19, 11-41.
• Wawrzusiszyn, A. (2013). Społeczna percepcja korupcji. Norma czy zagrożenie bezpieczeństwa? In P. Chodak (Ed.), Korupcja a bezpieczeństwo narodowe Rzeczypolsolitej Polskiej (s. 135-147). Józefów: Wyższa Szkoła Gospo-darki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie.
• Wypych-Dobkowska, M. (2010). Konsekwencje nepotyzmu w organizacjach. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Informatyki w Krakowie, 6, 9-20.

Identyfikatory

DOI

10.18778/1899-2226.22.1.02