Obrót materialnym nośnikiem utworu w perspektywie prawa rzeczowego i prawa autorskiego

• Autorzy: Jerzy Szczotka

Warianty tytułu

Trading in the Material Carrier of the Work in the Perspective of Property Law and Copyright

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł dotyczy problematyki obrotu materialnym nośnikiem utworu w perspektywie prawa rzeczowego i prawa autorskiego. Nośnik, o jakim mowa, jest rzeczą ruchomą, co oznacza, że obrót nim mieści się w domenie podmiotowego prawa własności. Właściciel takiego przedmiotu ma "suwerenne" prawo przeniesienia (wyzbycia się) jego własności poprzez sprzedaż, zamianę lub darowiznę, może także swobodnie go wynająć lub użyczyć. Z drugiej wszakże strony, nośnik utworu posiada szczególny status prawny za sprawą uprawnień autorskich, jakie ustawodawca przyznaje twórcy dzieła (dobra niematerialnego) ucieleśnionego w tym przedmiocie. Autorowi przysługuje wyłączne prawo do wszelkich form rozpowszechniania utworu, obejmujące także sprzedaż, zamianę i darowiznę egzemplarza oraz przekazania go do używania w drodze najmu lub użyczenia. W tej sytuacji dochodzi do kolizji dwóch praw podmiotowych bezwzględnych - prawa własności rzeczy i prawa autorskiego do doba niematerialnego (utworu), którego rzecz jest nośnikiem. Usunięciu tej kolizji służyć ma ustawowa instytucja wyczerpania prawa autora do wprowadzania egzemplarza utworu do obrotu. W jej efekcie pierwsza, legalna (za zgodą autora) sprzedaż (zamiana, darowizna) takiego egzemplarza (książki, płyty, fotografii, rzeźby, obrazu malarskiego) na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego sprawia, że dalszy obrót takim nośnikiem jest swobodny - nie wymaga zezwolenia podmiotu praw autorskich. Nie dotyczy to jednak najmu i użyczenia - są one nadal objęte prawami twórcy utworu. Wyjątkiem od reguły wyczerpania prawa jest normatywna instytucja droit de suite zapewniająca twórcy prawo do wynagrodzenia z tytułu zawodowej odsprzedaży oryginalnego egzemplarza jego utworu, wprowadzonego wcześniej legalnie do obrotu i objętego przez to skutkami wyczerpania prawa. (abstrakt oryginalny)

EN

The article deals with the issues of substantive turnover of a work in the perspective of property law and copyright. The carrier in question is a movable thing, which means that its turnover falls within the domain of the subject right of ownership. The owner of such an item has a "sovereign" right to transfer (dispose of) his property by selling, exchanging or donating, he can also rent or lend it freely. On the other hand, the carrier of the work has a special legal status due to author's rights, which the legislator grants to the creator of the work (non-material good) embodied in this subject. The author has the exclusive right to all forms of distribution of the work, including also the sale, exchange and donation of the copy and transferring it to be used by rental or lending. In this situation, there is a collision of two subjective absolute rights - the right of ownership of things and copyright to an intangible property (work), whose carrier is a thing. The statutory institution of exhausting the author's right to place a copy of the work on the market enables to avoid this collision. As a result, the first legal (with the consent of the author) sale (exchange, donation) of such a copy (book, album, photography, sculpture, painting) on the territory of the European Economic Area makes further trading with respect of such a carrier free - it does not require the subject's authorization of copyright. However, this does not apply to rental and lending - they are still covered by the rights of the creator of the work. The exception to the rule of exhaustion is the normative institution of droit de suite, which provides the creator with the right to remuneration for the professional resale of the original copy of his work, previously legally placed on the market and covered by the consequences of exhaustion. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo autorskie; Prawo rzeczowe; Regulacje prawne

EN

Copyright law; Property law; Legal regulations

• Czasopismo: Barometr Regionalny
• Rocznik: 2018
• Tom: 16
• Numer: nr 5
• Strony: 107--120

Twórcy

autor

Jerzy Szczotka

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Polska

Bibliografia

• Barta J. (red.) (2017): Prawo autorskie. System prawa prywatnego, t. 13, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck; Instytut Nauk Prawnych PAN.
• Barta J., Markiewicz R. (red.) (1995): Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Warszawa, "ABC".
• Barta J., Markiewicz R. (2005): Prawo autorskie. T. 2, Umowy międzynarodowe i prawo Unii Europejskiej. Warszawa, ABC. Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych.
• Barta J., Markiewicz R. (2007): Telewizja interaktywna a prawo autorskie. Monografie, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Barta J., Markiewicz R. (2010): Prawo autorskie. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Barta J., Markiewicz R. (2011): Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Barta J., Markiewicz R. (2016): Prawo autorskie. Warszawa, Wolters Kluwer.
• Barta J., Traple E. (1990): Wpływ rozwoju techniki i przemian stosunków społecznych na zasadę asymilacji w konwencji berneńskiej. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 53, Warszawa, PWN.
• Błeszyński J. (2009): Glosa do uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 25 listopada 2008 r. IIICZP 57/2008. "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego", nr 5.
• Cieśliński A. (2003): Wspólnotowe prawo gospodarcze. Studia Prawnicze, Warszawa, C. H. Beck.
• Czachórska-Jones B. (1988): Naruszenie patentu. Zagadnienia podstawowe. Prace Habilitacyjne / Polska Akademia Nauk Instytut Państwa i Prawa, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Czajkowska-Dąbrowska M. (2007): Własność czy własności (intelektualne)? [w:] A. Kidyba i R. Skubisz (red.): Współczesne problemy prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedyko-wana prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej, Kraków; Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Ferenc-Szydełko E. (red.) (2011): Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Komentarze Becka, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck.
• Fiołka J. (1985): Zakres prawa z patentu w polskim prawie wynalazczym. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 39, Warszawa, PWN.
• Giliciński L. (1997): Wykonywanie praw własności intelektualnej w prawie Wspólnoty Europejskiej. Warszawa, "ABC".
• Grzeszak T. (1994): Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. "Przegląd Prawa Handlowego", nr 5, s. 1-24.
• Grzybowski S., Kopff A., Serda J. (1973): Zagadnienia prawa autorskiego. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Ignatowicz J., Stefaniuk K. (2009): Prawo rzeczowe. Podręczniki LexisNexis. Prawo i postępowanie cywilne, Warszawa, LexisNexis Polska.
• Jakubecki A. (2002): Postępowanie zabezpieczające w sprawach z zakresu prawa własności intelektualnej. Kraków, "Zakamycze".
• Konic H. (1931): Encyklopedja podręczna prawa prywatnego. T. 1, Agent handlowy - księgi handlowe. Warszawa, "Bibljoteka Polska".
• Kopff A. (1978): Konstrukcje cywilistyczne w prawie wynalazczości. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Kot D. (2006): Elektroniczny obrót utworem w świetle prawa autorskiego. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, t. 94, Warszawa, Wolters Kluwer Polska; Uniwersytet Jagielloński.
• Król M. (2007): Wprowadzenie utworu do obrotu w internecie. "Przegląd Prawa Handlowego", nr 6, s. 34-39.
• Marcinkowska J. (2004): Dozwolony użytek w prawie autorskim. Podstawowe zagadnienia. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, t. 87, Kraków, Uniwersytet Jagielloński; "Zakamycze".
• Matlak A. (2001): Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca koordynacji pewnych aspektów prawa autorskiego i praw pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 78, Warszawa, PWN.
• Matlak A. (2002): Prawo autorskie w europejskim prawie wspólnotowym. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 79. Warszawa, PWN.
• Matlak A. (2004): Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym. Monografie Zakamycza, Kraków, "Zakamycze".
• Nimmer M.B., Nimmer D. (1986): Nimmer on Copyright. A Treatise on the Law of Literary, Musical and Artistic Property, and the Protection of Ideas. Vol. 2. New York, M. Bender.
• Podrecki P. (2002): Konstrukcja wyczerpania prawa w prawie autorskim i możliwość jej zastosowania w obrocie utworami w internecie. "Monitor Prawniczy", t. 10, nr 24, s. 5-8.
• Podrecki P. (red.) (2007): Prawo Internetu. Warszawa, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
• Poźniak-Niedzielska M. (2002): Ewolucja prawa własności intelektualnej w dobie współczesnej. "Państwo i Prawo", nr 10, s. 5-20.
• Poźniak-Niedzielska M., Szczotka J., Mozgawa M. (2007): Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu. Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta.
• Radoniewicz F. (2009): Ochrona programów komputerowych w prawie UE. Cz. 2. "Europejski Przegląd Sądowy", nr 5, s. 24-34.
• Radwański Z., Panowicz-Lipska J. (2005): Zobowiązania - część szczegółowa. Podręczniki Prawnicze, Warszawa, C. H. Beck.
• Ritterman S. (1937): Komentarz do ustawy o prawie autorskim. Kraków, L. Frommer.
• Röttinger M. (1993): The Exhaustion of Copyright. "Revue Internationale du Droit d'Auteur (RIDA)", nr 157.
• Skubisz R. (2002): Zakres wyczerpania praw własności przemysłowej w prawie polskim. "Przegląd Prawa Handlowego", nr 1, s. 1-9.
• Skubisz R. (red.) (2017): Prawo własności przemysłowej. System prawa prywatnego, t. 14A, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck; Instytut Nauk Prawnych PAN.
• Stanisławska-Kloc S. (1997): Pojęcie publikacji a postęp techniczny. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 69, Warszawa, PWN.
• Szczotka J. (2013): Najem i użyczenie egzemplarzy utworu jako odrębne pola eksploatacji. Monografie Lex, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Szpunar A. (1996): O kolizji praw podmiotowych. "Kwartalnik Prawa Prywatnego", nr 4, s. 633-650.
• Ślęzak P. (2006): Pola eksploatacji utworów audiowizualnych. Monografia. Katowice-Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta.
• Ślęzak P. (red.) (2017): Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Krótkie Komentarze Becka, Warszawa, Wydawnictwo C.H. Beck.
• Traple E. (1990): Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego. Rozprawy Habilitacyjne / Uniwersytet Jagielloński, t. 179, Kraków, Uniwersytet Jagielloński.
• Traple E. (1991): Prawo wprowadzania do obrotu egzemplarzy utworu jako nowe, oddzielne uprawnienie w projekcie ustawy o prawie autorskim. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 57, Warszawa, PWN.
• Traple E. (1994): Treść majątkowych praw autorskich. "Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego", nr 11.
• Traple E. (2010): Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K. (2018): Prawo cywilne. Zarys części ogólnej. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Wróbel A. (red.) (2008): Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. T. 1, (Art. 1-60). Komentarz, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.
• Zoll F. (1926): Polska ustawa o prawie autorskiem i Konwencja Berneńska. Warszawa, Gebethner i Wolff.

Identyfikatory

DOI

10.56583/br.69