PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2019 | nr 1 | 57--74
Tytuł artykułu

Immunitet parlamentarny we współczesnym świecie - ujęcie prawnoporównawcze

Warianty tytułu
Parliamentary Immunity in Today's World - a Comparative-Law Approach.
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Celem artykułu jest ustalenie aktualnego kształtu immunitetu parlamentarnego w państwach współczesnego świata. Wykorzystując metodę prawnoporównawczą, przeanalizowano konstytucje, które obrazują najczęściej spotykane rozwiązania przy uwzględnieniu kryterium geograficznego, powołując się na państwa z różnych kontynentów i kręgów kultury prawnej. Zbadano zakres podmiotowy immunitetu materialnego oraz immunitetu formalnego, zwrócono uwagę na czas i miejsce w jakich przysługuje ochrona, prześledzono zakres przedmiotowy tej ochrony oraz rozwiązania dotyczące możliwości uchylania immunitetów parlamentarnych. Z przeglądu tego wynika, że immunitet materialny w poszczególnych państwach wykazuje wiele podobieństw, na przestrzeni lat podlegał niewielu modyfikacjom i jest trwale ukształtowany. W przypadku immunitetu formalnego dostrzegalne są dalej idące różnice, szczególnie w sferze zakresu przedmiotowego i stopnia ochrony. Różne rozwiązania dowodzą jednak, iż nie ma jednego, powszechnie przyjętego, modelu immunitetu, a zakres gwarantowanej ochrony może być bardzo zróżnicowany, podlegać zmianom i być dostosowywanym do przemian ustrojowych i oczekiwań politycznych i społecznych.(abstrakt oryginalny)
EN
The purpose of the article is to determine the current form of parliamentary immunity in various countries. The author uses the comparative-law method to analyse constitutions that represent the most common solutions, taking into account the geographic criterion, used in countries located on different continents and having different legal cultures. The author analyses the subjective scope of non-accountability and non-violability and focuses on the time and place in which the protection is provided, and trace the objective scope of the protection and the solutions related to the possibility to lift the parliamentary immunities. The analysis leads to the conclusion that non-accountability is similar in different countries, has undergone few modifications over the years, and it is permanently formed. In the case of non-violability, there are more extensive differences, in particular in the objective scope and the degree of protection. However, various solutions prove that there is not a single universally accepted model of immunity and that the scope of the guaranteed protection can be more diverse, it can be subject to change, and be adapted to the changes in political systems and the political and social expectations.(original abstract)
Słowa kluczowe
Rocznik
Numer
Strony
57--74
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet w Białymstoku
Bibliografia
  • 1. AMELLER Michel (1993), Human Rights and Parliamentary Immunities, Introductory Report in Parliament: Guardian of Human Rights, Inter-Parliamentary Symposium, Budapest 19-22 May 1993 r., Geneva.
  • 2. BANASZAK Bogusław (1994), Immunitet parlamentarny de lege lata i de lege ferenda, "Państwo i Prawo", nr 4.
  • 3. BANASZAK Bogusław, JABŁOŃSKI Mariusz (2000), Konstytucyjna koncepcja mandatu posła i senatora a gwarancje jego wykonywania na gruncie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, "Przegląd Sejmowy", nr 1.
  • 4. BANASZAK Bogusław (2007), Porównawcze prawo konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa.
  • 5. BEETHAM David (2006), Parliament and Democracy in the Twenty-first Century: A Guide to Good Practice, Geneva.
  • 6. BRADLEY Anthony W., PINELLI Cesare (2012), Parlamentarism, w: Michel Rosenfeld, András Sajó (red.), The Oxford Handbook of Comparative Constitutional Law, Oxford.
  • 7. CIĄGWA Józef (1992), Immunitet parlamentarny posłów Sejmu Śląskiego w latach 1922-1939: regulacja prawna i praktyka, Katowice.
  • 8. CRESPO ALLEN Marília (1993), Parliamentary Immunity in the Member States of the European Union and in the European Parliament, Luxembourg.
  • 9. CZESZEJKO-SOCHACKI Zdzisław (1995), Prawo parlamentarne w Polsce, Warszawa. r
  • 10. GRAJEWSKI Krzysztof (2001), Immunitet parlamentarny w prawie polskim, Warszawa.
  • 11. GRAJEWSKI Krzysztof (2009), Odpowiedzialność posłów i senatorów na tle zasady mandatu wolnego, Warszawa.
  • 12. GRAJEWSKI Krzysztof (2016), Status prawny posła i senatora, Warszawa.
  • 13. GRZESIK-KULESZA Małgorzata (2012), Ochrona prawna parlamentarzysty - uwagi de lege lata, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego", nr 1.
  • 14. HARDT Sascha (2013), Parliamentary Immunity A Comprehensive Study of the Systems of Parliamentary Immunity of the United Kingdom, France, and the Netherlands in a European Context, Maastricht.
  • 15. JANUSZ-POHL Barbara (2009), Immunitety w polskim postępowaniu karnym, Warszawa.
  • 16. KOMARNICKI Wacław (1937), Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, Kraków 2006 (reprint dzieła opublikowanego w 1937 roku w Wilnie).
  • 17. KOMISJA WENECKA (2014), Report on the Scope and Lifting of Parliamentary Immunities, Strasburg.
  • 18. KONSTYTUCJA BURKINA FASO z 2 czerwca 1991 r., https://www.constituteproject.org/constitution/Burkina_Faso_2012.pdf (08.12.2017)
  • 19. KONSTYTUCJA FEDERACJI ROSYJSKIEJ z 12 grudnia 1993 r., Konstytucja Rosji (2000), tłum. Kubik Andrzej, Warszawa; http://www.gov.ru/main/konst/konst0.html (08.12.2017).
  • 20. KONSTYTUCJA FEDERALNA SZWAJCARSKIEJ KONFEDERACJI z 18 kwietnia 1999 r., Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej (2000), tłum. Czeszejko-Sochacki Zdzisław, Warszawa; https://www.admin.ch/opc/de/classified-compilation/19995395/index.html (08.12.2017).
  • 21. KONSTYTUCJA HISZPANII z 27 grudnia 1978 r., Konstytucja Hiszpanii (2011), tłum. Mołdawa Tadeusz, w: Wiesław STAŚKIEWICZ (red.), Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa; https://www. boe.es/diario_boe/txt.php?id=BOE-A-1978-31229 (08.12.2017).
  • 22. KONSTYTUCJA KRÓLESTWA NIDERLANDÓW z 28 marca 1814 r., Konstytucja Królestwa Niderlandów (2011), tłum. Głowacki Andrzej, Szepietowska Beata, w: Wiesław STAŚKIEWICZ (red.), Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa; http://wetten.overheid.nl/BWBR0001840/2017-11-17 (08.12.2017).
  • 23. KONSTYTUCJA KRÓLESTWA NORWEGII z 17 maja 1814 r., Konstytucja Królestwa Norwegii (1996), tłum. Osiński Joachim, Warszawa; https://www.stortinget.no/globalassets/pdf/english/constitutionenglish.pdf (08.12.2017).
  • 24. KONSTYTUCJA KRÓLESTWA TAJLANDII z 6 kwietnia 2017 r., https://www.constituteproject.org/ constitution/Thailand_2017.pdf?lang=en (02.06.2018).
  • 25. KONSTYTUCJA LUDOWEJ REPUBLIKI BANGLADESZU z 4 listopada 1972 r., http://bdlaws.minlaw. gov.bd/pdf_part.php?id=367 (08.12.2017).
  • 26. KONSTYTUCJA MALEZJI z 31 sierpnia 1957 r., http://www.agc.gov.my/agcportal/uploads/files/Pu-blications/FC/Federal%20Consti%20(BI%20text).pdf (08.12.2017).
  • 27. KONSTYTUCJA NARODU ARGENTYNY z 1 maja 1853 r., http://www1.hcdn.gov.ar/dependencias/ dip/congreso/Constitucion%20sola.pdf (08.12.2017); http://www.biblioteca.jus.gov.ar/argentina-constitution.pdf (08.12.2017).
  • 28. KONSTYTUCJA POLITYCZNA REPUBLIKI CHILE z 11 września 1980 r., Konstytucja Polityczna Republiki Chile (2012), tłum. Wojtyczek-Bonnand Agnieszka, Warszawa.
  • 29. KONSTYTUCJA REPUBLIKI BIAŁORUŚ z 15 marca 1994 r., http://www.pravo.by/pravovaya-informatsiya/normativnye-dokumenty/konstitutsiya-respubliki-belarus/ (08.12.2017).
  • 30. KONSTYTUCJA REPUBLIKI FINLANDII z 11 czerwca 1999 r., Konstytucja Republiki Finlandii (2011), tłum. Osiński Joachim, w: Wiesław STAŚKIEWICZ (red.), Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa; http://www.finlex.fi/en/laki/kaannokset/1999/en19990731.pdf (09.12.2017).
  • 31. KONSTYTUCJA REPUBLIKI FILIPIN z 2 lutego 1987 r., http://www.officialgazette.gov.ph/constitutions/1987-constitution/ (09.12.2017).
  • 32. KONSTYTUCJA REPUBLIKI FRANCUSKIEJ z 4 października 1958 r., Konstytucja Republiki Francuskiej (2011), tłum. Skrzydło Wiesław, w: Wiesław STAŚKIEWICZ (red.), Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa; http://www2.assemblee-nationale.fr/langues/welcome-to-the-english-website-of-the-french-national-assembly (09.12.2017).
  • 33. KONSTYTUCJA REPUBLIKI MALI z 12 stycznia 1992 r., tłum. Craver Jeffrey, http://confinder.richmond.edu/admin/docs/Mali.pdf (09.12.2017).
  • 34. KONSTYTUCJA REPUBLIKI POŁUDNIOWEJ AFRYKI z 18 grudnia 1996 r., Konstytucja Republiki Po-łudniowej Afryki (2006), tłum. Wojtyczek-Bonnand Agnieszka, Wojtyczek Krzysztof, Warszawa; http://www.constitutionalcourt.org.za/site/theconstitution/english-2013.pdf (09.12.2017).
  • 35. KONSTYTUCJA REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ z 2 kwietnia 1976 r., Konstytucja Republiki Portugalskiej (2011), tłum. Wojtyczek-Bonnand Agnieszka, w: Wiesław STAŚKIEWICZ (red.), Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa; http://www.en.parlamento.pt/Legislation/ (09.12.2017).
  • 36. KONSTYTUCJA REPUBLIKI SŁOWENII z 23 grudnia 1991 r., Konstytucja Republiki Słowenii (2011), tłum. Winczorek Piotr, w: Wiesław STAŚKIEWICZ (red.), Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa; http://www.us-rs.si/en/about-the-court/legal-basis/constitution (09.12.2017).
  • 37. KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483.
  • 38. KONSTYTUCJA WSCHODNIEJ REPUBLIKI URUGWAJU z 27 listopada 1967 r., https://parlamento. gub.uy/documentosyleyes/constitucion (09.12.2017).
  • 39. ŁUKASZ Danuta, BOROWSKI Krzysztof, PUCHTA Radosław, POL Albert (2007), Immunitet parlamentarny w wybranych krajach Unii Europejskiej, w: Wojciech Odrowąż-Sypniewski (red.), Immunitet parlamentarny. Zagadnienia podstawowe, Warszawa.
  • 40. McGEE Simon, ISAACS Adam (2001), Rules on Parliamentary Immunity in the European Parliament and the Member States of the European Union, Brussels.
  • 41. MORDWIŁKO Janusz (1993), Zakres immunitetu parlamentarnego w świetle "małej konstytucji", "Państwo i Prawo", nr 6.
  • 42. MORDWIŁKO Janusz (1996), Możliwość powtórnego rozpatrywania przez Sejm wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła w przypadku, gdy po niewyrażeniu zgody przez Sejm uległy zmianie istotne okoliczności sprawy lub gdy zwróci się o to sam zainteresowany, "Przegląd Sejmowy", nr 1.
  • 43. MURZYNOWSKI Andrzej (1958), Kilka uwag o immunitecie parlamentarnym w świetle Konstytucji PRL, "Państwo i Prawo", nr 4.
  • 44. MYTTENAERE Robert (1996), The Immunities of Members of Parliament, "Constitutional and Parliamentary Information", nr 175.
  • 45. NEHMELMAN Remco, VETZO Max (2015), Extension of Parliamentary Immunity, w: Afshin Ellian, Gelijn Molier (red.), Freedom of speech under attack, Hague.
  • 46. PILKINGTON Colin (1999), The Politics Today Companion to the British Constitution, Manchester.
  • 47. SKRZYDŁO Wiesław (1998), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Kraków.
  • 48. VAN DER HULST Marc (2000), The Parliamentary Mandate: A Global Comparative Study, Geneva.
  • 49. TROĆ Maciej (2013), Polski immunitet parlamentarny na tle prawno-porównawczym, "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" nr 4.
  • 50. USTAWA ZASADNICZA DLA REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC z 23 maja 1949 r., Ustawa Zasadnicza dla Republiki Federalnej Niemiec (2010), tłum. Sadowski Aleksander Marek, Berlin; http://www.gesetze-im-internet.de/gg/BJNR000010949.html (09.12.2017).
  • 51. WIGLEY Simon (2003), Parliamentary Immunity: Protecting Democracy or Protecting Corruption?, "The Journal of Political Philosophy", vol.11, nr 1.
  • 52. WYROK (1993) Sądu Najwyższego, I KZP 40/93.
  • 53. WYROK (1996) Sądu Konstytucyjnego Republiki Włoskiej nr 79/1996.
  • 54. WYROK (2004) Sądu Konstytucyjnego Republiki Włoskiej nr 58/2004.
  • 55. WYROK (2006) Sądu Konstytucyjnego Republiki Włoskiej nr 249/2006.
  • 56. ZUBIK Marek (1997), Immunitet parlamentarny w nowej Konstytucji RP, "Państwo i Prawo" nr 9.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171567831

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.