"Sprawa Sahary Zachodniej" - znaczenie instytucji sądowych Unii Europejskiej dla stosowania mechanizmu ocen skutków ochrony praw człowieka w sferze stosunków handlowych z państwami trzecimi

• Autorzy: Katarzyna Szepelak

Warianty tytułu

"Case of Western Sahara" - Influence of Case-Law of Judiciary Institutions of European Union on the Development of Human Rights Impact Assessments in the EU's Trade Policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł stanowi omówienie zagadnienia stosowania przez instytucje unijne mechanizmu ocen skutków dla ochrony praw człowieka działań UE w sferze stosunków handlowych z państwami trzecimi oraz wpływu na rozwój instrumentu orzecznictwa instytucji sądowych Unii Europejskiej. W tym celu przedstawiony został instrument oceny skutków i opisane zostały dobre praktyki dotyczące ram normatywnych wyznaczających zakres badań oraz metodologii wskazanej w przeprowadzaniu ocen. Praktyczną analizę zastosowania instrumentu przedstawiono na przykładzie wpływu umów handlowych zawartych przez UE z Królestwem Marokańskim na prawa człowieka mieszkańców Sahary Zachodniej. W tym zakresie omówione zostały przede wszystkim: orzeczenie wydane przez TSUE oraz Sąd w sprawie Frontu Polisario oraz dokumenty wydane w ramach negocjacji dotyczących zawarcia nowej umowy międzynarodowej miedzy Unią Europejską a Królestwem Maroka.(abstrakt oryginalny)

EN

Article presents the problem of applying human rights impact assessments by the EU institutions in the trade relations with the third countries and influence of case-law of judiciary institutions of European Union on the development of said instrument. For that purpose instrument of human rights impact assessments was presented along with the good practices regarding normative scope of assessments and desired methodology. Practical analysis of the instrument's application were exemplified by the description of the EU-Morocco trade agreements influence on human rights of the people of Western Sahara. For that purpose author elaborates on the landmark case-law of the ECJ and EU GC in case of Front Polisario and examines the documents issued in the process of negotiation of the new trade deal within the EU and the Kingdom of Morocco.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Ochrona praw człowieka; Prawo międzynarodowe; Dyrektywy UE; Stosunki handlowe

EN

Human rights; Human rights protection; International law; EU directives; Trade relations

• Czasopismo: Przegląd Europejski
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 1
• Strony: 163--185

Twórcy

autor

Katarzyna Szepelak

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• 1. AMNESTY INTERNATIONAL (2012), Amnesty International Annual Report 2012 - Morocco/Western Sahara, http://www.refworld.org/docid/4fbe3923c.html (12.03.2019).
• 2. AMNESTY INTERNATIONAL (2018), Morocco/Western Sahara 2017/2018, https://www.amnesty.org/ en/countries/middle-east-and-north-africa/morocco/report-morocco/ (12.03.2019)
• 3. ASHTON Catherine (2011), Odpowiedź udzielona w imieniu Komisji przez wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, wiceprzewodniczącą Komisji Catherine Ashton, na pytania pisemne zadane przez posłów do Parlamentu, oznaczone numerami E 001004/11, P 001023/11 i E 002315/11, Dz.U. 2011, C 286 E, s. 1
• 4. CHAZBIJEWICZ Selim (2010), Polityczny konflikt o terytorium Sahary Zachodniej, "Forum Politologiczne", Tom 10.
• 5. COUNTRIES AND REGIONS (WWW), http://ec.europa.eu/trade/policy/countries-and-regions/ countries/morocco/ (5.11.2017).
• 6. COUPEAU Gabriel (2017), 'The (European) Empire Strikes Back?' Applying The Imperial Paradigm To Understand The European Court Of Justice's Imbroglio In Western Sahara, European Foreign Policy Unit Working Paper No. 2017/1, http://www.lse.ac.uk/international Relations/centresandunits/ EFPU/EFPUpdfs/EFPU-working-paper-2017-1.pdf (12.03.2019).
• 7. BARTELS Lorand (2005), Human Rights Conditionality in the EU's International Agreements, Oxford Scholarship Online.
• 8. DE BURCA Grainne (2010), The Road Not Taken: The EU as a Global Human Rights Actor, "American Journal of International Law", Vol 105, 2011, https://ssrn.com/abstract=1705690 (12.03.2019).
• 9. DECYZJA 2000/204/WE Rady i Komisji z dnia 24 stycznia 2000 r. w sprawie zawarcia Układu Eurośródziemnomorskiego ustanawiającego Stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi z jednej strony, a Królestwem Maroka z drugiej strony, Dz.U. L 138 z 9.6.2000
• 10. DG EU POLICY DEPARTMENT EXTERNAL POLICIES (2016), Comparing EU and EFTA trade agreements: drivers, actors, benefits, and costs, EP/EXPO/B/INTA/FWC/2013-08/Lot7/20, Bruksela, http:// www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2016/578010/EXPO_STU(2016)578010_ EN.pdf (12.03.2019)
• 11. ECORYS (2013), Trade Sustainability Impact Assessment in support of negotiations of a DCFTA between the EU and Morocco Final Report, http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2013/november/tradoc_151926.pdf (12.03.2019).
• 12. ETO Consortium (2013), Maastricht Principles on Extraterritorial Obligations of States in the Area of Economic, Social and Cultural Rights, http://www.etoconsortium.org/nc/en/main-navigation/ library/maastricht-principles/?tx_drblob_pi1%5BdownloadUid%5D=23 (12.03.2019).
• 13. GADKOWSKI Tadeusz (2017), Zasada samostanowienia czy prawo do samostanowienia narodów, (w:), Grażyna Baranowska, Aleksandra Gliszczyńska-Garbias, Anna Hernandez-Polczyńska, Katarzyna Sękowska-Kozłowska (red.), O prawach człowieka. Księga jubileuszowa Profesora Romana Wieruszewskiego, Warszawa.
• 14. GAJA Georgio (2005), Third report on responsibility of international organizations, A/CN.4/553, http://repository.un.org/bitstream/handle/11176/253517/A_CN.4_553-EN.pdf?sequence=3&i-sAllowed=y (12.03.2019).
• 15. HUMMELBRUNNER Sandra, PRICKARTZ Anne-Carlijn (2016), It's not the Fish that Stinks! EU Trade Relations with Morocco under the Scrutiny of the General Court of the European Union, "Utrecht Journal of International and European Law", 32(83).
• 16. HANCLICH Paweł (2008), System preferencji celnych Unii Europejskiej, Poznań.
• 17. HACHEZ Nicolas (2015), 'Essential Elements' Clauses In EU Trade Agreements Making Trade Work In A Way That Helps Human Rights?, https://ghum.kuleuven.be/ggs/publications/wp158hachez. pdf (12.03.2019).
• 18. HIGH COURT OF JUSTICE (2016), C-266/16 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez High Court of Justice (England & Wales), Queen's Bench Division (Administrative Court) (Zjednoczone Królestwo) w dniu 13 maja 2016 r. - Western Sahara Campaign UK / Commissioners for Her Majesty's Revenue and Customs, Secretary of State for Environment, Food and Rural Affairs
• 19. HIGH COURT OF JUSTICE (2015), The Queen on the application of Western Sahara Campaign UK v The Commissioners for Her Majesty's Revenue and Customs and The Secretary of State for the Environment Food and Rural Affairs, EWHC 2898 (Admin), paras 28-29.[/fn] In May 2016.
• 20. HUMMELBRUNNER Sandra, PRICKARTZ Anne-Carlijn (2017), Eu-Morocco Trade Relations Do Not Legally Affect Western Sahara - Case C-104/16 P Council V Front Polisario, http://europeanlaw- blog.eu/2017/01/05/eu-morocco-trade-relations-do-not-legally-affect-western-sahara-case-c-10416-p-council-v-front-polisario/ (12.03.2019).
• 21. ICJ (1975), Western Sahara, advisory opinion of 16 October 1975, https://www.icj-cij.org/files/case-related/61/6197.pdf (12.03.2019).
• 22. ICJ (1970), Legal Consequences for States of the Continued Presence of South Africa in Namibia (South West Africa) Notwithstanding Security Council Resolution 276 (Advisory Opinion), ICJ Rep 1971., https://www.icj-cij.org/files/case-related/53/5597.pdf (12.03.2019).
• 23. ILC (2011), Draft articles on the responsibility of international organizations, UN Doc A/66/473
• 24. KASSOTI Eva (2017), The Front Polisario v. Council Case: The General Court, Völkerrechtsfreundlichkeit and the External Aspect of European Integration', "European Papers", vol. 2, 2017, no 1.
• 25. KLABBERS Jan (2011), 'Völkerrechtsfreundlich? International law and the Union Legal Order' w: Panos Koutrakos (red.), European Foreign Policy: Legal and Political Perspectives, Edward Elgar Publishing.
• 26. KOMISJA EUROPEJSKA (1995), 'On the inclusion of respect for democratic principles and human rights in agreements' (Communication), COM(95) 216 final., Bruksela, http://unipd-centrodirittiumani.it/ public/docs/com1995_0216en.pdf
• 27. KOMISJA EUROPEJSKA (2011), 'Human Rights and Democracy at the Heart of EU External Action - Towards a More Effective Approach' (Joint Communication), COM(2011) 886 final., Bruksela, https:// eur-lex.europa.eu/legal-ontent/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52011DC0886&from=EN
• 28. KOMISJA EUROPEJSKA (2015), 'Guidelines on the analysis of human rights impacts in impact assessments for trade-related policy initiatives' , http://trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2015/july/tradoc_153591.pdf (12.03.2019).
• 29. KOMISJA EUROPEJSKA (2018a), DOKUMENT ROBOCZY SŁUŻB KOMISJI Sprawozdanie w sprawie korzyści dla ludności Sahary Zachodniej oraz konsultacji z mieszkańcami dotyczących objęcia preferencjami taryfowymi produktów pochodzących z Sahary Zachodniej Towarzyszący dokumentowi: Wniosek dotyczący decyzji Komisji w sprawie zawarcia porozumienia w formie wymiany listów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim dotyczącego zmiany protokołów nr 1 i 4 do Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim, z drugiej strony, SWD/2018/346 final/2, Bruksela.
• 30. KOMISJA EUROPEJSKA (2018b), Wniosek DECYZJA RADY w sprawie podpisania w imieniu Unii Europejskiej porozumienia w formie wymiany listów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim dotyczącego zmiany protokołów nr 1 i 4 do Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim, z drugiej strony, COM(2018) 479 final, Bruksela.
• 31. KONWENCJA (1989) z Lomé Fourth ACP-EEC Convention, signed in Lomé on 15 December 1989, http://www.epg.acp.int/fileadmin/user_upload/LomeIV1989.pdf, L 141 z 29.5.2006, s. 4.
• 32. KONWENCJA (1969) wiedeńska o prawie traktatów z dnia 23 maja 1969 r. (Recueil des traités des Nations unies, t. 1155, s. 331).
• 33. KOSIDŁO Adam (2012), Sahara Zachodnia. Fiasko dekolonizacji czy sukces podboju? 1975-2011, Gdańsk.
• 34. KOSIDŁO Adam (2014), Saharyjska Arabska Republika Demokratyczna - państwo na wygnaniu, "Studia Historica Gedanenia", t. V, str. 175-195.
• 35. KOWALIK-BAŃCZYK Krystyna (2016), Terytorialny zakres unieważnienia decyzji zatwierdzającej umowę międzynarodową zawartą przez Unię Europejską - glosa do wyroku Sądu (UE) z 10.12.2015 r. w sprawie T-512/12 Front Polisario przeciwko Radzie Unii Europejskiej, "Europejski Przegląd Sądowy" 6/2016.
• 36. KRZAN Bartłomiej (2013), Odpowiedzialność państwa członkowskiego z tytułu działalności organizacji międzynarodowych, Wrocław.
• 37. MIĘDZYNARODOWY PAKT Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977 nr 38 poz. 167.
• 38. MORENO-LAX Violeta, COSTELLO Cathryn (2014), The Extraterritorial Application of the EU Charter of Fundamental Rights: From Territoriality to Facticity, the Effectiveness Model (w: Steve Peers et al. (red.), The EU Charter of Fundamental Rights: A Commentary, Hart Publishing.
• 39. NON-SELF-GOVERNING TERRITORIES (WWW) https://www.un.org/en/decolonization/nonselfgovterritories.shtml (11.12.2017).
• 40. POWER Susan (2017), EU Exploitation of Fisheries in Occupied Western Sahara: Examining the Case of the Front Polisario v Council of the European Union in light of the failure to account for Belligerent Occupation, "Irish Journal of European Law", vol. 19 Issue 1.
• 41. PRADEEP K. Naik (2016), Water crisis in Africa: myth or reality?, "International Journal of Water Resources Development", 33:2, 326-339, DOI: 10.1080/07900627.2016.1188266.
• 42. RADA UE (2012), Decyzja Rady z dnia 8 marca 2012 r. w sprawie zawarcia Porozumienia w formie wymiany listów między Unią Europejską a Królestwem Marokańskim dotyczącego wzajemnych środków liberalizacyjnych w odniesieniu do produktów rolnych, przetworzonych produktów rolnych oraz ryb i produktów rybołówstwa, a także zastąpienia protokołów 1, 2 i 3 oraz załączników do nich, jak również zmian do Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Królestwem Marokańskim z drugiej strony 2012/497/UE, Dz.U. L 241.
• 43. RADA UE (2012), EU Strategic Framework and Action Plan on Human Rights and Democracy, 11855/12, Luksemburg, https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/ foraff/131181.pdf
• 44. RADA UE (2015), Council Conclusions on the Action Plan on Human Rights and Democracy 2015 - 2019, 10897/15, Bruksela, https://ec.europa.eu/anti-trafficking/sites/antitrafficking/files/action-plan-on-human-rights-and-democracy-2015-2019_en.pdf (12.03.2019).
• 45. RADA (2018), Zalecenie decyzja Rady dotycząca upoważnienia Komisji do podjęcia rokowań w imieniu Unii Europejskiej w sprawie wprowadzenia zmian w porozumieniu o partnerstwie w sektorze rybołówstwa oraz w celu zawarcia protokołu do tego porozumienia z Królestwem Marokańskim, COM(2018) 151 final, Bruksela. Google Scholar
• 46. RZECZNIK GENERALNY (2016), Opinia w sprawie Rada Unii Europejskiej przeciwko Front populaire pour la libération de la saguia-el-hamra et du rio de oro (Front Polisario), ECLI:EU-:C:2016:677.
• 47. RZECZNIK PRAW CZŁOWIEKA UE (2016), European Ombudsman´s Decision on the failure of European Commission to conduct a prior human rights impact assessment of the EU Vietnam free trade agreement, https://www.ombudsman.europa.eu/en/activities/speech.faces/en/64453/ html.bookmark (12.03.2019).
• 48. SZEPELAK Katarzyna (2018), Możliwość powołania się na normy prawa międzynarodowego przy badaniu ważności umowy międzynarodowej zawartej przez UE z państwem trzecim. Glosa do wyroku TS z dnia 27 lutego 2018 r., C-266/16, "Europejski Przegląd Sądowy", nr 12/2018.
• 49. TFUE, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326 z 26.10.2012.
• 50. TRAKTAT (2012) ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, Dz. Urz. UE C 327 z 26.10.2012.
• 51. UNGA (1966), Resolutions Adopted By The General Assembly During Its Twenty-First Session, 2229 (XXI) Question Of Ifni And Spanish Sahara, https://documents-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/ GEN/NR0/005/32/IMG/NR000532.pdf?OpenElement (12.03.2019).
• 52. UNGA (1979), Resolution 1979 (2011) Adopted by the Security Council at its 6523rd meeting, on 27 April 2011, http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3- CF6E4FF96FF9%7D/WS%20S%20RES%201979.pdf (12.03.2019).
• 53. UNSC (1991), Resolution 690 of 29 April 1991, http://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B- 6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/MINURSO%20SRES690.pdf (12.03.2019).
• 54. UNSC (2002), Letter dated 29 January 2002 from the Under-Secretary-General for Legal Affairs, the Legal Counsel, addressed to the President of the Security Council, S/2002/161, http://www.havc. se/res/SelectedMaterial/20020129legalopinionwesternsahara.pdf (12.03.2019).
• 55. UPTON Kirsty, Ó DOCHARTAIGH Brighid, BELLWOOD-HOWARD Imogen (2018), Africa Groundwater Atlas: Hydrogeology of Morocco & Western Sahara. British Geological Survey, http://earthwise. bgs.ac.uk/index.php/Hydrogeology_of_Morocco_%26_Western_Sahara_(Moroccan_Sahara) (12.03.2019).
• 56. UKŁAD EUROŚRÓDZIEMNOMORSKI (2000) ustanawiający Stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi z jednej strony, a Królestwem Maroka z drugiej strony, Dz.U. L 070 z 18.3.2000.
• 57. WESTERN SAHARA RESOURCE WATCH (2007), The resource curse, https://www.wsrw.org/a137x519.
• 58. WYROK TRYBUNAŁU (1974), R. & V. Haegeman v. Państwo Belgijskie w sprawie 181/73, ECR 1974/4/449.
• 59. WYROK TRYBUNAŁU (1991), Technische Universität MünchenRec w sprawie 269/90, EU:C:1991:438.
• 60. WYROK TRYBUNAŁU (1998), A. Racke GmbH & Co. Hauptzollamt Mainz, Rec w sprawie 162/96, EU:C:1998:293.
• 61. WYROK TRYBUNAŁU (2008), The Queen, The International Association of Independent Tanker Owners (Intertanko), The International Association of Dry Cargo Shipowners (Intercargo), The Greek Shipping Co-operation Committee, Lloyd's Register, The International Salvage Union przeciwko Secretary of State for Transport w sprawie 308/06, Dz.U.UE.C.2008.183.2/2.
• 62. WYROK TRYBUNAŁU (2010), Gowan Comércio Internacional e Serviços w sprawie 77/09, EU:C:2010:803.
• 63. WYROK TRYBUNAŁU (2015), Front populaire pour la libération de la saguia el hamra et du rio de oro (Front Polisario) v Rada Unii Europejskiej w sprawie Т-512/12, ECLI:EU:T:2015:953.
• 64. WYROK TRYBUNAŁU (2016), Rada Unii Europejskiej v Front populaire pour la libération de la saguia el hamra et du rio de oro w sprawie 104/16-P, ECLI: EU:C:2016:973.
• 65. VELLUTI Samantha (2016), The Promotion and Integration of Human Rights in EU External Trade Relations, "Utrecht Journal of International and European Law". 32 (83), str.41-68. DOI: http://doi. org/10.5334/ujiel.342.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0013.5180