Kultura remiksu i dozwolony użytek w prawie autorskim

• Autorzy: Adam Karpiński

Warianty tytułu

The Remix Culture and Permitted Use in Copyright Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jak pisał L. Lessig, żyjemy w kulturze remiksu. Dzięki internetowi można mieć dostęp do niemal każdej treści i niemal każdą treść można opublikować. Ogromna część treści publikowanej w sieci jest efektem przeróbki czegoś, co dzięki tej samej sieci stało się wcześniej powszechnie dostępne. Owoce kultury remiksu (np. sample muzyczne, memy internetowe, mash-upy) mają różny charakter - część z nich jest na tyle twórcza i oryginalna, że można je traktować jako utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Przy czym, jak wynika z art. 2 ust. 2, korzystanie i rozporządzanie utworem zależnym (czyli utworem opartym na cudzym utworze), wymaga uzyskania zezwolenia twórcy utworu, na którym ten utwór zależny jest oparty (tzw. utworu macierzystego). Czy przepisy o dozwolonym użytku (umożliwiająca korzystanie z utworu bez zgody podmiotu uprawnionego) można traktować jako wyjątki od obowiązku uzyskania tego zezwolenia? W niektórych przypadkach tak, przy czym nie dotyczy wszystkich postaci dozwolonego użytku. Przykładowo, nie dotyczy to prawa cytatu, które jest bardzo istotne z perspektywy kultury remiksu. Wprawdzie w przepisie ustanawiającym prawo cytatu nie wyłącza się wprost możliwości skorzystania z niego w ramach utworu zależnego, natomiast ze względu na podrzędny charakter cytatu względem całości utworu, w ramach którego ten cytat jest wykorzystywany, przekreśla wspomnianą możliwość.(abstrakt oryginalny)

EN

As L. Lessig wrote, we live in a remix culture. Thanks to the internet we can have access to almost any content and almost any content can be published. A huge part of the content published on the web is transformation of something that previously became widely available thanks to the web. The fruits of remix culture (e.g. music samples, internet memes, mash-ups) have diverse character - some of them are so creative and original that we can treat them as works within the meaning of the Copyright and Related Rights Act. At the same time, according to art. 2 para. 2, the use and distribution of a derivative work (i.e. a work based on someone else's work) requires the permission of the creator of the work on which this derivative work is based (the so-called mother song). The question is whether it is possible to treat the provisions of permitted use (these are the provisions enabling the use of the work without the consent of the copyright owner) as exceptions to the obligation to obtain such permission? Indeed, it applies to some cases, but not to all forms of the permitted use. For example, such exemption does not apply to the right of quotation, which is very important from the perspective of a remix culture. The provision establishing the right of quotation does not explicitly exclude the possibility of using it in a derivative work. However, due to the inferior nature of the quotation in relation to the entire work in which such quote is used, it excludes the aforementioned possibility.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Internet; Informacja w internecie; Prawo autorskie; Kultura

EN

Internet; Information on the Internet; Copyright law; Culture

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 45
• Strony: 173--182

Twórcy

autor

Adam Karpiński

• Uniwersytet w Białymstoku

Bibliografia

• Bańko M., Inny słownik języka polskiego, Warszawa 2000.
• Barta J., Matlak A., Markiewicz R. (w:) Prawo autorskie. System prawa prywatnego, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2013.
• Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2013.
• Flisak D. (w:) Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015.
• Karpowicz A., Zezwolenie na wykonywanie autorskich praw zależnych, "Palestra" 1997, nr 11-12.
• Kępiński M. (w:) Prawo autorskie. System prawa prywatnego, t. 13, red. J. Barta, Warszawa 2013.
• Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2006.
• Okoń Z., Modyfikacja i opracowanie programu komputerowego w polskim prawie autorskim, ZNUJ PPWI, z. 4.
• Targosz T. (w:) Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015.
• Tkacz A., Mem internetowy a definicja utworu w prawie autorskim. Pro?ba analizy, ZNUJ PPWI 2017, z. 2.
• Traple E. (w:) Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, J. Barta, R. Markiewicz (red.), Warszawa 2011.