Peryferyjność a nierówności i dysproporcje rozwojowe na poziomie regionalnym

• Autorzy: Arkadiusz Tuziak

Warianty tytułu

Peripherality versus Inequalities and Development Disparities at the Regional Level

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule podjęto zagadnienie peryferyjności w kontekście problematyki rozwoju społeczno- gospodarczego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem jej skutków w postaci nierówności i asymetrii w układzie relacji i zależności między centrum a peryferiami. W pierwszej części opracowania ukazano złożoność i wielowymiarowość zjawiska peryferyjności regionalnej, analizując jego najważniejsze kryteria i przyczyny. Następnie przedstawiono różnorodność koncepcji teoretycznych rozwoju regionów peryferyjnych, wychodząc od dychotomicznego podziału na teorie rozwoju egzogenicznego i endogenicznego. W drugiej części artykułu ukazano zmianę w podejściu do rozwoju regionów peryferyjnych, której istota polega na ewolucji myślenia (i działania w ramach polityki regionalnej) w kierunku uznania nadrzędności potencjałów i zasobów endogenicznych. Przedstawiono także wybrane aspekty peryferyjności polskich i europejskich regionów. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper discusses peripherality in the context of the issue of socioeconomics of the region. Its effects in the form of inequality and asymmetry in the relationship and dependence between the center and the periphery were particularly taken into account. The first part of the study shows the complexity and multidimensionality of the peripherality phenomenon, analyzing its most important criteria and causes. Then, the diversity of theoretical concepts of development of peripheral regions was presented, starting from the dichotomous division into theories of exogenous and endogenous development. The second part of the paper shows a change in the approach to the development of peripheral regions. Its essence relies on the evolution of thinking (and regional policy actions) towards the recognition of the supremacy of potential and endogenous resources. Selected aspects of the peripherality of Polish and European regions were also presented. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rozwój regionalny; Innowacyjność; Nierówności społeczno-gospodarcze; Rozwój gospodarczy regionów; Zróżnicowanie regionalne

EN

Regional development; Innovative character; Social-economics inequality; Economic development of regions; Regional diversity

• Czasopismo: Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy
• Rocznik: 2019
• Numer: z. nr 59
• Strony: 131--148

Twórcy

autor

Arkadiusz Tuziak

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Amin, A. (red.). (2003). Post-fordism. A Reader. Malden: Blackwell Publishers.
• Barry, F. (2004). Enlargement and the EU periphery: Introduction. The Word Economy, 27 (6), 753-759. DOI: 10.1111/j.1467-9701.2004.00627.x.
• Bassand, M. (1986). The socio-cultural dimension of self-reliant development. W: M. Bassand, E.A. Brugger, J.M. Bryden, J. Friedmann, B. Stuckey (red.), Self-reliant development in Europe. Theory, problems, actions (s. 130-145). Aldershot: Gower.
• Brugger, E.A. (1986). Endogenous development: a concept between utopia and reality. W: M. Bassand, E.A. Brugger, J.M. Bryden, J. Friedmann, B. Stuckey (red.), Self-reliant development in Europe. Theory, problems, actions (s. 38-58). Aldershot: Gower.
• Castells, M. (2007). Społeczeństwo sieci. Przekład: M. Marody, K. Pawluś, J. Stawiński, S. Szymański. Warszawa: PWN.
• Copus, A.K. (2000). From core-periphery to polycentric development: concepts of spatial and aspatial peripherality. Aberdeen: Rural Policy Group, Management Division, SAC Aberdeen.
• Copus, A.K., Skuras, D. (2006). Business networks and innovation in selected lagging areas of the European Union: A spatial perspective. European Planning Studies, 14 (1), 79-93. DOI: 10.1080/09654310500339885.
• Cusinato, A., Philippopoulos-Mihalopoulos, A. (2016). Knowledge-creating milieus in Europe. Firms, cities, territories. Berlin: Springer.
• Dominiak, J., Churski, P. (2012). Rola innowacji w kształtowaniu regionów wzrostu i stagnacji gospodarczej w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 4 (50), 55-60.
• Elvekrok, I., Velfen, N., Nilsen, E.R., Gausdal, A.H. (2018). Firm innovation benefits from regional triple-helix networks. Regional Studies, 52 (9), 1214-1224. DOI: 10. 1080/ 003443404.2017. 1370086.
• Florida, R. (2004). The rice of the creative class: and how it's transforming work, leisure, community and everyday live (paperback). New York: Basic Books.
• Friedmann, J. (1986). The World City Hypothesis. Development and Change, 17 (1), 69-83. DOI: 10.1111/j.1467-7660.1986.tb00231.x.
• Gąsior-Niemiec, A. (2008). Nowy regionalizm w Europie - zarys problematyki. W: P. Jakubowska, A. Kukliński, P. Zuber (red.), Problematyka przyszłości regionów. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Geisler, R. (2007). Cnoty obywatelskie jako struktury kognitywne w rozwoju regionalnym. Przypadek województwa śląskiego. Tychy: Śląskie Wydawnictwo Naukowe, Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach.
• Gorzelak, G. (1995). Transformacja systemowa a restrukturyzacja regionalna. Warszawa: Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego.
• Gorzelak, G. (2009). Fakty i mity rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 2 (36), 5-27.
• Gorzelak, G., Smętkowski, M. (2005). Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Grillitsch, M. (2019). Following or breaking regional development paths: on the role and capability of the innovative entrepreneur. Regional Studies, 53 (5), 681-691. DOI: 10.1080/00343404.2018.1463436.
• Grosse, T.G. (2002). Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 1 (8), 25-48.
• Grosse, T.G. (2007). Innowacyjna gospodarka na peryferiach? Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
• Gruchman, B. (1992). Nowy paradygmat rozwoju regionalnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny, Socjologiczny, 2, 19-24.
• Grzeszczak, J. (1999). Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej. Prace Geograficzne, 173.
• Hirschman, A.O. (1958). The strategy of economic development. New Haven: Yale University Press.
• Hryniewicz, J.T. (2010). Teoria "centrum-peryferie" w epoce globalizacji. Studia Regionalne i Lokalne, 2 (40), 5-27.
• Isaksen, A., Trippl, M. (2017). Exogenously led and policy-supported new path development in pheripherial regions. Analitycal and synthetic routes. Economic Geography, 93 (5), 436-457. DOI: 10.1080/00130095.2016.1154443.
• Jessop, B. (2003). Post-fordism and the State. W: A. Amin (red.), Post-fordism. A Reader. Malden Massachusetts: Blackwell Publishers.
• Keating, M. (1985). State and Regional Nationalism. Territorial Politics and the European State. New York-London-Toronto-Sydney-Tokio: Harvaster-Wheatsheart.
• Krzysztofek, K., Szczepański, M.S. (2002). Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Miszczuk, A. (2013). Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego. Lublin: Norbertinum.
• Myrdal, G. (1957). Economic Theory and Underdeveloped Regions. London: Duckworth.
• Olechnicka, A. (2003). Współczesne ujęcie problemu peryferyjności. W: A. Bałtromiuk (red.), Regiony peryferyjne w perspektywie polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Olechnicka, A. (2004). Regiony peryferyjne w gospodarce informacyjnej. Warszawa: Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych, Uniwersytet Warszawski, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Perroux, F. (1955). Note sur la notion de pole de croissance. Economie Appliquee, 1-2 (7), 307-320.
• Rokkan, S., Urwin, D. (1983). Economy, Territory, Identity: Politics of West European Peripheries. London: Sage.
• Rokkan, S., Urwin, D., Aarebrot, F.H., Malaba, P., Sande, T. (1987). Centre-Periphery Structures in Europe. Frankfurt-New York: Campus Verlag.
• Stimson, R., Stough, R.R., Nijkamp, P. (red.). (2011). Endogenous regional development. Perspectives, Measurement and empirical investigation. Aldershot: Edward Elgar Publishing Ltd.
• Tickell, A., Peck, J.A. (1995). Social regulation after Fordism - regulation theory, neo- -liberalism and the global-local nexus. Economy and Society, 24, 357-386. DOI: 10.1080/03085149500000015.
• Tuziak, A. (2013). Innowacyjność w endogenicznym rozwoju regionu peryferyjnego. Studium socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wallerstein, I.M. (1989). Periphery. W: J. Eatwell, M. Milgate, P. Newman (red.), Economic Development. London-Basingstoke: The Macmillan Reference Book.
• Wellhofer, E.S. (1989). Core and Periphery: Territorial Dimensions in Politics. Urban Studies, 26, 340-355. DOI: 10.1080/00420988920080341.
• Zarycki, T. (2009). Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Identyfikatory

DOI

10.15584/nsawg.2019.3.9