The Thirtieth Anniversary of the Sejmand Senate Elections in 1989. Systemic Transformation in Poland and its Consequences for Europeand the World

• Autorzy: Józef M. Fiszer

Warianty tytułu

Trzydziesta rocznica wyborów do Sejmu i Senatu w 1989 roku. Transformacja ustrojowa w Polsce i jej konsekwencje dla Europy i świata

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article is devoted to elections to the Sejm and Senate on 4 June 1989, about which historians and political scientists have argued to this day. Some think that they had historic, profound significance in the struggle for sovereign and democratic Poland, and others claim that they were the result of a conspiracy between communists and the opposition centered around Solidarity, headed by Lech Wałęsa. The indisputable fact is that they were the result of negotiations and agreements reached at the 'round table', which inaugurated the process of radical changes in Europe. It went down in history under the name of the 'autumn of nations of 1989'. The author tries to redefine the 'autumn of nations of 1989' and shows the essence of this process and its consequences for Poland, Europe and the world. He puts forward interesting hypotheses and theses, among others he states that thanks to this, the path of 'return to Europe' and membership of the Euro-Atlantic structures, that is of NATO and the European Union, as well as of other international organisations, opened for Poland. As a result, today Poland is no longer a state in ruin, as it was in 1989. It is a sovereign, wealthy and democratic country respected in the world. (original abstract)

Niniejszy artykuł jest poświęcony wyborom do Sejmu i Senatu w dniu 4 czerwca 1989 roku, wokół których po dzień dzisiejszy toczą się spory między historykami i politologami. Jedni bowiem uważają, że miały one historyczne, przełomowe znaczenie w walce o suwerenną i demokratyczną Polskę, a inni twierdzą, że były one efektem spisku między komunistami i opozycją skupioną wokół Solidarności na czele z Lechem Wałęsą. Bezspornym faktem jest to, że były one efektem negocjacji i porozumień osiągniętych przy "okrągłym stole", które zainaugurowały proces radykalnych zmian w Europie. Przeszedł on do historii pod nazwą "jesieni ludów 1989". Autor próbuje tutaj na nowo zdefiniować "jesień ludów 1989" i pokazuje istotę tego procesu oraz jego konsekwencje dla Polski, Europy i świata. Stawia ciekawe hipotezy i tezy, m.in. stwierdza, że dzięki temu otworzyła się też dla Polski droga do "powrotu do Europy" i członkostwa w strukturach euroatlantyckich, czyli w NATO i Unii Europejskiej oraz w innych organizacjach międzynarodowych. W efekcie Polska nie jest już dziś państwem w ruinie, tak jak było w 1989 roku. Jest to suwerenny, bogaty i szanowany na świecie kraj. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Systemic transformation; Political and systemic transformations; Parliamentary election

PL

Przekształcenia systemowe; Przekształcenia ustrojowo-systemowe; Wybory parlamentarne

• Czasopismo: Myśl Ekonomiczna i Polityczna
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 3 (66)
• Strony: 139--163

Twórcy

autor

Józef M. Fiszer

• Lazarski University in Warsaw

Bibliografia

• Bałtowski, M., and Kozarzewski, P. (2014) Zmiana własnościowa polskiej gospodarki 1989-2013 [The Ownership Change in the Polish Economy 1989-2013]. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Baszkiewicz, J., and Meller, S. (1983) Rewolucja francuska 1789-1794. Społeczeństwo obywatelskie [The French Revolution of 1789-1794. Civil society]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Baszkiewicz, J. (1999) Historia Francji [History of France]. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum.
• Baszkiewicz, J. (2006) Francja w Europie [France in Europe]. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum.
• Beylin, M. (2019) 'Kościół zapomniał, że był patronem Okrągłego Stołu' ['The Church Has Forgotten That It Was the Patron of the Round Table']. Ale historia, a supplement to Gazeta Wyborcza 6 (365) 11 February.
• Cieślak-Wróblewska, A. (2019) 'Ambitne plany redukcji długu mogą się nie udać' ['Ambitious Debt Reduction Plans May Fail']. Rzeczpospolita 7 June.
• Cieślak-Wróblewska, A., and Siemionczyk, G. (2019) 'Sukces zawdzięczamy sobie' ['We Owe the Success to Ourselves']. Rzeczpospolita 4 June.
• Davies, N. (1997) Europe. A History. London: Pimlico.
• Dudek, A. (2007) Historia polityczna Polski 1989-2005 [Political History of Poland 1989-2005]. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Fiszer, J. M. (2002) 'Stany Zjednoczone i Unia Europejska wobec bezpieczeństwa Europy po upadku Związku Radzieckiego' ['The Attitude of the United States and the European Union to the Security of Europe after the Collapse of the Soviet Union']. Atheneum 8.
• Fiszer, J. M. (2013) System euroatlantycki przed i po zakończeniu zimnej wojny. Istota, cele i zadania oraz rola w budowie nowego ładu globalnego [The Euro-Atlantic System before and after the End of the Cold War. The Essence, Goals and Tasks and the Role in Building a New Global Order]. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Dom Wydawniczy ELIPSA.
• Fiszer, J. M. (2016) 'Kto wygrał II wojnę światową, a kto przegrał pokój? Refleksje na kanwie 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej' ['Who Won the Second World War and Who Lost Peace? Reflections Based on the 70th Anniversary of the End of the Second World War']. Rocznik polsko-niemiecki 24 (1).
• Fukuyama, F. (1989) 'The End of History?' The National Interest, Summer.
• Gadomski, W. (1990) 'Kryzys gospodarczy Europy Środkowo-Wschodniej' ['Economic Crisis in Central and Eastern Europe']. Gazeta Bankowa 10-16 June.
• Gomułka, S. (2016) Transformacja i rozwój [Transformation and Development]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Goszczyńska, M. (2010) Transformacja ekonomiczna w umysłach i zachowaniach Polaków [Economic Transformation in the Minds and Behaviours of Poles]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Holzer, J. (2012) Europa zimnej wojny [Cold War Europe]. Warszawa. Instytut Studiów Politycznych PAN, Wydawnictwo Znak.
• Jarosz, M. (ed.) (2005a) Transformacja, elity, społeczeństwo [Transformation, Elites, Society]. Warszawa: Oficyna Nowa.
• Jarosz, M. (ed.) (2005b) Wygrani i przegrani polskiej transformacji [Winners and Losers of the Polish Transformation]. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Naukowa.
• Jarosz, M. (ed.) (2011) Polacy we wspólnej Europie. Dysproporcje materialne i społeczne [Poles in Common Europe. Material and Social Disparities]. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Kofta, M., and Leszczyński, A. (eds.) (2019) Psychologia Okrągłego Stołu [Psychology of the Round Table]. Warszawa: Smak Słowa.
• Kołodko, G. (2007) Polskie drogi i bezdroża transformacji [Polish Roads and Off-Road of Transformation]. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Kołodziej, T. (2015) Od transformacji do integracji [From Transformation to Integration]. Warszawa: Inicjatywa Praska DIAK DW-P.
• Kowal, P. (2015) Koniec systemu władzy. Polityka ekipy gen. Wojciecha Jaruzelskiego w latach 1986-1989 [The End of the System of Power. The Policy of the Team of General Wojciech Jaruzelski in the Years 1986-1989]. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
• Kowal, P., and Cieślik, M. (2015) Jaruzelski. Życie paradoksalne [Jaruzelski. Paradoxical Life]. Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
• Krasowski, R. (2012) Po południu. Upadek elit solidarnościowych po zdobyciu władzy [In the Afternoon. The Fall of Solidarity Elites after Gaining Power]. vol. 1. Wydawnictwo Czerwone i Czarne.
• Krastew, I., and Holmes, S. (2018) 'Teraz my urządzimy Europę' ['Now, We Are Arranging Europe']. Gazeta Wyborcza 24-26 December.
• Krauthammer, Ch. (1990/1991) 'The Unipolar Moment'. Foreign Affairs, special issue.
• Kuźniar, R. (ed.) (1992) Krajobraz po transformacji, Środowisko międzynarodowe Polski lat dziewięćdziesiątych [Landscape after Transformation, Poland's International Environment in the 1990s]. Warszawa: Polski Instytut Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski.
• Kuźniar, R. (2008) Droga do wolności. Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej [Road to Freedom. Foreign Policy of the Third Republic of Poland]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Kuźniar, R. (2016) Europa w porządku międzynarodowym [Europe in the International Order]. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
• Kuźniar, R. (2018) 'Ewolucja zewnętrznych uwarunkowań polskiej niepodległości' ['The Evolution of the External Conditions of Polish Independence']. Stosunki Międzynarodowe - International Relations 1 (54).
• Łuczak, A. (2010a) Dekada polskich przemian. Studium władzy i opozycji [A Decade of Polish Changes. A Study on the Authorities and Opposition]. Warszawa: Wydawnictwo ASPRA-JR.
• Łuczak, A. (2010b) 'Porozumienie przy "Okrągłym Stole' ['Agreement at the 'Round Table']. in Rzeczpospolita Polska 1989-2009. Problemy wybrane [The Republic of Poland 1989-2009. Selected Problems]. ed. by Leszczyńska, K. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Łomanowski, A. (2019) 'Do Moskwy zamiast na plac Tiananmen' ['To Moscow Instead of Tiananmen Square'] Rzeczpospolita 4 June.
• Machcewicz, A. (2019) 'Biała i czarna legenda Stołu' ['The White and Black Legends of the Table']. Ale historia, a supplement to Gazeta Wyborcza 6 (365), 11 February.
• Materski, W. (2017) Od cara do "cara". Studium rosyjskiej polityki historycznej [From the Tsar to the 'Tsar'. A Study on Russian Historical Policy]. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Michnik, A. (2019) '4 czerwca 2019. Rok cudów' ['4 June 2019. A Year of Miracles']. Gazeta Wyborcza 4 June.
• Morawski, W. (1998) Zmiana instytucjonalna. Społeczeństwo, gospodarka, polityka [Institutional Change. Society, Economy, Politics]. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Musiewicz, P. (2011) 'Ronald Reagan a Jan Paweł II. Kontekst ideowy i polityczny współpracy prezydenta i papieża' ['Ronald Reagan and John Paul II. The Ideological and Political Context of Cooperation Between the President and the Pope']. in Ronald Reagan. Nowa odsłona w 100-lecie urodzin [Ronald Reagan. New Scene on the 100th Anniversary of His Birth]. ed. by Musiewicz, P. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
• Nałęcz, D. (2018) 'Relacje prezydenta Jaruzelskiego z ZSRR jako element wschodniej polityki Polski w latach 1989-1990' ['Relations Between Pre sident Jaruzelski and the USSR as an Element of the Eastern Policy of Poland in 1989-1990']. Myśl Ekonomiczna i Polityczna 1 (60).
• Nałęcz, T. (2017) Strażnicy Rzeczypospolitej. Prezydenci Polski w latach 1989- 2017 [Guards of the Polish Republic. Presidents of Poland in 1989-2017]. Warszawa: Polityka.
• Public Opinion Research Center CBOS (2019) Trzydziesta rocznica obrad Okrągłego Stołu, Komunikat z badań [Thirtieth Anniversary of the Round Table Talks, Communication from Research]. CBOS, no 16.
• Roszkowski, W. (1997) Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku [Half a Century. Political History of the World after 1945]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Sadowski, Z. (1994) Cele społeczne w określaniu strategii rozwoju w procesie transformacji systemowej [Social Goals in Defining Development Strategies in the Process of Systemic Transformation]. Warszawa: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
• Skórzyński, J. (2009) Rewolucja Okrągłego Stołu [The Revolution of the Round Table]. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Słomka, T. (2009) 'Od Okrągłego Stołu do Konstytucji małej 1992' ['From the Round Table to the Small Constitution of 1992']. in Polski rok 1989. Sukcesy, zaniechania, porażki [Polish Year 1989. Successes, Omissions, Failures]. ed. by Jabłonowski, M., Stępka, S., and Sulowski, S. vol. 1, Warszawa.
• Staar, R. F. (ed.) (1993) Transition to Democracy in Poland. New York.
• Trembicka, K. (2003) Okrągły stół w Polsce. Studium o porozumieniu politycznym [A Round Table in Poland. A Study on a Political Agreement]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. o zmianie Konstytucji PRL [Act of 7 April on Amending the Constitution of the Polish People's Republic]. Dziennik Ustaw of 1989, no. 19, item 101.
• Ustawa z dnia 29 grudnia 1989 r. o zmianie Konstytucji PRL [Act of 29 December on Amending the Constitution of the Polish People's Republic]. Dziennik Ustaw of 1989, no. 75, item 444.
• Ustawa z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej [Act of 27 September 1990 on the Election of the President of the Republic of Poland]. Dziennik Ustaw of 1990, no. 67, item 398.
• Wilczyński, W. (2005) Polski przełom ustrojowy 1989-2005. Ekonomia epoki transformacji [The Polish Political Breakthrough 1989-2005. Economics of the Transformation Era]. Poznań: Wyższa Szkoła Bankowa.
• Woźniak, M. G. (ed.) (2017) Gospodarka Polski 1990-2017. Kręte ścieżki rozwoju [Polish Economy 1990-2017. Winding Paths of Development]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Zakrzewski, R. (2019) 'Bronię Lecha Kaczyńskiego przed Zybertowiczem' ['I Am Defending Lech Kaczyński Against Zybertowicz']. Gazeta Wyborcza 8 February.
• Żukrowska, K. (ed.) (2009) Transformacja systemowa w Polsce [Systemic Transformation in Poland]. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa - Oficyna Wydawnicza.

Identyfikatory

DOI

10.26399/meip.3(66).2019.32/j.m.fiszer