PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2019 | z. 158 | 7--25
Tytuł artykułu

Zróżnicowanie współczesnych aluwiów koryta Lepietnicy

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Variances in the Present-day Alluvia in the Lepietnica River Channel
Języki publikacji
PL
Abstrakty
W pracy przedstawiono zróżnicowanie współczesnych aluwiów w profilu podłużnym koryta Lepietnicy, będącej lewostronnym dopływem Czarnego Dunajca. Scharakteryzowano uziarnienie osadów, ich skład petrograficzny i stopień obtoczenia. W interpretacji wyników uwzględniono morfostrukturę koryta, źródła dostawy materiału do systemu fluwialnego, jak również stopień antropogenicznego przekształcenia koryta. Wykazano, że zróżnicowanie aluwiów Lepietnicy jest warunkowane głównie budową geologiczną zlewni i regionalnymi cechami rzeźby. W obszarze górskim (Gorce) współczesne aluwia charakteryzują się większą frakcją, bardziej zróżnicowanym składem petrograficznym i słabszym obtoczeniem. W dolnym odcinku (w obrębie Kotliny Orawsko-Nowotarskiej) aluwia Lepietnicy odznaczają się drobniejszą frakcją, lepszym obtoczeniem i odmiennym składem petrograficznym. (abstrakt oryginalny)
EN
The paper discusses variances in present-day alluvia in the Lepietnica river channel - a left bank tributary of the Czarny Dunajec River in southern Poland. The study focused on the characterization of grain size, petrographic content, and degree of rounding. The analysis considers the morphology of the river channel, sources of material influx to the fluvial system, and degree of human impact. Research has shown that variances in alluvia in the Lepietnica are determined largely by catchment geology and regional elements of relief. Mountain areas such as the Gorce Mountains are characterized by the alluvia of larger grain size, more complex petrography, and less rounding. The lower stretch of the Lepietnica found in the Nowotarska-Orawska Basin is characterized by alluvia of smaller grain size, more rounding, and a different petrographic content. (original abstract)
Twórcy
  • Uniwersytet Jagielloński
autor
  • Uniwersytet Jagielloński
Bibliografia
  • Bąk Ł., Michalik A., 2008, Zmienność składu granulometrycznego rumowiska wleczonego wzdłuż potoku Słomka, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 7, 7-18.
  • Bąk Ł., Michalik A., Tekielak T., 2011, Procesy erozji, transportu i sedymentacji w zlewniach potoków Kasinka i Słomka, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 9, 1-86.
  • Brierley G.J., Hickin E.J., 1985, The downstream gradation of particle sizes in the Squamish River, British Columbia, Earth Surface Processes and Landforms, 10, 597-606.
  • Brummer C.J., Montgomery D.R., 2003, Downstream coarsening in headwater channels, Water Resources Research, 39 (10), 1294-1307.
  • Bucała A., Radecki-Pawlik A., 2012, Wpływ regulacji technicznej na zmiany morfologii górskiego potoku: potok Jamne, Gorce, Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumiectus, 10 (1), 3-16.
  • Burtan J., Paul Z., Watycha L., 1976, Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1:50 000, arkusz Mszana Górna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • Burtan J., Paul Z., Watycha L., 1978, Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: 50 000, arkusz Mszana Górna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • Cieszkowski M., 2006, Geologiczne walory naukowe Gorczańskiego Parku Narodowego i jego otoczenia, Ochrona Beskidów Zachodnich, 1, 45-57.
  • Dumitriu D., Niculita M., Condorachi D., 2011, Downstream variation in the pebble morphometry of the Trotus River, Eastern Carpathians (Romania), Forum geografic. Studii şi cercetări de geografie şi protecţia mediului, 10 (1), 78-90.
  • Ferguson R.I., Hoey T., Wathen S., Werrity A., 1996, Field evidence for rapid downstream fining of river gravels through selective transport, Geology, 24, 179-182.
  • Froehlich W., 1982, Mechanizm transportu fluwialnego i dostawy zwietrzelin do koryta w górskiej zlewni fliszowej, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 143, 1-144.
  • Giriat D., Kosieradzka K., Roszczęda U., 2008, Mikroformy korytowe typu "cluster bedforms" - występowanie i znaczenie, Landform Analysis, 9, 83-87.
  • Goede A., 1975, Downstream changes in shape in the pebble morphometry of the Tambo River, eastern Victoria, Journal of Sedimentary Research, 45 (3), 704-718.
  • Gorczyca E., 2016, Rozwój górskich żwirodennych koryt rzecznych w warunkach antropopresji, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, 1-240.
  • Gregory K.J., 2006, The human role in changing river channels, Geomorphology, 79, 172-191.
  • Gregory K.J., Cullingford R.A., 1974, Lateral variations in pebble shape in Northwest Yorkshire, Sedimentary Geology, 12, 237-248.
  • Heitmuller F.T., Hudson P.F., 2009, Downstream trends in sediment size and composition of channel-bed, bar, and bank deposits related to hydrologic and lithologic controls in the Llano River watershed, central Texas, USA, Geomorphology, 112, 246-260.
  • Hess M., 1965, Piętra klimatyczne w Polskich Karpatach Zachodnich, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 11, 1-258.
  • Kamykowska M., Kaszowski L., Krzemień K., Niemierowski M., 1975, Instrukcja do kartowania koryt rzecznych, archiwum Zakładu Geomorfologii IGiGP UJ, Kraków.
  • Kaszowski L., 1965, Współczesne procesy erozji, transportu i sedymentacji w zlewni Potoku Tenczyńskiego, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 12, 43-71.
  • Knighton A.D., 1980, Longitudinal changes in size and sorting of stream bed material in four English Rivers, Geological Society of America Bulletin, 91 (1), 55-62.
  • Kodama Y., 1994, Downstream changes in the lithology and grain size of fluvial gravels, the Watarase River, Japan: evidence of the role of abrasion in downstream fining, Journal of Sedimentary Research, A64, 68-75.
  • Kondracki J., 2009, Geografia regionalna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Korpak J., 2007, Morfologiczna rola budowli regulacyjnych w górskich systemach fluwialnych, praca doktorska, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
  • Korpak J., Krzemień K., Radecki-Pawlik A., 2008, Wpływ czynników antropogenicznych na zmiany koryt cieków karpackich, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 4, 1-89.
  • Krzemień K., 1976, Współczesna dynamika koryta potoku Konina w Gorcach, Folia Geographica, Series Geographica-Physica, 10, 87-122.
  • Krzemień K., 1984, Współczesne zmiany modelowania koryt potoków w Gorcach, Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 59, 83-96.
  • Krzemień K., 2003, The Czarny Dunajec river, Poland, as an example of human-induced development tendencies in a mountain river channel, Landform Analysis, 4, 57-64.
  • Krzemień K., Gorczyca E., Sobucki M., Liro M., Łyp M., 2015, Effects of environmental changes and human impact on the functioning of mountain river channels, Carpathians, southern Poland, Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW, Land Reclamation, 47, 249-260.
  • Krzysztoń K., Krzysztoń P., 1985, Obtoczenie żwirów piaskowcowych Białej Dunajcowej i Kamienicy Nawojowskiej (Karpaty fliszowe), Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 19, 91-110.
  • Krzysztoń P., 1985, Cechy żwirów łupkowych, powstałych po powodzi w 1983 r. w korycie potoku Binczarka (Beskid Niski), Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 19, 77-89.
  • Książek L., Michalik A., Śladowski T., 2008, Skład uziarnienia rumowiska jako wskaźnik lokalnej degradacji koryta rzecznego, Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumiectus, 7 (4), 3-12.
  • Malarz R., 2002, Powodziowa transformacja grubo klastycznych aluwiów w żwirodennych rzekach zachodnich Karpat fliszowych (na przykładzie Soły i Skawy), Prace Monograficzne, 335, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków.
  • Malarz R., 2003, Downstream changes of fluvial gravels, the Prut river, Ukraine, Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 37, 77-96.
  • Malarz R., 2004, The rate of gravel abrasion in the Carpathian rivers, Geografický Časopis, 2, 99-109.
  • Mycielska-Dowgiałło E., 1995, Wybrane cechy teksturalne osadów i ich wartość interpretacyjna [w:] E. Mycielska-Dowgiałło, J. Rutkowski (red.), Badania osadów czwartorzędowych, Wybrane metody, interpretacja wyników, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa, 29-105.
  • Nawara K., 1960, Skład litologiczny żwirów Białki i Czarnego Dunajca w zależności od frakcji, Acta Geologica Polonica, 10 (3), 455-474.
  • Nawara K., 1964, Transport i sedymentacja współczesnych żwirów Dunajca i niektórych jego dopływów, Prace Muzeum Ziemi, 6, 3-11.
  • Nawara K., Stupnicka E., 1965, Transport i sedymentacja otoczaków piaskowców fliszowych w dolinie Soły, Biuletyn Geologiczny UW, 7, 107-119.
  • Niemirowski M., 1974, Dynamika współczesnych koryt potoków górskich (na przykładzie potoków Jaszcze i Jamne w Gorcach), Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne, 34, 1-105.
  • Olszewski A., 1974, Jednostki litofacjalne glin subglacjalnych nad dolną Wisłą w świetle analizy ich makrostruktur i makrotekstur, Studia Societatis Scientiarum Torunensis: Geographia et Geologia, 8 (2), 1-145.
  • Owczarek P., 2003, The variation in clast orientation in mid-mountain river channels under the influence of coarse grained regolith supply, Polish flysh Carpathians, Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 37, 97-109.
  • Owczarek P., 2008, Hillslope deposits in gravel-bed rivers and their effects on the evolution of alluvial channel forms: A case study from the Sudetes and Carpathian Mountains, Geomorphology, 98 (1-2), 111-125.
  • Paul Z., Ryłko W., 1984, Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1:50 000, arkusz Rabka, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • Paul Z., Ryłko W., 1986, Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, 1:50 000, arkusz Rabka, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • Petit F., Poinsart D., Bravard J.P., 1996, Channel incision, gravel mining and bedload transport in the Rhone river upstream of Lyon, France (Canal de Miribel), Catena, 26, 209-226.
  • Radecki-Pawlik A., 2002, Pobór żwiru i otoczaków z dna potoków górskich, Gospodarka Wodna, 2, 17-19.
  • Reid I., Frostick L.E., Brayshaw A.C., 1992, Microform roughness elements and the selective entrainment and entrapment of particles in gravel-bed rivers [w:] P. Billi, R.D. Hey, C.R. Thorne, P. Tacconi (red.), Dynamics of gravel-bed rivers, Wiley, Chichester, 253-276.
  • Rengers F., Wohl E., 2007, Trends of grain sizes on gravel bars in the Rio Chagres, Panama, Geomorphology, 83, 282-293.
  • Rice S., Church M., 1998, Grain size along two gravel - bed rivers: statistical variation, spatial pattern and sedimentary links, Earth Surface Processes and Landforms, 23, 345-363.
  • Rinaldi M., Wyżga B., Surian N., 2005, Sediment mining in alluvial channels: physical effects and management perspectives, River Research and Applications, 21, 805-828.
  • Rutkowski J.W., Zuchiewicz J., 1987, Petrographic variability of Quaternary fluvial covers in the Dunajec and Poprad valleys, Polish West Carpathians, Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica, 21, 21-41.
  • Słowik-Opoka E., Wrońska-Wałach D., Michno A., 2018, Analysis of sediment from steps in a small catchment in the Polish Carpathians in relation to the transition zone between the hillslope and fluvial system, Catena, 165, 237-250.
  • Sobczak K., Biejat K., Dłużewski M., Gierszewski P., Michno A., 2012, Wpływ morfodynamiki koryt rzecznych na działalność człowieka w Atlasie Wysokim (na przykładzie doliny górnego Dades - Maroko), Prace i Studia Geograficzne, 49, 137-150.
  • Sokołowski T., 1987, Żwiry Dunajca u wylotu z Karpat [w:] L. Starkel, J. Rutkowski (red.), Materiały Sympozjum: Trzecio- i staroczwartorzędowe żwiry Kotliny Sandomierskiej, 22-24.06.1987, AGH, Kraków, 31-33.
  • Stupnicka E., 1997, Geologia regionalna Polski, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
  • Surian N., 2002, Downstream variation in grain size along an Alpine river: analysis of controls and processes, Geomorphology, 43, 137-149.
  • Teisseyre A.K., 1977, Pebble cluster as a directional structure in fluvial gravels: modern and ancient examples, Geologia Sudetica, 12 (2), 79-97.
  • Unrug R., 1957, Współczesny transport i sedymentacja żwirów Dunajca (zachodnie Karpaty), Acta Geologica Polonica, 7 (2), 217-257.
  • Urbaniak A., 2016, Zróżnicowanie osadów rzek górskich na przykładzie Lepietnicy, archiwum Zakładu Geomorfologii IGiGP UJ, Kraków.
  • Watycha L., 1963, Flisz magurski południowej części Gorców, Przegląd Geologiczny, 11 (8), 371-379.
  • Watycha L., 1974, Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski, 1:50 000, arkusz Czarny Dunajec, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • Watycha L., 1977, Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski, 1:50 000, arkusz Czarny Dunajec, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
  • Witkowski K., Wysmołek G., 2015, Wpływ regulacji Skawy na rozwój form korytowych, Landform Analysis, 30, 21-27.
  • Wohl E., 2006, Human impacts to mountain streams, Geomorphology, 79, 217-248.
  • Wyżga B., 1993, River response to channel regulation: case study of the Raba River, Carpathians, Poland, Earth Surface Processes and Landforms, 18, 541-556.
  • Wyżga B., Hajdukiewicz H., Radecki-Pawlik A., Zawiejska J., 2010, Eksploatacja żwirów z koryt rzek górskich - skutki środowiskowe i procedury oceny, Gospodarka Wodna, 6, 243-249.
  • Wyżga B., Zawiejska J., Radecki-Pawlik A., 2012, Zróżnicowanie uziarnienia osadów korytowych rzeki górskiej przekształconej przez regulację koryta i eksploatację żwirów, Prace i Studia Geograficzne, 50, 171-179.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171568841

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.