Przestrzenne zróżnicowanie zmian zaludnienia w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym w okresie 1988-2011

• Autorzy: Sławomir Kurek , Mirosław Wójtowicz , Jadwiga Gałka

Warianty tytułu

Spatial Variation of Population Growth in Krakow Metropolitan Area in the Years 1988-2011

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od początku lat 90. XX w. strefy podmiejskie dużych miast w Polsce (bez względu, jaki zasięg ich przyjmiemy) charakteryzują się swoistymi przemianami demograficznymi, odróżniającymi je od miast i obszarów wiejskich w granicach administracyjnych. Zmniejszenie natężenia migracji ze wsi do miast i zmiana ich kierunku na miasto wieś, a w szczególności miasto-strefa podmiejska spowodowały znaczące zmiany struktury wieku, a także ruchu naturalnego i, co za tym idzie, dynamiki zaludnienia gmin otaczających duże ośrodki miejskie. Celem badań jest określenie zmian w koncentracji przestrzennej ludności na obszarze Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego. Przeanalizowano także zmiany w relacjach pomiędzy głównymi składowymi przyrostu rzeczywistego ludności (przyrostem naturalnym i saldem migracji), aby określić poziom rozwoju procesów suburbanizacji demograficznej w poszczególnych strefach KOM. Analizę przeprowadzono w ujęciu gminnym w czterech przekrojach czasowych: 1988, 1995, 2002 oraz 2011 r. Badania zostały sfinansowane ze Środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/05/B/HS4/04200 w ramach projektu pt. "Przekształcenia wybranych struktur społeczno-demograficznych Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego". (abstrakt oryginalny)

EN

Since the beginning of the 1990s, suburban areas of large cities in Poland (regardless their extension) have a specific demographic changes which distinguish them from urban and rural areas within the administrative boundaries. The decline of the volume of migration from rural areas to cities and change of their direction from urban into rural areas, especially from urban to suburban areas have caused significant changes in the age structure and vital statistics and, hence, population dynamics within communities surrounding major urban centers. The aim of research is to entail changes in the concentration of the population in the Krakow Metropolitan Areas. We analyzed the changes in the relationships between the main components of the population growth (natural increase and net migration) to determine the level of demographic surbanization processes in the zones of Krakow Metropolitan Areas. The analysis was conducted in communes in four time sections: 1988, 1995, 2002 and 2011. The study was funded by the National Science Center, awarded by decision number DEC-2012/05/B/HS4/04200 for the project "Transformation of selected social-demographic structures in Krakow Metropolitan Area". (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Migracja ludności; Ludność miejska; Ludność wiejska; Suburbanizacja; Zróżnicowanie przestrzenne

EN

Population migration; Urban population; Rural population; Suburbanization; Spatial differentiation

• Czasopismo: Studia Miejskie
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 12
• Strony: 59--77

Twórcy

autor

Sławomir Kurek

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

autor

Mirosław Wójtowicz

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

autor

Jadwiga Gałka

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Berg L. van der, Drewett R., Klaasen L.H., Rossi A., Vijverberg C.H.T., 1982, Urban Europe: a study of growth and decline, Pergamon Press, Oxford.
• Borén T., Gentile M., 2007, Metropolitan processes in postcommunist states: an introduction, [w:] "Geografiska Annaler. Series B: Human Geography" 89.
• Diagnoza problemów rozwoju obszarów metropolitalnych i rekomendacja delimitacji obszarów metropolitalnych w Polsce, 2008, red. G. Gorzelak, B. Jałowiecki, M. Smetkowski, MSWiA, Warszawa.
• Długosz Z., 2001, Próba dynamicznej typologii ruchu ludności w świetle klasyfikacji Webba na przykładzie województwa małopolskiego, [w:] Człowiek i przestrzeń, red. B. Kortus, IGiGP UJ, Kraków, s. 61-70.
• Klaassen L.H., Molle W.T., Paelinck J.H.P., 1981, Dynamics of urban development, Netherlands Econ. Instit., Rotterdam.
• Gałka J., Warych-Juras A., 2008, Potencjalna konkurencyjność miast z perspektywy migracji ludności (na przykładzie województwa małopolskiego), [w:] Mechanizmy i uwarunkowania budowania konkurencyjności miast, red. J. Słodczyk, E. Szafranek, Wydawnictwo UO, Opole, s. 41-51.
• Gałka J., Warych-Juras A., 2011, Regionalne uwarunkowania suburbanizacji w Polsce, [w:] Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski, red. J. Słodczyk, Wydawnictwo UO, Opole, s. 147-158.
• Grzeszczak J., 1996, Tendencje kontrurbanizacyjne w krajach Europy Zachodniej, Continuo, Wrocław. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 167.
• Holzer J., 2003, Demografia, PWE, Warszawa.
• Kährik A., Tammaru T., 2006, Suburbanization and socio-spatial segregation in the Tallinn metropolitan area. Materiały konferencyjne prezentowane podczas konferencji ENHR "Housing in an expanding Europe: theory, policy, participation and implementation" Ljubljana, Słowenia 2-5 lipca.
• Kovács Z., 2009, Social and economic transformation of historical neighbourhoods in Budapest, "Tijdschriftvoor Economische en Sociale Geografie" 4.
• Leetmaa K., Tammaru T., 2007, Suburbanization in countries in transition: destinations of suburbanizes in the Tallinn Metropolitan Area, "Geografiska Annaler B" 2.
• Markowski T., Marszał T., 2006, Metropolie, obszary metropolitalne, metropolizacja, KPZK PAN, Warszawa.
• Nagy E., 2005, Urban development in Post-transition Hungary: Emerging social conflicts as constraints for a locality, "Geographia Polonica" 1.
• Ouàedníèek M., 2007, Differencial suburban development in the Prague Urban Region, "Geografiska Annaler B" 2.
• Parysek J., 2003, Metropolie: metropolitalne funkcje i struktury przestrzenne, [w:] Funkcje metropolitalne i ich rola w organizacji przestrzeni, red. I. Jażdżewska, UŁ, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź, s. 19-40.
• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, 2003.
• Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo UO, Opole.
• Sýkora L., 1999, Changes in the internal spatial structure of post-communist Prague, "GeoJournal" 49.
• Tammaru T., 2001, Suburban growth and suburbanisation under central planning: the case of soviet Estonia, "Urban Studies" 8.
• Tammaru T., 2005, Suburbanisation, employment change, and commuting in the Tallinn metropolitan area, "Environment and Planning A" 37.
• Warych-Juras A., Gałka J., 2011, Starzenie się ludności w polskich obszarach metropolitalnych, [w:] Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej, red. M. Soja, A. Zborowski, IGiGP UJ, Kraków, s. 99-110.
• Więcław-Michniewska J., 2011, Suburbanizacja w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym, [w:] Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, red. J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz, Wydawnictwo UŁ, Łódź, s. 73-88.
• Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa), IGIGP UJ, Kraków.
• Zborowski A., Chaberko T., Grad N., Kretowicz P., 2010, Delimitacja Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego, [w:] Małopolskie miasta - funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, red. B. Domański, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków, s. 517-543.
• Zborowski A., Chaberko T., Kretowicz P., 2011, Procesy suburbanizacji rezydencjonalnej w regionie miejskim Krakowa: przemiany społeczno-przestrzenne, [w:] Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, red. J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz, Wydawnictwo UŁ Łódź, s. 49-72.