Model oceny dojrzałości rachunku kosztów w szpitalu - koncepcja i empiryczne wykorzystanie

• Autorzy: Monika Raulinajtys-Grzybek , Wioletta Baran , Małgorzata Cygańska , Magdalena Kludacz-Alessandri , Małgorzata Macuda

Warianty tytułu

A Model for Assessing the Maturity of Hospitals' Cost Accounting Systems - Concept and Application

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jakość informacji kosztowych zależy od szczegółowych rozwiązań rachunku kosztów, określonych w artykule jako jego dojrzałość. W szpitalach publicznych informacje kosztowe są wykorzystywane do celów sprawozdawczych, zarządczych, a także do wyceny usług przez zewnętrznego regulatora. Stopień dojrzałości rachunku kosztów szpitala (RKS) warunkuje skuteczność tych procesów. Celem artykułu było opracowanie modelu oceny dojrzałości rachunku kosztów w szpitalu. Punktem wyjścia do budowy 4-poziomowego modelu RKS był model 12 poziomów dojrzałości rachunku kosztów opublikowany przez Międzynarodową Federację Księgowych. Dla każdego z czterech poziomów określono kryteria pozwalające na ocenę dojrzałości rachunku kosztów. W celu weryfikacji użyteczności modelu przeprowadzono wywiady pogłębione w sześciu polskich szpitalach. Wyniki badań prowadzą do wniosku, że na wyodrębnionych poziomach rachunek kosztów w szpitalu może osiągnąć różny stopień dojrzałości i stopień dojrzałości na wyższym poziomie nie jest związany z wynikami osiągniętymi na poziomach niższych. Ocena dojrzałości rachunku kosztów w szpitalu nie może zostać dokonana na podstawie pojedynczej miary i wymagać będzie uszczegółowienia do poziomu RKS, na którym jest dokonywana. W artykule przedstawiono własną propozycję modelu służącego do oceny dojrzałości rachunku kosztów szpitali. Dotychczas proponowane w literaturze metody oceny dojrzałości rachunku kosztów nie uwzględniały specyfiki działalności medycznej. Tematyka związana z oceną dojrzałości rachunku kosztów w szpitalach nie była również wcześniej przedmiotem badań empirycznych ani w Polsce, ani na świecie. (abstrakt oryginalny)

EN

The quality of the cost information depends on the detailed solutions of the cost accounting referred to in the article as its maturity. In public hospitals, cost information is used for reporting and management purposes, as well as for the pricing of services by an external regulator. The maturity level of the cost accounting system determines the effectiveness of these processes. The purpose of the article is to develop a model for assessing the maturity of a hospital's cost accounting system. The starting point for the construction of the 4-level model was the model of cost accounting maturity published by the International Federation of Accountants. For each of the four levels, criteria have been defined for assessing the maturity of cost ac-counting. In order to verify the utility of the model, in-depth interviews were conducted in six Polish hospitals. The research results indicated that at separate levels, cost accounting in the hospital may achieve a different degree of maturity and the degree of maturity at a higher level is not related to the results achieved at the lower levels. The assessment of the cost accounting system in a hospital cannot be made on the basis of a single measure and will require further specification to the level of the model on which it is made. The article presents own proposal of a model used to assess the maturity of hospital cost accounting. The methods of assessing the maturity of cost accounting proposed so far in the literature did not take into account the specifics of medical activity. The topics related to the assessment of cost accounting maturity in hospitals have not been the subject of empirical research either in Poland or in the world. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rachunek kosztów; Kalkulacyjny rachunek kosztów; Model Dojrzałości Procesów i Przedsiębiorstw; Szpitalnictwo; Szpitale publiczne

EN

Cost accounting; Cost accounting calculation; Process and Enterprise Maturity Model (PEMM); Hospital service; Public hospitals

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2019
• Tom: 102
• Numer: nr 158
• Strony: 131--154

Twórcy

autor

Monika Raulinajtys-Grzybek

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Wioletta Baran

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

autor

Małgorzata Cygańska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Magdalena Kludacz-Alessandri

• Politechnika Warszawska

autor

Małgorzata Macuda

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Bibliografia

• Acute Health Clinical Costing Standards (2016), Healthcare Financial Management Association, Bristol, February.
• Atkinson A.A., Kaplan R.S., Young S.M. (2004), Management Accounting, Pearson Prentice Hall Upper Saddle River, N.J.
• Baran W. (2017), System informacyjny rachunku kosztów w samodzielnym publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Chapko M.K., Liu C., Perkins M., Li Y., Fortney J.C., Maciejewski M.L. (2009), Equivalence of two healthcare costing methods: bottom-up and top-down, "Health Economics", 18, s. 188-201.
• Cokins G. (2001), Activity-Based Cost Management: An Executive's Guide, Wiley, New York.
• Cokins G. (2013), Top 7 trends in management accounting. Part 1 of 2, "Strategic Finance", 95 (6), s. 21-30.
• Cygańska M. (2012), Wykorzystanie rachunku kosztów działań w rozliczaniu i kalkulacji kosztów leczenia szpitalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
• Heskin K., Sharma R. (2001), Activity Based Costing in an Australian university: a pilot of social and behavioural sciences, "Journal of Institutional Research", 10 (1), s. 56-62.
• Inanlou I., Hassanzadeh M., Khodabakhshi N. (2014), Evaluating the Cost of Resources Consumed in the main Activity of Iran Khodro, "Singaporean Journal of Business Economics, and Management Studies", 2 (12), s. 199-204.
• Jaruga A.A., Nowak W.A., Szychta A. (2001), Rachunkowość zarządcza. Koncepcje i zastosowania, Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania, Łódź.
• Kaplan R.S., Anderson S.R. (2007), Time-Driven Activity-Based Costing. A simpler and more powerful path to higher profits, Harvard Business School Publishing Corporation, Boston.
• Kludacz-Alessandri M. (2017), Model wyceny świadczeń zdrowotnych dla lecznictwa szpitalnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Krumwiede Kip R. (2005), Rewards and Realities of German Cost Accounting, "Strategic Finance", April, s. 27-34.
• Macuda M. (2015), Rola benchmarkingu w pomiarze i ocenie dokonań szpitali, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) we Wrocławiu", 398, s. 307-316.
• Nowak, E. (2015). Rachunek kosztów a zarządzanie kosztami. Rozważania o relacjach, "Studia Ekonomiczne", 245, s. 162-172.
• Orloff T., Littell C., Clune C., Klingman D., Preston B. (1990), Hospital cost accounting: who's doing what and why, "Health Care Management Review", 15 (4), s. 73-78.
• Professional Accountants in Business Committee (2009), Evaluating the Costing Journey : A Costing Levels Continuum Maturity Model, International Federation of Accountants (IFAC), New York, July.
• Professional Accountants in Business Committee (2013), Evaluating the Costing Journey : A Costing Levels Continuum Maturity Model 2., International Federation of Accountants (IFAC), New York, November.
• Raulinajtys-Grzybek M., Świderska G.K. (2015), Payment by results vs. costs of 24-hour standby in hospitals: Evidence from Poland, "Argumenta Oeconomica", 2 (35), s. 85-104.
• Stępniewski J. (2008), Strategia, finanse i koszty szpitala, Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Świderska G.K. (red.) (2011), Rachunek kosztów dla zakładów opieki zdrowotnej, Warszawa.
• Tan S.S. (2009), Microcosting in Economic Evaluations Issues of accuracy, feasibility, consistency and generalisability, Optima Grafische Communicatie, Rotterdam.
• White L. (2009), Resource consumption accounting: Manager-focused management accounting, "Journal of Corporate Accounting & Finance", 20 (4), s. 63-77.
• Wordsworth S., Ludbrook A., Caskey F., Macleod A. (2005), Collecting unit cost data in multicentre studies. Creating comparable methods, "European Journal of Health Economics", 6 (1), s. 38-44.
• Zieliński T.M. (2011a), Model 12 poziomów dojrzałości w kalkulacji kosztów, "Controlling", 5, s. 1-4.
• Zieliński T.M. (2011b), Model 12 poziomów dojrzałości w kalkulacji kosztów - część 2, "Controlling", 6, s. 1-6.
• Zieliński T.M. (2011c), Model 12 poziomów dojrzałości w kalkulacji kosztów - część 3, "Controlling", 9, s. 1-9.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. 2004, nr 210, poz. 2135).
• Ustawa z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2014, poz. 1138).
• Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. 2019 poz. 351).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2015 r. w sprawie zaleceń dotyczących standardu rachunku kosztów u świadczeniodawców (Dz.U. 2015, poz. 1126).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 22 grudnia 1998 r. w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w samodzielnych publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. 1998, nr 164, poz. 1194); Załącznik: Ilościowe zestawienie zasobów zużywanych podczas typowego wykonania procedury medycznej.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0013.2453