Ślady tradycji oralnej w piśmiennictwie doby antyku na przykładzie literatury Greków i Rzymian - zarys problematyki

• Autorzy: Ewa Kluska-Jaśkowiak

Warianty tytułu

Traces of Oral Traditions in the Literature of Antiquity on the Example of Literature of Greeks and Romans - an Outline of the Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł stanowi próbę wykazania zależności występujących między tradycją oralną a antycznym piśmiennictwem Greków i Rzymian w oparciu o wybrane przykłady ze źródeł greckich i rzymskich. Pierwsza część artykułu obejmuje charakterystykę tradycji oralnej, jej wytworów oraz prezentację procesów prowadzących do powstania kultury cyrograficznej. W drugiej części przedstawiono początki piśmiennictwa w starożytnej Grecji, wskazując reprezentatywne źródła pisane, które nawiązywały do tradycji ustnej. W analogiczny sposób wykazano ślady kultury oralnej w piśmiennictwie rzymskim. W oparciu o przedstawione analizy, dokonano konkluzji potwierdzającej obecność tradycji oralnej w piśmiennictwie antycznym. (abstrakt oryginalny)

EN

The article is an attempt to show the relationship between oral tradition and the literature of ancient Greeks and Romans based on selected examples from Greek and Roman sources. The first part of the article covers the characteristics of the oral tradition, its products and the presentation of processes leading to the creation of a cyrographic culture. The second part presents the beginnings of the literature in ancient Greece, indicating representative written sources that referred to the oral tradition. The traces of oral culture in Roman literature have been shown in the same way. Based on the presented analyzes, a conclusion was made confirming the presence of oral traditions in the ancient literature. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia starożytna; Kultura

EN

Ancient history; Culture

• Czasopismo: Kwartalnik Prawo-Społeczeństwo-Ekonomia
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 2
• Strony: 52--64

Twórcy

autor

Ewa Kluska-Jaśkowiak

• Uniwersytet Śląski w Katowicach, doktorantka

Bibliografia

• B.D. Ehrman, Nowy Testament. Historyczne wprowadzenie do literatury wczesnochrześcijańskiej, przeł. S. Tokariew, Warszawa 2014, s. 91.
• Cyceron, Brutus, czyli o sławnych mówcach, przeł. M. Nowak. Warszawa 2008.
• E.A. Havelock, Muza uczy się pisać. Rozważania o oralności i piśmienności w kulturze Zachodu, Warszawa 2006, s. 117.
• E. Minchin, Spatial Memory and the Composition of the Iliad, [w:] Orality, Literacy, Memory in the Ancient Greek and Roman World (Orality and Literacy in Ancient Greece, vol. 7), ed. by E. A. Mackay, Leiden-Boston 2008, s. 9-34.
• E.R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, Kraków 2009, s. 311-314.
• G. Anderson, Why the Athenians forgot Cleisthenes: literacy and the politics of remembrance in ancien Athens, [w:] Politics of Orality (Orality and Literacy in Ancient Greece, vol. 6), ed. By C. Cooper, Leiden-Boston 2007, s. 103-127.
• G. von Petzinger, Pierwsze znaki. Najstarsze symbole świata, przeł. A. Szurek, Kraków 2018.
• I. Wieżel, Kompozycja pierścieniowa w "Dziejach" Herodota na tle stylu oralnego wczesnej literatury greckiej: ujęcie kognitywne, "Quaestiones Oralitatis" 1/1 (2015), ss. 69-85.
• I. Wieżel, Narratywizacja doświadczenia w historii ustnej - przykład "Dziejów" Herodota, "Quaestiones Oralitatis" II 1 (2016), s. 75-91.
• J. Goody, I. Watt, Następstwa piśmienności, [w:] Antropologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów, pod red. W. Lengauer, P. Majewski, L. Trzcionkowski, Warszawa 2011, s. 331.
• J. Goody, Mit, rytuał i oralność, tłum. O. Kaczmarek, Warszawa 2012, s. 91.
• J.M. Hall, Koniec mykeńskiego świata i jego konsekwencje, [w:] J.M Hall, Historia Grecji archaicznej ok. 1200-479 p.n.e., Kraków 2011, s. 45-72.
• J.Z. Lichański, Retoryka i oralność: przypomnienia, "Quaestiones Oralitatis" II 1 (2016), s. 11-23.
• K. Kumaniecki, Poezja rzymska na przełomie republiki i pryncypatu, "Meander"8 (1953), s. 361-374.
• M. Brożek, Horacy w kręgu polityki Oktawiana Augusta, "Meander" 16 (1961), s. 522-554.
• M. Eliade, Aspekty mitu, przeł. P. Mrówczyński, Warszawa 1998, s. 7.
• M. Eliade, Sacrum, mit, historia: wybór esejów, przeł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1970, s. 103-104.
• M. Lang, Herodotus: Oral History with a Difference, "Proceedings of the American Philosophical Society" 128 (1984), ss. 93-103.
• M. McLuhan, Galaktyka Gutenberga, [w:] M. McLuhan, Wybór tekstów, red. E. McLuhan, F. Zingrone, przeł. E. Różalska, J. M. Stokłosa, Poznań 2001, s. 165.
• M. Zagórski, Bogowie mieszkają na Palatynie. Oktawian August i jego program ideowy w "Metamorfozach" Owidiusza, Kraków 2006, s. 15-101.
• P. Majewski, Retorzy i rapsodzi. Kilka uwag o dwóch modelach zapamiętywania, [w:] P. Majewski, Tekstualizacja doświadczenia. Studia o piśmiennictwie greckim, Warszawa-Toruń 2015.
• P. Zumthor, Właściwości tekstu oralnego, [w:] Literatura ustna, red. P. Czapliński, Gdańsk 2010, s. 127.
• Platon, Fajdros, przeł. W. Witwicki, Kęty 2002.
• R. Turasiewicz, Wstęp[do:] Herodot, Dzieje, przeł. S. Hammer, Wrocław 2005, s. XIX-XX.
• Rzymska krytyka i teoria literatury. Wybór, oprac. S. Stabryła. Wrocław 1983.
• S. Stabryła, Wergiliusz. Świat poetycki, Warszawa 1983, s. 163-183.
• T. Sinko, Wstęp [w:] Homer, Iliada, przeł. F. K. Dmochowski, Wrocław 1968.
• Tytus Liwiusz, Dzieje od założenia miasta Rzymu, wyb., przeł. i oprac. W. Strzelecki, Wrocław 2004, s. 7-32.
• W. Grzybowski, Metafora i piękno w "Iliadzie" Homera, "Nurt SVD" 51/1, 141 (2017), s. 309-310.
• W.J. Ong, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tłum. J. Japola, Lublin 1992, s. 32.
• W. Wrzosek, O myśleniu historycznym, Bydgoszcz 2009, s. 29-64.