Fałsz materialny dokumentu. Aspekty prawne i kryminalistyczne

• Autorzy: Dorota Semków

Warianty tytułu

Material Falsity of the Document. Legal and forensic aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przestępstwo materialnego fałszerstwa dokumentu stypizowane zostało w art. 270 § 1 Obowiązującego Kodeksu karnego. Ten rodzaj przestępstw jest jednym z najczęściej, o ile nie najczęściej popełnianym przestępstwem przeciwko dokumentom. Przepisy ustawy karnej przewidują, dwie postaci tego przestępstwa: tj. podrobienie oraz przerobienie dokumentu, przy czym - najogólniej rzecz ujmując - przez podrobienie dokumentu należy rozumieć sporządzenie dokumentu polegające na zachowaniu pozorów, że dokument pochodzi od innej osoby. Przerobienie dokumentu zachodzi wówczas, gdy osoba nieupoważniona zmieni jego treść na inną od autentycznej. Podkreślić należy, iż fałszerstwo dokumentów jest często kluczowym elementem umożliwiającym prowadzenie innych działalności o charakterze kryminalnym, do których zaliczyć należy handel ludźmi, przemyt narkotyków, broni, czy kradzionych pojazdów. Przestępstwo stanowi również istotne zagrożenie dla funkcjonowania obrotu gospodarczego. Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, jak każda inna grupa przestępstw, mogą być analizowane w kilkunastu aspektach. Celem niniejszego artykułu jest w główniej mierze prawna, (w wybranych aspektach również kryminalistyczna) analiza istoty materialnego fałszerstwa dokumentów dokonana w oparciu o wybrane orzecznictwo Sądu Najwyższego, doktrynę oraz literaturę przedmiotu. (abstrakt oryginalny)

EN

The offense of material falsification of the document has been articulated in art. 270 § 1 of the applicable Penal Code. This type of crime is one of the most common, if not the most commonly committed crime against documents. Provisions of the criminal law provide for two forms of this offense: ie counterfeiting and re-documenting, while - generally speaking - document falsification should be understood as making a pretense that the document originates from another person. Recasting of a document takes place when an unauthorized person changes its content to something other than authentic. It should be emphasized that document falsification is often a key element for conducting other criminal activities, including human trafficking, drug trafficking, weapons or stolen vehicles. Crime also constitutes a significant threat to the functioning of business transactions. Crimes against the credibility of documents, like any other group of crimes, can be analyzed in a dozen or so aspects. The purpose of this article is mainly the legal (as well as in some aspects of the forensic) analysis of the essence of material falsification of documents based on selected Supreme Court jurisprudence, doctrine and subject literature. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przestępstwa gospodarcze; Przestępczość; Zwalczanie przestępczości; Wiarygodność

EN

Economic crimes; Crime; Crime prevention; Credibility

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 46
• Strony: 40--54

Twórcy

autor

Dorota Semków

• University of Rzeszów, Poland

Bibliografia

• Błachut J., Dokument jako przedmiot ochrony prawno karnej, Warszawa 2011.
• Borowski W.M., Zasady prawa karnego. T.II, część specjalna. Przestępstwa przeciwko religji, państwu, władzy państwowej i porządkowi publiczno-społecznemu, Warszawa 1923.
• Goc M., Badania podpisów w kryminalistycznej ekspertyzie pismoznawczej - wybrane zagadnienia metodyczne, "Problemy Kryminalistyki" 2009, nr 263.
• Goc M., Współczesny model ekspertyzy pismoznawczej. Wykorzystanie nowych metod i technik badawczych, Warszawa-Szczecin 2016.
• Goc M., Łuszczuk K., Łuszczuk A., Tomaszewski T., Programy komputerowe jako narzędzie wspomagające ekspertyzę pisma ręcznego, "Problemy Kryminalistyki" 2016, nr 294(4).
• Gruza E., Opinia a "opinia" czyli kilka uwag na temat sprzeczności między opiniami ekspertów pisma ręcznego, [w:] Z. Kegel (red.), Logiczne podstawy opiniowania ekspertyz dokumentów a praktyka: materiały XI Wrocławskiego Sympozjum Badań Pisma, Wrocław, 16-18 czerwca 2004, Wrocław 2006.
• Gruza E., Goc M., Genialny fałszerz czy bezradny ekspert, [w:] Z. Kegel, R. Cieśla (red.), Znaczenie aktualnych metod badań dokumentów w dowodzeniu sądowym. Materiały z XIV Wrocławskiego Sympozjum Badań Pisma, Wrocław 2010., Wrocław 2012.
• Kalitowski M., Komentarz do art.270 Kodeksu karnego, [w:] O. Górniok (red.), Kodeks karny, komentarz, Warszawa 2006.
• Kalitowski M., Komentarz do art.270 Kodeksu karnego, [w:], M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
• Kołecki H., Pojęcie dokumentu słałszowanego i fałszywego w Polsce i w krajach Unii Europejskiej, [w:] H. Kołecki (red.), Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych: materiały z I Konferencji, Poznań, 27-28 listopada 1997, Poznań 2002.
• Kołecki H., Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych, Poznań 2002.
• Kołecki H., Wstęp, [w:] H. Kołecki, Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych: materiały 6 Konferencji, Poznań 26-27 września 2007 r., Poznań 2009.
• Kukuła Z., Przestępstwa przeciwko dokumentom w obrocie gospodarczym. Zbiór orzeczeń Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych, Warszawa 2013.
• Lach A., Komentarz do art.270 Kodeksu karnego, [w:] V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks Karny. Komentarz, Warszawa 2018.
• Luśnia T., Elementy uwiarygodniające w dokumentach sfałszowanych metodą podrobienia, [w:] H. Kołecki, Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych: materiały 8 Konferencji Poznań 29-30 września 2011, Poznań 2012.
• Marek A., Komentarz do art. 270 Kodeksu karnego, [w:] Marek A. (red.), Kodeks karny, Komentarz, Warszawa 2010.
• Nowicki M., Kamiński M., Sposoby i techniki fałszownia dokumentów na podstawie ujawnionego środka fałszerskiego, [w:] H. Kołecki (red.), Technicznokryminalistyczne badania autentyczności dokumentów publicznych: materiały 5 Konferencji, Poznań, 29-30 września 2005r., Poznań 2006.
• Piórkowska J., Komentarz do art.270 Kodeksu karnego, [w:]T. Bojarski (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016.
• Piórkowska-Flieger J., Glosa do wyroku SN z dnia 3 kwietnia 1998 r., III KKN 289/97, OSP 1998/11/199.
• Razowski T., Komentarz do art.270 Kodeksu karnego, [w:] J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2014.
• Wróbel W., Sroka T., Komentarz do art.270 Kodeksu karnego, [w:] W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część II Komentarz do art. art. 212-277d, Warszawa 2017.