Jan Długosz : polski prekursor państwoznawstwa

• Autorzy: Jerzy T. Kowaleski

Warianty tytułu

Jan Długosz : Polish Pioneer of State Science

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie słowno-liczbowych opisów zawartych w pracach polskiego XV-wiecznego duchownego, kronikarza i historyka Jana Długosza jako źródeł, na podstawie których możliwe jest stworzenie statystycznego obrazu ówczesnej sytuacji gospodarczej, szczególnie w skali mikro (parafia, dekanat) i mezo (diecezja). Omówione zostały biografia i wybrane prace Długosza. Uwagę zwrócono na elementy państwoznawstwa w dorobku Długosza, zwłaszcza w Regestrum Ecclesiae Cracoviensis oraz we wprowadzeniu do Annales (wyliczenie i opis polskich rzek, jezior i miast nadbrzeżnych - Chorographia), a także przykład skrupulatnego opisu sytuacji gospodarczej zaczerpnięty z Liber beneficiorum. Dzieło to w powiązaniu z analogicznymi rejestrami lub inwentarzami uposażeń kościelnych w diecezjach poznańskiej i wrocławskiej, sporządzanymi w zbliżonym okresie, stanowi ważne źródło w badaniach państwoznawczych dotyczących historii gospodarczej kraju u schyłku średniowiecza. (abstrakt oryginalny)

EN

The main purpose of this article is to present verbal and numerical descriptions included in the works by Jan Długosz (the 15th-century Polish priest, annalist and historian) as a base for creating the statistical picture of the then economic situation of Polish regions, especially in the micro-scale (parishes, deaneries) and the mezzo-scale (dioceses). Jan Długosz's biography and selected works were discussed in the study. The study focuses on the elements of state science in his works, particularly in Regestrum Ecclesiae Cracoviensis and in the introduction to Annales (the enumeration and description of Polish rivers, lakes and waterfront cities - Chorographia), as well as on the detailed description of the economic situation presented in Liber beneficiorum. This Długosz's work along with the corresponding registers or inventories of church wages in the Poznań and Wrocław dioceses constitute a significant source for state science studies concerning the history of economy in Poland at the end of the Middle Ages. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia gospodarcza; Państwo

EN

Economic history; State

• Czasopismo: Wiadomości Statystyczne
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 8
• Strony: 51--60

Twórcy

autor

Jerzy T. Kowaleski

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Bobrzyński, M., Smolka, S. (2015). Jan Długosz, jego życie i stanowisko w piśmiennictwie. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Bujak, F. (1925). Długosz jako geograf. W: F. Bujak, Studia geograficzno-historyczne (s. 91-105). Warszawa: Gebethner i Wolf.
• Bukowski, W. (2016). Krąg rodzinny Jana Długosza. W: L. Korczak, M. D. Kowalski, P. Węcowski (red.), Jan Długosz (1415-1480). Życie i dzieła (s. 13-70). Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonica.
• GUS. (1998). Słownik biograficzny statystyków polskich. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Polskie Towarzystwo Statystyczne.
• Dąbrowski, J. (2003). Jan Długosz. Bitwa grunwaldzka (z historii Polski). Wrocław: Ossolineum.
• Grodecki, R., Zachorowski, S., Dąbrowski, J. (2011). Dzieje Polski średniowiecznej (wyd. 2). Kraków: Universitas.
• Jackowski, A., Sołjan, I. (2004). Jan Długosz jako geograf. W: B. Izmaiłow (red.), Prawda - człowiek - Bóg (s. 253-262). Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Pobrane z: https://denali.geo.uj.edu.pl/pu blikacje,000067?&menu=3&lang=1&nr=000067_29&brf=summary.
• Koczerska, M. (1997). Kto jest autorem "Żywotu Długosza"?. W: A. Radzimiński, A. Supruniuk, J. Wroniszewski (red.), Venerabile, nobiles et honesti. Studia z dziejów społeczeństwa Polski średniowiecznej (s. 507-520). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Kowalski, M. D. (2016). Źródła i wiarygodność informacji w Liber beneficiorum dioecesis Cracovien-sis Jana Długosza. W: L. Korczak, M. D. Kowalski, P. Węcowski (red.), Jan Długosz (1415-1480). Życie i dzieła (s. 103-125). Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia lagellonica.
• Kuklo, C. (2017). Polska myśl i praktyka statystyczna do końca XVIII wieku. W: F. Kubiczek (red.), Statystyka Polski. Dawniej i dzisiaj (s. 19-66). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Kuraś, S. (1966). Regestrum Ecclesiae Cracoviensis. Studium nad powstaniem tzw. Liber beneficiorum Jana Długosza. Warszawa: PWN.
• Mitkowski, J. (1988). Jan Długosz (wyd. 2). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Ostasiewicz, W. (2012). Rozwój myśli statystycznej w Polsce w XIX wieku. Przegląd Statystyczny, 59 (numer specjalny 1), 33-46.
• Plisiecki, P. (2012). Relacje dziesięcinne w dekanacie Kije według tzw. Liber beneficiorum Jana Długosza. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
• Plisiecki, P. (2017). Uposażenie klasztoru św. Brygidy w rękopisie Regestrum Ecclesiae Cracoviensis (tzw. Liber beneficiorum Jana Długosza). Teka Komisji Historycznej, 9-22.
• Przezdziecki, A. (red.) (1863-1864). Joannis Dlugossii Senioris Canonici Cracoviensis Opera Omnia, 7-9, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis nune primus e codice autographo editus. Cracoviae: Ex typographia Kirchmajeriana.
• Rott, D. Chorografia Jana Długosza. Pobrane z: http://staropolska.pl/sredniowiecze/opracowa- nia/Chorografia.html.
• Smołucha, J. (2016). Działalność dyplomatyczna Jana Długosza. W: M. Gogola, J. Książek (red.), Jan Długosz herbu Wieniawa (1415-1480) (s. 67-75). Wieluń: Muzeum Ziemi Wieluńskiej.
• Wyrozumski, J. (1980). Historia Polski do roku 1505. Warszawa: PWN.
• Wyrozumski, J. (2006). 55 lat pracy nad krytyczną reedycją dziejów Polski Jana Długosza. Nauka, 13(2), 153-166.
• Wyrozumski, J. (2016). Jan Długosz - ojciec historiografii polskiej. W: M. Gogola, J. Książek (red.), Jan Długosz herbu Wieniawa (1415-1480) (s. 27-37). Wieluń: Muzeum Ziemi Wieluńskiej.