Stany Zjednoczone - hegemonia w regionie Azji i Pacyfiku w latach 1985-2015

• Autorzy: Aleksandra Jarczewska

Warianty tytułu

The United States - A Hegemony in the Asia-Pacific Region in 1985-2015

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Stany Zjednoczone uzyskały pozycję hegemoniczną w systemie międzynarodowym po zakończeniu II wojny światowej i mimo relatywnego spadku ich siły oraz wzrostu znaczenia innych państw utrzymują ją do chwili obecnej. Kraj ten jest aktywny niemal we wszystkich regionach świata, jednak podstawowe znaczenie mają dla niego strefy transatlantycka i transpacyficzna (region Azji i Pacyfiku). Właśnie w regionie Azji i Pacyfiku USA włączyły się do wielkiej polityki światowej. Obecnie jest on uważany za obszar o kluczowym znaczeniu dla ich interesów - zarówno z uwagi na kwestie bezpieczeństwa, jak i gospodarcze. Autorka prezentuje relacje Stanów Zjednoczonych z państwami Azji i Pacyfiku i opisuje pozycję tego kraju w regionie z perspektywy ostatnich trzech dekad, czyli okresu wielkich zmian i przewartościowań na arenie międzynarodowej. Przyjmuje założenie, że w badanym okresie USA odgrywały w regionie Azji i Pacyfiku rolę hegemona, akceptowaną przez większość państw położonych w tej strefie (szczególnie tych mniejszych i słabszych, obawiających się dominacji jednego, silnego gracza z regionu), co gwarantowało Stanom Zjednoczonym efektywną realizację własnych interesów.(abstrakt oryginalny)

EN

After the end of World War II the United States achieved a hegemonic position in the international system, and despite a relative decrease in its power and the growth in importance of other states it has kept this position until the present time. The country is active in almost all the regions of the world, but the areas it considers particularly important are the Transatlantic and the Transpacific (the Asia-Pacific region) regions. Historically, the latter direction was the area through which the United States entered into grand world politics. Presently, it is considered an area of key importance to the country's interests, for both security and economic reasons. The aim of this article is to present the United States' relations with the countries of the Asia-Pacific and determine the US's position in the region in terms of the last three decades, that is a period of great changes and redefinitions in the international arena. It has been assumed that in the period in question the United States played the role of the dominant power in the Asia-pacific region, which the majority of the region's countries accepted (especially the smaller and weaker ones, fearing the domination of a single strong actor from the same region) and owing to which the United States have been able to effectively pursue its own interests.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Współpraca gospodarcza; Polityka światowa; Stosunki międzynarodowe; Hegemonia

EN

Economic cooperation; World politics; International relations; Hegemony

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2015
• Tom: 51
• Numer: nr 4
• Strony: 37--66

Twórcy

autor

Aleksandra Jarczewska

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• A. Jarczewska, Wspólnota Transatlantycka w systemie międzynarodowym, "Stosunki Międzynarodowe - International Relations" 2015, t. 51, nr 2, Warszawa, s. 287-295.
• E. Haliżak, Stosunki międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1999, s. 51-55.
• B. Russet, Grasping the Democratic Peace: Principles for a Post-Cold War World, Princeton University Press, Princeton 1993
• E. Mansfield, H. Milner, R. Rosendorf, Why democracies cooperate more: Electoral control and international trade agreements, "International Organization" 2002, nr 56(3), s. 477-573.
• S. McGuire, M. Smith, The European Union and the United States: Competition and Convergence in the Global Arena: Convergence and Competition in the Global Arena, Palgrave Macmillan, Basingstoke 2008
• J.P. Kaufman, A.M. Dorman (red.), The Future of Transatlantic Relations: Perceptions, Policy and Practice, Stanford University Press, Stanford 2010
• R. Kagan Paradise and Power: America and Europe in the New World Order, Atlantic Books, London 2004
• R. Dannreuther, J. Peterson (red.), Security Strategy and Transatlantic Relations, Routledge, Milton Park-New York 2006
• D.S. Hamilton, J.P. Quinlan, The Transatlantic Economy 2008, Center for Translantic Relations, Washington 2008.
• H. Kissinger, Does America Need a Foreign Policy: Toward a Diplomacy for the 21 Century, Touchstone, New York 2002, s. 110-118.
• B. Clinton, Building a new Pacific community, wystąpienie na Uniwersytecie Waseda, Tokio, 7.07.1993, http://findarticles.com/p/articles/mi_m1584/is_n28_v4/ai_13238867/pg_6/?tag=mantle_skin-content (data dostępu: 16.08.2012)
• H. Clinton, America's engagement in the Asia-Pacific, wystąpienie w Kahala Hotel, Honolulu, 28.10.2010, http://m.state.gov/md150141.htm (data dostępu: 20.03.2016)
• The White House, National Security Strategy of the United States, Washington 1990
• National Security Strategy - Engagement and Enlargement, Washington 1995
• National Security Strategy for a New Century, Washington 1998
• National Security Strategy, Washington 2006
• Remarks by President Barack Obama at Suntory Hall, Tokyo, 14.11.2009, http://www.whitehouse.gov/the-press-office/remarks-president-barack-obama-suntory-hall (data dostępu: 20.08.2011
• Statement on bilateral meeting with President Hu of China, 1.04.2009, http://www. whitehouse.gov/the_press_office/Statement-On-Bilateral-Meeting-With-President-Hu-Of-China/ (data dostępu: 17.08.2011
• National Security Strategy, Washington 2010
• National Security Strategy, Washington 2015.
• P. Kennedy, Mocarstwa świata - narodziny, rozkwit, upadek: przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500-2000, tłum. M. Kluźniak, Książka i Wiedza, Warszawa 1994
• F. Zakaria, The future of American power, "Foreign Affairs" 2008, t. 87, nr 3, s. 18-43
• F. Zakaria,, Koniec hegemonii Ameryki, tłum. S. Kroszczyński, Media Lazar Nadir, Warszawa 2009
• P.K. O'Brien, A. Clesse, Britain 1846-1914 and the United States 1941-2001, Ashgate, Aldershot 2002
• N. Ferguson Kolos. Cena amerykańskiego imperium, tłum. M. Hartman, B. Wilga-Wielgucka, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014
• M. Mandelbaum et al., Hegemony and the Decline of Empires: Is History Repeating Itself?, Council of Foreign Relations, 28.04.2003, http://www.cfr.org/history-and-theory-of-international-relations/hegemony-decline-empires-history-repeating- itself/p5940 (data dostępu: 23.09.2015).
• Goldstein, J. Pevenhouse, International Relations, Pearson, New York 2013, s. 57-61.
• R. Jackson, G. Sorensen, Wprowadzenie do stosunków międzynarodowych. Teorie i kierunki badawcze, tłum. A. Czwojdrak, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 208-215
• J. Czaputowicz, Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 203-204.
• Ch. Kindleberger, The World in Depression, 1929-1939, University of california Press, Berkeley 1973.
• R. Keohane, The theory of hegemonic stability and changes in international economic regimes, 1967-1977, w: O.R. Holsti, R.M. Silverson, A.L. Gorge (red.), Change in International System, Westview Press, Boulder 1980
• R. Keohane, After Hegemony. Cooperation and Discord in the World Political Economy, Princeton University Press, Princeton 1984
• S. Krasner, State, power and the structure of international trade, "World Politics" 1976, nr 28(3), s. 317-347
• M.C. Webb, S. Krasner, Hegemonic stability theory: An empirical assessment, "Review of International Studies" 1989, nr 15, s. 183-198
• R. Gilpin, War and Change in World Politics, Cambridge University Press, Cambridge 1981
• R. Gilpin, The Political Economy of International Relations, Princeton University Press, Princeton 1987
• D.A. Lake, Leadership, hegemonyand the international economy: Naked emperor or tattered monarch with potential?, "International Studies Quarterly" 1993, nr 37(4), s. 459-489.
• A. Tomczyńska, Czy teoria hegemonicznej stabilności jest teorią polityki zagranicznej?, w: E. Haliżak, M. Pietraś (red.), Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, Wydawnictwo Rambler, Warszawa 2013, s. 208.
• A. Antoniades, From "theories of hegemony" to "hegemony analysis" in international relations, wystąpienie na konferencji "49th ISA Annual Convention", San Francisco, 2.03.2008, http://sro.sussex. ac.uk/2175/1/Hegemony_in_International_Relations_AA_ISA_(2).pdf (data dostępu: 14.09.2015).
• Ch. Layne, China's challenge to US hegemony, "Current History" 2008, http://acme.highpoint. edu/~msetzler/IR/IRreadingsbank/chinauscontain.ch08.6.pdf (data dostępu: 25.08.2011)
• S.M. Walt, The enduring relevance of the realist tradition, w: I. Katznelson, H.V. Milner (red.), Political Science: State of the Discipline, W.W. Norton & Co, New York 2002, s. 197-234.
• J. Mearsheimer, Can China rise peacefully?, "The National Interest", 2.02.2014, http://nationalinterest. org/commentary/can-china-rise-peacefully-10204 (data dostępu: 27.10.2015).
• G.J. Ikenberry, After Victory: Institutions, Strategic Restraint, and the Rebuilding of Order after Major War, Princeton University Press, Princeton 2001
• G.J. Ikenberry, Getting hegemony right, "The National Interest" 2001, nr 63, s. 17-24
• G.J. Ikenberry , Strategic reactions to American preeminence: Great power politics in the age of unipolarity, National Intelligence Council, 28.07.2003.
• G.J. Ikenberry The rise of China and the future of the West, can the liberal system survive?, "Foreign Affairs" 2008, t. 87, nr 1, s. 23-37.
• E. Haliżak, Zmiana układu sił USA-Chiny a transformacja porządku międzynarodowego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005.
• B. Callahan, Mearsheimer vs. Nye on the Rise of China. John Mearsheimer and Joseph S. Nye Jr. on the rise of China and America's engagement policy, "The Diplomat", 8.07.2015, http://thediplomat. com/2015/07/mearsheimer-vs-nye-on-the-rise-of-china/ (data dostępu: 15.10.2015).
• E. Haliżak, Region Pacyfiku w stosunkach międzynarodowych, "Sprawy Międzynarodowe" 1985, nr 12.
• Ch. Krauthammer, The unipolar moment, "Foreign Affairs" 1990/1991, t. 70, nr 1, s. 23-33
• Ch. Krauthammer ,The unipolar moment revisited, "The National Interest" 2002/2003, nr 70, s. 5-18.
• T. Christensen, Obama and Asia. Confronting Asia challenge, "Foreign Affairs" 2015, t. 94, nr 5, https://www.foreignaffairs.com/articles/asia/obama-and-asia (data dostępu: 17.10.2015).
• H. Kissinger, The China challenge, "Wall Street Journal", 14.05.2011, http://online.wsj.com/article/ SB10001424052748703864204576315223305697158.html (data dostępu: 25.08.2011
• H. Kissinger ,On China, Penguin Books, London 2012
• M.E. Manyin et al., Pivot to the Pacific? The Obama Administration's "Rebalancing" Toward Asia, Congressional Research Service, 28.03.2012
• Z. Brzeziński, Druga szansa, tłum. M. Szubert, Świat Książki, Warszawa 2008.
• W. Tsuneo, US engagement policy toward China. Realism, liberalism, and pragmatism, The Tokyo Foundation, 31.01.2014, http://www.tokyofoundation.org/en/articles/2014/us-engagement-policy-toward-china (data dostępu: 10.10.2015).
• George H. W. Bush's State of the Union Address, envisioning one thousand points of light given on Tuesday, Infoplease, 29.01.1991, http://www.infoplease. com/ipa/A0900156.html (data dostępu: 16.08.2011).
• Defense strategy for the 1990s: The regional defense strategy, Secretary of Defense Dick Cheney, styczeń 1993, http://www.informationclearinghouse.info/pdf/naarpr_Defense. pdf(data dostępu: 20.08.2011).
• United States Department of Defense, A Strategic Frame work for the Asian Pacific Rim: Looking Toward the 21 Century, Washington 1990
• A Strategic Framework for the Asian Pacific Rim: Report to Congress, Washington 1992.
• APEC Leaders Economic Vision Statement: Leaders' Declaration - Blake Island, Asia-Pacific Economic Cooperation, Blake Island, 20.11.1993, http://www.apec.org/~/media/Files/LeadersDeclarations/1993/1993_LeadersDeclaration. pdf (data dostępu: 24.09.2014).
• Assessment of achievements of the Bogor Goals, Asia-Pacific Economic Cooperation, http://www.apec.org/About-Us/About APEC/Achievements%20and%20Benefits/Bogor-Goals.aspx (data dostępu: 14.09.2015)
• E. Haliżak, Region Azji i Pacyfiku: w poszukiwaniu regionalnej stabilności, w: R. Kuźniar et al., Rocznik Strategiczny 1997/98, Warszawa 1998, s. 241.
• E. Haliżak Region Azji i Pacyfiku: nowe wyzwania dla współpracy regionalnej, w: R. Kuźniar et al., Rocznik Strategiczny 1998/99, Warszawa 1999, s. 273-275.
• J. Baker, America in Asia: Emerging architecture for a Pacific community, "Foreign Affairs" 1991/1992, t. 70, nr 5, s. 1-18
• S.W. Bosworth, The United States and Asia, "Foreign Affairs" 1991/1992, t. 71, nr 1, s. 113-129
• T. Koh, The United States and East Asia: Conflict and Cooperation, The Institute of Policy Studies-Stanford University, Stanford 1995
• Z. Khalizad, From Containment to Global Leadership? America and the World after the Cold War, Rand, Santa Monica 1995
• United States Department of Defense, United States Security Strategy for the East Asia-Pacific Region, Washington 1995
• J.S. Nye, Is the American Century Over?, Polity, Cambridge 1995.
• J. Zajączkowski, Czynnik amerykański w indyjskiej strategii międzynarodowej u progu XX wieku -w kierunku strategicznego partnerstwa, w: J. Nakonieczna, J. Zajączkowski (red.), Azja Wschodnia i Azja Południowa w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 487-498.
• R. Zoelick, Whither China: From membership to responsibility, wystąpienie w National Committee on US-China Relations, 21.09.2005, http://www.ncuscr.org/files/2005Gala_RobertZoellick_Whither_China1. pdf (data dostępu: 10.08.2011).
• D. Wang, China's trade relations with the United States in perspective, "Journal of Current Chinese Affairs", nr 3, s. 186-187, 193-194.
• J. Stachura, Stany Zjednoczone - supermocarstwo "po przejściach", w: R. Kuźniar et al., Rocznik Strategiczny 2006/2007, Warszawa 2007, s. 164-165.
• E. Haliżak, Region Azji i Pacyfiku w poszukiwaniu nowej równowagi strategicznej, w: R. Kuźniar et al., Rocznik Strategiczny 2006/2007, Warszawa 2007, s. 283-285.
• G. Strnad, Rozmowy sześciostronne - dyplomatyczne wyzwanie wobec problemu denuklearyzacji Półwyspu Koreańskiego, "Przegląd Strategiczny" 2014, nr 7, s. 298.
• E. Haliżak, Region Azji i Pacyfiku, w: R. Kuźniar et al., Rocznik Strategiczny 2009/2010, Warszawa 2010, s. 287.
• H. Clinton, Statement of Senator Hillary Rodham Clinton Nominee for Secretary of State Senate Foreign Relations Committee, 1.01.2009, http://foreign.senate. gov/testimony/2009/ClintonTestimony090113a.pdf (data dostępu: 16.08.2012).
• B. Obama, Renewing American leadership, "Foreign Affairs" 2007, t. 84, nr 4, s. 2-16.
• K. Kampbell, B. Andrews, Explaining the US "Pivot" to Asia, "Americas" 2013, nr 1, https://www.chathamhouse.org/sites/files/chathamhouse/public/Research/Americas/0813pp_pivottoasia.pdf (data dostępu: 21.03.2016).
• Sh. Waterman, Pentagon highlights threats from Asia in strategy report, "Washington Times", 8.02.2011, http://www.washingtontimes.com/news/2011/feb/8/pentagon-highlights-threats-from-asia-in-strategy- / (data dostępu: 19.08.2011).
• D. Lan, Comments on US strategy for promoting Trans-Pacific Partnership, China Institute of International Studies, 3.08.2011, http://www.ciis.org.cn/english/2011-08/03/content_4380581. htm (data dostępu: 11.07.2011).
• http://www.ustr.gov/trade- agreements/ free-trade-agreements
• Lower Mekong Initiative, United States Department of State, http://www.state.gov/p/eap/mekong / (data dostępu: 10.10.2015).
• E. Haliżak, Region Azji i Pacyfiku w 2014 r. pod znakiem wyłaniającego się bipolarnego układu USA-Chiny, "Rocznik Strategiczny" 2014/15, t. 20, s. 293-296.
• The Trans-Pacific Partnership, http://www.ustr.gov/tpp (data dostępu: 15.02.2016).
• D.E. Sanger, C. Sang-hun, North Korea announces that it has detonated first hydrogen bomb, "The New York Times", 5.01.2016.
• Treaty of Mutual Cooperation and Security between the United States and Japan, Washington, 19.01.1960, http://afe.easia.columbia.edu/ps/japan/mutual_cooperation_treaty .pdf (data dostępu: 16.08.2011).
• Y. Jianjun, America and Asia-Pacific multilateral security after the cold-war, "International Review" 2006, nr 44, s. 19-20.
• Asia-Pacific Economic Cooperation, http://www.apec.org/ (data dostępu: 10.10.2015).
• The Trans-Pacific Partnership, http://www.ustr.gov/tpp (data dostępu: 10.10.2015).
• 2015 Index of U.S. Military Strength: Asia, The Heritage Foundation, http://index.heritage.org/ military/2015/chapter/op-environment/asia/ (data dostępu: 12.10.2015).
• T. Kane, Global U.S. troop deployment, 1950-2003, The Heritage Foundation, 27.10.2004, http://www.heritage.org/research/reports/2004/10/global-us-troop-deployment-1950-2003 (data dostępu: 28.11.2015).
• D. Vine, Base Nation: How U.S. Military Bases Abroad Harm America and the World, Metropolitan Books, New York 2015
• D. Vine,, How U.S. military bases abroad undermine national security and harm us all, "Huffington Post", 13.09.2015, http://www.huffingtonpost.com/david-vine/us-military-bases-abroad_b_8131402.html (data dostępu: 26.09.2015).
• Sustaining U.S. global leadership: Priorities for 21st century defense, United States Department of Defense, 3.01.2012, http://www.defense.gov/news/Defense_Strategic_Guidance.pdf (data dostępu: 16.08.2013).
• Shangri-La Security Dialogue. Shangri-La Security Dialogue: As delivered by Secretary of Defense Leon E. Panetta, Shangri-La Hotel, Singapore, Saturday, June 02, 2012, United States Department of Defense, http://www.defense.gov/speeches/speech.aspx?speechid=1681 (data dostępu: 16.06.2012).
• M. Mizerska-Wrotkowska, Okinawa, amerykański "lotniskowiec" w Azji Wschodniej, w: J. Nakonieczna, J. Zajączkowski (red.), Azja Wschodnia i Azja Południowa w stosunkach międzynarodowych. Bezpieczeństwo - gospodarka - cywilizacja, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 509-524.
• P.J. Katzenstein, Japan in the American imperium: Rethinking security, "The Asia-Pacific Journal: Japan Focus", 14.10.2008.
• R.A. Cossa, The United States and the Asia Pacific, w: N.S. Sisodia, S. Kalyanarman (red.), The Future of War and Peace in Asia, Magnum Books Pvt., New Delhi 2010, s. 253.
• United States Department of Commerce, Top trading partner of the United States, http://www.trade.gov/mas/ian/build/groups/public/@tg_ian/documents/webcontent/tg_ian_003364.pdf (data dostępu: 13.09.2015).
• M. Snyder, 21 signs that the once great U.S. economy is being gutted, neutered and destroyed, "Business Insider", 15.02.2011, http://www.businessinsider.com/21-signs-us-economy-gutted-2011-2?op= 1