Analiza polityki zagranicznej państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów (I)

• Autorzy: Marcin Florian Gawrycki

Warianty tytułu

An Analysis of the Foreign Policy of Latin American and Caribbean Countries (Part 1)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł proponuje metodę analizy polityki zagranicznej Ameryki Łacińskiej polegającą zarówno na wyodrębnieniu pewnych cech wspólnych dla całego regionu, jak i wskazaniu elementów charakterystycznych dla każdego kraju latynoamerykańskiego. Taka analiza niesie ze sobą pewne niebezpieczeństwa, gdyż jest to region, w którym poszczególne państwa wykazują pewne tożsame cechy (język, kultura, religia, dziedzictwo historyczne), co skłania do dokonywania uogólnień, z czym wiąże się zagrożenie dokonywania nadinterpretacji w wyciąganiu wniosków. Jeanne Hey wymienia jednak pięć czynników, które - jej zdaniem - przemawiają za dokonywaniem łącznej analizy polityki zagranicznej państw tego regionu: (1) Ameryka Łacińska i Karaiby były obiektem kolonialnej ekspansji Europy; chociaż kraje latynoamerykańskie w większości wywalczyły sobie niepodległość na początku XIX w., a państwa karaibskie dopiero w drugiej połowie XX w., to wspólna dla nich pozostaje walka z neokolonializmem; (2) gospodarki większości krajów regionu mają relatywnie słabą pozycję na rynku światowym i pozostają zależne od eksportu, głównie dóbr podstawowych, mimo wielu prób zmiany tego stanu rzeczy; (3) ukształtował się w nich specyficzny hierarchiczny model społeczeństwa, w którym potomkowie europejskich kolonizatorów znajdują się na górze drabiny społecznej, zaś pozostali mieszkańcy na dole; (4) wszystkie państwa tego regionu muszą prowadzić swoją politykę zagraniczną, uwzględniając hegemoniczną presję Stanów Zjednoczonych (choć inaczej objawia się ona w Ameryce Środkowej i na Karaibach, a inaczej w Ameryce Południowej); wreszcie (5) bogata literatura dotycząca tej części świata udowadnia istnienie wielu związków i zależności. Na podstawie tych założeń autor analizuje politykę zagraniczną wybranych państw latynoamerykańskich i karaibskich.(abstrakt oryginalny)

EN

The article proposes a method for analysing the foreign policy of Latin America through identification of certain common features of the entire region and elements characteristic of each Latin American country. There are certain risks involved in this kind of analysis. On the one hand, the countries of the region share certain common traits (language, culture, religion, historical heritage), which encourages generalisations, but on the other hand, this gives rise to numerous risks of overinterpretation in drawing conclusions. Jeanne Hey, however, lists five factors which, in her opinion, weigh in favour of performing a combined analysis of the foreign policies of the countries of the region: (1) Latin America and the Caribbean were the target of European colonial expansion; although most Latin American countries secured their independence in the early 19th century whereas Caribbean countries followed suit only in the second half of the 20th century, they still share the experience of struggling against neo-colonialism; (2) the economies of most countries of the region have a relatively weak position in the global market and remain dependent on exports, mainly of necessity goods, despite many attempts to change that state of affairs; (3) the countries have developed a specific hierarchical social model where descendants of European colonisers are at the top of the social ladder and all the other citizens are at the bottom; (4) all countries of the region need to take into account the hegemonic pressure of the United States in conducting their foreign policies (albeit it manifests itself differently in Central America and the Caribbean than it does in South America); and finally, (5) the abundant literature concerning this part of the world proves the existence of a multitude of interrelations and interdependencies in the region. On this basis, the author analyses the foreign policies of selected Latin American and Caribbean countries.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka zagraniczna; Stosunki międzynarodowe; Bezpieczeństwo

EN

Foreign policy; International relations; Security

• Czasopismo: Stosunki Międzynarodowe
• Rocznik: 2016
• Tom: 52
• Numer: nr 2
• Strony: 123--142

Twórcy

autor

Marcin Florian Gawrycki

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• G.A. Fauriol, Foreign Policy Behavior of Caribbean States: Guyana, Haiti, and Jamaica, University Press of America, Lanham 1984.
• E.S. Milenky, Problems, perspectives, and models of analysis: Understanding Latin American approaches to world affairs, w: R.G. Hellman, H.J. Rosenbaum (red.), Latin America: The Search for a New International Role, John Wiley, New York 1975, s. 93-113.
• J.A.K. Hey, Three building blocks of a theory of Latin American foreign policy, "Third World Quarterly" 1997, t. 18, nr 4, s. 632-633.
• M.F. Gawrycki, Uwarunkowania polityki zagranicznej państw Ameryki Łacińskiej, w: M.F. Gawrycki (red.), Polityka zagraniczna państw Ameryki Łacińskiej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2006.
• Z.J. Pietraś, Polityka zagraniczna państwa, w: T. Łoś-Nowak (red.), Współczesne stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1997, s. 52.
• R. Zięba, Uwarunkowania polityki zagranicznej państwa, w: R. Zięba (red.), Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004, s. 17.
• M.F. Gawrycki, A. Szeptycki, Podporządkowanie - niedorozwój - wyobcowanie. Postkolonializm a stosunki międzynarodowe, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
• L. Tomassini, Teoría y práctica de la política internacional, Universidad Católica de Chile, Santiago de Chile 1989, s. 171.
• L. Tomassini, Elementos para el análisis de la política exterior, "Estudios Internacionales" 1987, t. 20, nr 78, s. 131-138.
• G. Drekonja-Kornat, F. Cepeda Ulloa, La política exterior de Colombia, w: J.C. Puig (red.), América Latina: políticas exteriores comparadas, Grupo Editor Latinoamericano, Buenos Aires 1984, t. 2, s. 336-339.
• A. van Klaveren, Understanding Latin American foreign policies, w: H. Muñoz, J.S. Tuchlin (red.), Latin American Nations in World Politics, Westview Press, Boulder 1984, s. 13.
• W.A. Selcher, Recent strategic developments in South America's Southern Cone, w: H. Muñoz, J.S. Tuchlin (red.), Latin American Nations in World Politics, Westview Press, Boulder 1984,s. 110-111.
• A.B. Tickner, Intervención por invitación. Claves de la política exterior colombiana y de sus debilidades principales, "Colombia Internacional" 2007, nr 65, s. 90-111.
• Z. Brzeziński, Plan gry. USA - ZSRR, Nowe Wydawnictwo Polskie, Warszawa 1990, s. 71.
• J. Bryła, Strefy wpływów w stosunkach międzynarodowych. Aspekty teoretyczne i praktyczne na przykładzie supermocarstw, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2002, s. 14.
• M.F. Gawrycki, Regionalne koncepcje bezpieczeństwa w Ameryce Łacińskiej, Żurawia Papers, z. 6, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005, s. 19.
• F.H. Cardoso, Estado y sociedad en América Latina, Nueva Visión, Buenos Aires 1972
• F.H. Cardo so, E. Faletto, Zależność a rozwój w Ameryce Łacińskiej. Próba interpretacji socjologicznej, tłum. H. Siewierski, ISIiI UW - Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2008
• O. Sunkel, Política nacional de desarrollo y dependencia externa, "Relaciones Internacionales" 1967, t. 1, nr 1, s. 71-75
• A.G. Frank, The development of underdevelopment, "Monthly Review" 1966, t. 18, nr 4, s. 17-31
• A.G. Frank, Capitalismoy subdesarrollo en América Latina, Ed. Signos, Buenos Aires 1974
• A.G. Frank América Latina al margen del sistema mundial. Historia y presente, "Nueva Sociedad" 1993, nr 123, s. 23-34.
• F.H. Cardoso, As tradições de desenvolvimiento-associado, "Estudos Cebrap" 1974, nr 8, s. 41-75;
• C. Furtado, La concentración del poder económico en los Estados Unidos y sus proyecciones en América Latina, "Relaciones Internacionales" 1967, t. 1, nr 3-4, s. 324-336
• C. Furtado, La crisis financiera internacionaly sus consecuencias para América Latina, "Relaciones Internacionales" 1983, t. 16, nr 64, s. 535-546
• V. Bambirra, Teoría de la dependencia: una anticrítica, Ediciones Era, México 1978
• V. Bambirra, El capitalism dependiente latinoamericano, Siglo XXI, México 1987
• A. Pinto, Concentración del progreso técnico y de sus frutos en el desarrollo latinoamericano, "El Trimestre Económico" 1965, t. 32, nr 125
• L. Meyer, Cambio político y dependencia: México en el siglo XX, "Foro Internacional" 1972, R. 13, nr 2, s. 101-138
• L. Meyer, México y la soberanía relativa. El vaivén de los alcances y los límites, "Foro Internacional" 2008, R. 48, nr 4, s. 765-784.
• F.H. Cardoso, ¿"Teoría de la dependencia" o análisis concreto de situaciones de dependencia?, "Revista Comercio Exterior" 1972, t. 22, nr 4, s. 360-365
• L. Meyer, Estados Unidos y la evolución del nacionalismo defensivo mexicano, "Foro Internacional" 2006, R. 46, nr 3, s. 421-464
• A. Pinto, Naturaleza e implicaciones de la "heterogeneidad estructural" de la América Latina, "El Trimestre Económico" 1970, t. 37, nr 145, s. 83-103
• A. Pinto, El modelo de desarrollo reciente de la América Latina, "El Trimestre Económico" 1971, t. 38, nr 150, s. 477-498
• D.F. Maza Zavala, La independencia económica de América Latina como problema multinacional, "Nueva Sociedad" 1983, nr 65, s. 58-63.
• D.F. Maza Zavala, Problemas de la economía exterior de Venezuela, Universidad Central de Venezuela, Caracas 1962
• D.F. Maza Zavala, Venezuela una economía dependiente, Universidad Central de Venezuela, Caracas 1964
• D.F. Maza Zavala, Los mecanismos de la dependencia, Rocinante, Caracas 1973
• D.F. Maza Zavala et al., Venezuela: crecimiento sin desarrollo, Editorial Nuestro Tiempo, Caracas 1974.
• L. Meyer Relaciones México-Estados Unidos. Arquitectura y montaje de las pautas de la guerra fría, 1945-1964, "Foro Internacional" 2010, R. 50, nr 2, s. 202 -242;
• A. Quijano, Cultura y dominación, w: .A. Chacón (red.), Cultura y dependencia, Monte Avila, Caracas 1975.
• D.F. Maza Zavala, Desarrollo sustentable, equidad, competitividad y globalización, "Revista Desarrollo Indoamericano" 1999, nr 106
• A.A Borón, Los nuevos Leviatanes y la polis democrática: neoliberalismo, descomposición estatal, y decadencia de la democracia en América Latina, "Anuario Mariateguiano" 1998, t. 10, nr 10
• A.A. Borón, Teoría(s) de la dependencia, "Realidad Económica" 2008, nr 238.
• A.J. Hurrell, The Quest for Autonomy: The Evolution of Brazil's Role in the Internacional System, 1964-1985, FUNAG, Brasília 2013.
• J.G. Tokatlián, L.H. Carvajal, Autonomía y política exterior: un debate abierto, un futuro incierto, "Revista CIDOB d'Afers Internacionals" 1995, nr 28, s. 7-31.
• F. Cepeda Ulloa, La lucha por la autonomía: La gran encrucijada de la política exterior de Betancur, w: H. Muñoz (red.), América Latina y el Caribe: políticas exteriores para sobrevivir, Grupo Editor Latinoamericano, Buenos Aires 1986
• F. Cepeda Ulloa, Comentario (a la ponencia El interés nacional y el ingreso a los No Alineados de Marco Palacios), w: M. Palacios (red.), Colombia no alineada, Biblioteca del Banco Popular, Bogotá 1983
• H. Jaguaribe, Dependencia y autonomia de América Latina, Documento de ICIRA, nr 67, Santiago de Chile 1969
• R. Rodas, Desarrollo político: sentido y condiciones, Paidós, Buenos Aires 1972
• R. Regalado, G. Rodas, América Latina: reforma o revolución, Paidós, Buenos Aires 1972
• H. Jaguaribe , Autonomía periférica y hegemonía céntrica, "Relaciones Internacionales" 1979, t. 12, nr 46
• R. Miranda, Argentina: autonomía en tiempos de crisis, "Relaciones Internacionales" 2003, nr 24
• R. Miranda, Des-inserción argentina. Las políticas exteriores de Menem y Kirchner, "Revista Enfoques: Ciencia Política y Administración Pública" 2012, t. 10, nr 17
• R. Miranda Anacronismo y actualidad autonomista: el problema del poder internacional de Argentina, "Relaciones Internacionales" 2013, nr 45
• C.J. Moneta, La política exterior del peronismo: 1973-1976, "Foro Internacional" 1979, R. 20, nr 2
• J.C. Puig, Las tendencias profundas de la política exterior argentina, "Revista Argentina de Relaciones Internacionales" 1975, nr 1
• J.C. Puig , Doctrinas internacionales y autonomía latinoamericana, Universidad Simón Bolívar, Caracas 1980
• J.C. Puig, Estrategia, integración latinoamericana y conexión europea, "Mundo Nuevo" 1981, nr 13-14
• J.C. Puig, Integración y autonomía de América Latina en las postrimerías del siglo XX, "Revista Integración Latinoamericana" 1986, nr 109.
• C. Escudé, La política exterior de Menem y su sustento teórico implícito, "América Latina Internacional" 1991, t. 8, nr 27
• C. Escudé, El realismo periférico. Fundamentos para la nueva política exterior argentina, Planeta, Buenos Aires 1992;
• C. Escudé, El realismo de los estados débiles. La política exterior del primer gobierno de Menem frente a la teoría de las relaciones internacionales, Grupo Editor Latinoamericano, Buenos Aires 1995
• C. Escudé , Principios de realismo periférico. Una teoría argentina y su vigencia ante el ascenso de China, Lumiere, Buenos Aires 2012.
• G. Drekonja-Kornat, Retos de la política exterior colombiana, Fondo Editorial Cerec, Bogotá 1983
• G. Drekonja-Kornat, Colombia: Learning the foreign policy process, "Journal of Interamerican Studies and World Affairs" 1983, t. 25, nr 2, s. 229-250
• G. Drekonja-Kornat, Autonomía periférica redefinida: América Latina en la década de los noventa, w: M. Mercedes Gómez, G. Drekonja-Kornat, J.G. Tokatlián, L.H. Carvajal, Redefiniendo la autonomía en política internacional, Documentos Ocasionales, nr 31, Centro de Estudios Internacionales de la Universidad de los Andes, Bogotá 1993
• G. Drekonja-Kornat, Más allá de la autonomía periférica, "Nueva Sociedad" 1995, nr 137, s. 82-93.
• J.A.K. Hey, Foreign policy options under dependence: A theoretical evaluation with evidence from Ecuador, "Journal of Latin American Studies" 1993, t. 25, nr 3, s. 543-574.
• R. Russell, J.G. Tokatlián, América Latina y su gran estrategia: entre la aquiescencia y la autonomía, "Revista CIDOB d'Afers Internacionals" 2013, nr 104, s. 165-172.
• R. Russell, J.G. Tokatlián, Modelos de política exterior y opciones estratégicas. El caso de América Latina frente a Estados Unidos, "Revísta CIDOB d'Afers Internacionals" 2009, nr 85-86, s. 220-228