Directions of Changing of the Organizational and Legal Forms of Farms in Poland at the Background of Selected Countries

• Autorzy: Wojciech Ziętara , Zofia Mirkowska

Warianty tytułu

Kierunki zmian form organizacyjnych i prawnych gospodarstw rolniczych w Polsce na tle wybranych krajów

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article presents changes that occurred in the structure of farms, including mainly family farms, in Poland and selected European countries, differing in the level of economic development and the political system, up to 1990. The first group of countries covered: Denmark, France, the Netherlands and Germany, while the second one: the Czech Republic, Slovakia, Hungary and Poland. Increasing the scale of production by expanding the area of farms turned out to be insufficient. In the countries of the first group, in France and Germany, mainly Eastern (former East Germany), there were tendencies to create group farms of simplified legal form. In 2016, over 60% of land was used in these forms in France, and more than 70% of land in East Germany. In the countries of the second group, including the Czech Republic, Slovakia and Hungary, after the systemic changes in 1990, the form of family farms did not fully recovered. Although they held a dominant position in the number of farms, in the use of land, their share did not exceed 50%. Most of the land remained in use of group forms: agricultural cooperatives and limited liability companies, which originated from former production cooperatives and state farms. In Poland, family farms remained the dominant legal form. The interest of Polish farmers in group forms of farming is negligible. Also agricultural production cooperatives, whose share in the use of land is small, do not arouse farmers' interest. (original abstract)

W artykule przedstawiono zmiany, jakie zaszły w strukturze gospodarstw, głównie rodzinnych, w Polsce i wybranych krajach Europy, różniących się poziomem gospodarczego rozwoju i systemem politycznym do 1990 roku. W pierwszej grupie krajów badaniami objęto Danię, Francję, Holandię i Niemcy, natomiast w drugiej Czechy, Słowację, Węgry i Polskę. Zwiększanie skali produkcji przez powiększanie powierzchni gospodarstw okazało się niewystarczające. W krajach grupy pierwszej, we Francji i Niemczech, głównie Wschodnich (była NRD), wystąpiły tendencje do tworzenia gospodarstw zespołowych o uproszczonej formie prawnej. W 2016 roku ziemi w użytkowaniu w tych formach było we Francji ponad 60%, a w Niemczech Wschodnich ponad 70% powierzchni użytków rolnych. W krajach drugiej grupy obejmujących Czechy, Słowację i Węgry po zmianach systemowych w 1990 roku nie nastąpiło pełne odrodzenie formy gospodarstw rodzinnych. Mimo że zajmowały one dominującą pozycję w liczbie gospodarstw, to jednak w użytkowaniu ziemi ich udział nie przekraczał 50%. Większość ziemi pozostała w użytkowaniu form zespołowych: spółdzielni rolniczych i spółek z o.o., w które przekształciły się dawne spółdzielnie produkcyjne i byłe gospodarstwa państwowe. W Polsce dominującą formą prawną pozostały gospodarstwa rodzinne. Zainteresowanie polskich rolników formami zespołowymi jest znikome. Także rolnicze spółdzielnie produkcyjne, których udział w użytkowaniu ziemi jest mały, nie budzą zainteresowania rolników. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Arable farm; Family farm; Cooperatives; Companies; Comparative analysis

PL

Gospodarstwa rolne; Rodzinne gospodarstwo rolne; Spółdzielnie; Spółki; Analiza porównawcza

• Czasopismo: Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 3
• Strony: 13--30

Twórcy

autor

Wojciech Ziętara

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB, Warszawa

autor

Zofia Mirkowska

• Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB, Warszawa

Bibliografia

• Agrarbericht der Bundesregierung (1994). Bonn: Bundesanzeiger Verlagsgeselschaft mbh.
• Agreste, recensement agricole, Enquete structures 2013 (2016). Memo Statistique 2016.
• Czyszkowska-Dąbrowska, J. (1978). Ekonomiczno-produkcyjne efekty działalności zespołów rolników indywidualnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, No. 5(149), pp. 20-36.
• Dijk, T. (2007). Complications for traditional land consolidation in Central Europe. W: Geoforum, vol. 38, issue 3, pp. 505-511/. Retrieved from: https://www.sciencedirect.com/science/article/ pii/S0016718506001734 (access date: 20.05.2019).
• Dzun, W. (2015). Wpływ utworzenia i rozdysponowania Zasobu Własności Rolnej SP na strukturę gospodarstw rolnych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, No. 3(344), pp. 48-72.
• Farm Structure Survey 2016. Headquarters Bratislava 2018. Pobrane z: https://slovak.statistics.sk/ wps/wcm/connect/obsah-en-pub/publikacie/vsetkypublikacie/46ab28ec-6434-4de4-9f51-c 78206729ff1 (access date: 28.05.2019).
• Górecki, J. (2011). Przyszłość gospodarstw rodzinnych w Polsce i w Unii Europejskiej. W: Gospodarstwa rodzinne podstawą europejskiego rolnictwa w odniesieniu do PROW 2007- -2014. Wieś i rolnictwo w mediach. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Grabski, W. (1930). Wieś i folwark. Zbiór prac ekonomiczno-rolniczych. Warszawa - Pałac Staszica: Skład główny w Kasie im. Mianowskiego.
• GUS (1960). Rocznik Statystyczny. Warszawa: GUS.
• GUS (2019). Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2018. Warszawa: GUS.
• GUS (1996-2018). Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej. Warszawa: GUS.
• Hervieu, B. (2019). Discours de cloture L'evolution des exploitations agricoles: I'eclatement des modeles. La Revue de I'Academie d'agriculture, No 17, Janvier 2019.
• Jezierski, A., Leszczyńska, C. (2003). Historia gospodarcza Polski. Warszawa: Wydawnictwo Key Text.
• Józwiak, W., Ziętara, W. (2013). Niektóre ujemne zjawiska występujące w rolnictwie unijnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej po 2004 roku i wnioski na przyszłość. Prezentacja.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów - Przyszłość rolnictwa i produkcji żywności. Komisja Europejska 2017, Bruksela.
• Krajowy Rejestr Sądowy (2017). Krajowy Zwiazek Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, www.kzrsp, 2017.
• Lowder, S.K., Skoet, J., Raney, T. (2016). The Number, Size, and Distribution of Farms, Smallholder Farms, and Family Farms Worldwide; W: World Development, Vol. 87, pp. 16-29. Retrieved from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305750X15002703 (data dostępu: 16.05.2019).
• Manteuffel, R. (1984). Ekonomika i organizacja gospodarstw rolniczych. Warszawa: PWRiL.
• Michna, W. (2011). Ewolucja rodzinnych gospodarstw rolnych na rzecz uzyskania odpowiedniej zdolności konkurencyjnej i samowystarczalności żywnościowej kraju. In: Gospodarstwa rodzinne podstawą europejskiego rolnictwa w odniesieniu do PROW 2007-2014. Wieś i rolnictwo w mediach. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Parzonko, A. (2011). Polskie rodzinne gospodarstwa mleczne wczoraj, dziś i jutro - analiza ekonomiczna. In: Gospodarstwa rodzinne podstawą europejskiego rolnictwa w odniesieniu do PROW 2007-2014, Wieś i rolnictwo w mediach, Wydawnictwo SGGW.
• Pfeifer, J. (1981). Die Gruuppenlandwirtschaft in Frankreich. Agrarwirtschaft. Frankfurt am M.
• Publications of Farm Structure Survey of 2013 (FSS 2013). Hungarian Central Statistical Office. Retrieved from: http://www.ksh.hu/agricultural_census_fss_2013 (access date: 14.05.2019).
• Reisch, E. (1994). Gospodarstwa grupowe jako czynnik przemian w strukturze obszarowej gospodarstw. Maszynopis w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Gospodarstw Rolniczych SGGW, Warszawa.
• Sikorska, A. (2013). Przemiany w strukturze agrarnej indywidualnych gospodarstw rolnych. Warszawa: IERiGŻ-PIB.
• Statistisches Jahrbuch über Ernährung, Landwirtschaft und Forsten, 2000 (2011). Münster: Landwirtschafts Verlag.
• Statistisches Jahrbuch über Ernährung, Landwirtschaft und Forsten, 2015 (2018). Münster: Landwirtschafts Verlag.
• Steffen, G. (2011). Wielkość i organizacja rodzinnych gospodarstw rolniczych w Niemczech. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Tomczak, F. (2004). Od rolnictwa do agrobiznesu. Warszawa: Wydawnictwo SGH.
• Ustawa z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa i zmianie niektórych ustaw. Dz.U. 2007, No. 321, poz. 1700.
• Ustawa z 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego z dalszymi zmianami. Dz.U. 2017 r., poz. 2233.
• Wierzbicki, J. (1993). Podstawy prawne funkcjonowania gospodarstw grupowych we Francji. Maszynopis w Katedrze Ekonomiki i Organizacji Gospodarstw Rolniczych SGGW, Warszawa.
• Wierzbicki, J. (1997). Gospodarstwa grupowe we Francji, W: Gospodarstwa rolnicze wobec wymogów współczesnego rynku i Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Zegar, J. (2011). Gospodarstwa rodzinne wobec współczesnych wyzwań. W: Gospodarstwa rodzinne podstawą europejskiego rolnictwa w odniesieniu do PROW 2007-2014. Wieś i rolnictwo w mediach. Warszawa: Wydawnictwo SGGW.
• Ziętara, W. (2004). Gospodarstwa grupowe jako forma organizacyjno-prawna aktywności rolników. Roczniki Nauk Rolniczych, Seria G, Vol. 91, Issue 1.
• Ziętara, W. (2018). Gospodarstwa rodzinne w Polsce, stan i kierunki rozwoju. Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych, No. 4, pp. 89-103.

Identyfikatory

DOI

10.30858/zer/111994