Procesy globalizacji a problem współczesnej akumulacji kapitału

• Autorzy: Eugeniusz Kośmicki

Warianty tytułu

Processes of Globalisation and the Problem of Contemporary Accumulation of Capital

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Globalizacja ma sens jako pojęcie obejmujące możliwe do opisania struktury i interakcje z coraz bardziej światowym zakresem oddziaływania. Globalne powiązania są tworzone, utrzymywane oraz kształtowane przez państwa, wielkie przedsiębiorstwa, międzynarodowe organizacje i różnorodne grupy będące podmiotem interakcji. Wytwarzają one zwycięzców i przegranych procesów globalizacji. Można więc stwierdzić, że globalizacja, podobnie jak uprzemysłowienie, urbanizacja czy demokratyzacja, należy do istotnych pojęć analizy ekonomiczno-społecznej oraz historycznej współczesnych nauk ekonomicznych i działalności gospodarczej. Pojęcie globalizacji jest często wykorzystywane, aby scharakteryzować współczesną epokę gospodarowania. Często określenie to pojawia się jak "deus ex machina", bez uwzględnienia szerszej analizy procesów, które doprowadziły do współczesnej epoki globalizacji. Stosunkowo rzadko analizuje się także problem historycznego wymiaru rozwoju procesów globalizacji oraz jej ukazania na tle szerszych przemian społeczeństw i gospodarki. Utrudnia to naukową analizę procesów globalizacji . Można tutaj nawiązać do definicji Josepha E. Stiglitza [2004, s. 26], stwierdzającego, że globalizacja "to w istocie ściślejsza integracja państw oraz ludzi w świecie spowodowana ogromną redukcją kosztów transportu i telekomunikacji oraz zniesieniem sztywnych barier w przypływach dóbr, usług, kapitału, wiedzy i (w mniejszym stopniu) ludzi z kraju do kraju". Przy tym najbardziej stymulują globalizację transnarodowe przedsiębiorstwa, które przemieszczają przez granice kapitał, towary, usługi, ale również nowoczesne technologie. Charakterystyczne jest, że program neoliberalnej ekonomii polega tylko na tym, aby poprawić warunki akumulacji kapitału i wytworzyć optymalne, instytucjonalne warunki ramowe dla zwiększenia zysków przez transnarodowe koncerny oraz związane z nimi elity ekonomiczne i polityczne. Głównym celem niniejszego rozdziału jest analiza współczesnej akumulacji kapitału w warunkach globalizacji gospodarczej. W związku z tym zajęto się takimi problemami, jak: historyczne aspekty procesów globalizacji, ogólna charakterystyka współczesnego etapu rozwoju kapitalizmu, problem akumulacji kapitału w warunkach globalizacji, próba ogólnej oceny współczesnych struktur i warunków globalnej regulacji. W tym kontekście koncepcje zrównoważonego rozwoju oraz globalnego kierowania (global governance) stanowią poniekąd próbę ograniczenia sprzeczności i konfliktów w zakresie akumulacji współczesnego globalnego kapitalizmu. (fragment tekstu)

EN

The concept of "globalisation" is historical and dynamic in character. According to I. Wallerstein, the modern globalisation process began around the year 1500, when new multilateral interdependencies developed. The following periodisation of capitalism must be taken into account: the phase of capitalism formation; competitive regulation during the emergence of the industrial sector; state regulation of income distribution in society with the emergence of a series of trade-offs between capital and labour. The problem of the modern phase of capitalism appears in the context of the dominance of globalisation of the economy. The modern forms of capital accumulation that have become possible as a result of liberalisation, deregulation and privatisation are of significant importance. The concepts of sustainable development and global governance are an attempt to reduce contradictions and conflicts in the accumulation of capital under the conditions of modern global capitalism. These concepts therefore limit the threats of global risk society. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Kapitał; Akumulacja kapitału; Globalizacja

EN

Economics; Capital; Capital formation; Globalization

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2019
• Tom: Dyskusje o kapitale wczoraj i dziś
• Strony: 45--68

Twórcy

autor

Eugeniusz Kośmicki

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Bibliografia

• Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, tłum. S. Cieśla, Scholar, Warszawa.
• Braudel F. (1992), Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm, XV-XVIII wiek, t. 3: Czas świata, tł. J. Strzelecki, PIW, Warszawa.
• Bröning M. (2018), Lob der Nation. Warum wir den Nationalstaat nicht den Rechtspopulisten überlassen dürfen, Dietz, Bonn.
• Castells M. (2007), Wiek informacji: ekonomia, społeczeństwo i kultura, t. 1: Społeczeństwo sieci, tł. M. Marody i in., Seria: Komunikowanie. Trylogia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Castells M. (2008), Wiek informacji: ekonomia, społeczeństwo i kultura, t. 2: Siła tożsamości, tł. S. Szymański, Seria: Komunikowanie. Trylogia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Castells M. (2009), Wiek informacji: ekonomia, społeczeństwo i kultura, t. 3: Koniec tysiąclecia, tł. J. Słowiński, S. Szymański, Seria: Komunikowanie. Trylogia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Clark I. (1997), Globalization and Fragmentation: International Relations in the Twen-tieth Century, Oxford University Press, Oxford.
• Harvey D. (2004), Die Geographie des "neuen" Imperialismus: Akkumulation durch Enteigung [w:] Ch. Zeller (Hg.), Die globale Enteigungsökonomie, Westfälisches Dampfboot, Münster.
• Hipper J. (2003), Unilateralismus der USA als der internationalen Politik, "Das Parlament. Aus Politik und Zeitgeschichte. Beilage zur Wochenzeitung", B. 31-32.
• Kołodko G.W. (2008), Wędrujący świat, PWE, Warszawa.
• Kośmicki E. (2014), Społeczna gospodarka rynkowa i państwo socjalne jako podstawa konsensusu brukselskiego, "Ekonomia i Środowisko", nr 3.
• Kośmicki E. (2015), Dokąd zmierza współczesna ekonomia, gospodarka i społeczeństwo? Podstawowe wyzwania koncepcji zrównoważonego rozwoju, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Poznań-Białystok.
• Kośmicki E. (2016), Geopolityka a koncepcja global governance. Próba oceny zależności, "Ekonomia i Środowisko", nr 2.
• Kośmicki E. (2016), Współczesna globalna sytuacja kryzysowa a możliwość zrównoważonego rozwoju, "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu", nr 452.
• Mandel E. (1972), Der Spätkapitalismus, Suhrkamp, Frankfurt a. Main.
• Mletzko R., Reiche D. (1997), Die Globalisierung entlässt seine Kinder. Elmar Altvater und Birgit Mahnkopf über die Weltwirtschaft, "Die Neue Gesellschaft. Frankfurter Hefte", Nr 8.
• Musiał G. (2000-2001), Ekonomia wobec wyzwań globalizacyjnych (teoria a praktyka), "Wspólnotowość i Postawa Uniwersalistyczna", nr 2.
• Osterhammel J. (1998), Die Entzauberung Asiens. Europa und die asiatischen Reiche im 18. Jahrhundert, Beck, München.
• Osterhammel J. (2003), Kolonialismus: Geschichte, Formen, Folgen, Beck, München.
• Osterhammel J., Petersson N.P. (2003), Geschichte der Globalisierung. Dimensionen, Prozesse, Epochen, Beck, München.
• Rosenau J.E., Singh J.P., eds. (2002), Information, Technologies and Global Politics: The Changing Scope of Power and Governance, State University of New York Press, Albany, NY.
• Senghaas D., Roth M. (2006), Editorisches Vorwort [w:] D. Senghaas, M. Roth (Hrsg.), Global Governance für Entwicklung und Frieden, Dietz, Bonn.
• Simon H. (1996), Die heimlichen Gewinner-Hidden Champions: Erfolgsstrategien un-bekannter Weltmarkführer, Campus, Frankfurt a. Main.
• Stiglitz J.E. (2004), Globalizacja, tł. H. Siembierowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Voigt R. (1998), Ende der Innenpolitik? Politik im Zeichen der Globalisierung, "Das Parlament. Aus Politik und Zeitgeschichte. Beilage zur Wochenzeitung", B 29-30.
• Wallerstein I. (1974), The Modern World-System. Capitalist Agriculture and the Origins of European Economy in the Sixteenth Century, Academic Press, New York/London.
• Wallerstein I. (1980), The Modern World-System. Mercantilism and the Consolidation of the European World Economy, 1600-1750, Academic Press, New York.
• Wallerstein I. (1989), The Modern World-System. The Second Era of Great Expansion of the Capitalist World-Economy, 1730-1840, Academic Press, San Diego, CA.
• Wallerstein I. (2004), Koniec świata jaki znamy, tł. M. Bilewicz, A.W. Jelonek, K. Tyszka, Scholar, Warszawa.
• Weiss H., Schmiederer E. (2005), Asoziale Marktwirtschaft. Insider aus Politik und Wirtschaft enthüllen wie die Konzerne den Staat ausplündern, Kiepenheuer u. Witsch, Köln.
• Zänker A. (2009), Die grosse Krise, Obama - Retter in der Not, "Mut", Nr 2.
• Zeller Ch. (2004), Die globale Enteignungsökonomie [w:] Ch. Zeller (Hrsg.), Die globale Enteignungsökonomie, Westfälisches Dampfboot, Münster.
• Zeller Ch. (2004), Ein neuer Kapitalismus und ein neuer Imperialismus [w:] Ch. Zeller (Hrsg.), Die globale Enteignungsökonomie, Westfälisches Dampfboot, Münster.
• Zorska A. (2002), Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach i w gospodarce światowej a integracja regionalna, PWE, Warszawa.