Zmiany w sieci szkół podstawowych na obszarach wiejskich województwa małopolskiego w latach 2000-2016

• Autorzy: Marcin Semczuk

Warianty tytułu

Changes of the Primary Schools Network in Rural Areas in the Małopolskie Voivodship over the 2000-2016 period.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem autora było przedstawienie rzeczywistych warunków funkcjonowania wiejskich szkół podstawowych i przestrzennego zróżnicowania ich reorganizacji sieci, ze szczególnym naciskiem na konsekwencje likwidacji tych szkół, zmieniające ich organ zarządzający inny niż jednostki samorządu terytorialnego (LGU) na organizatorów społeczności lokalnych. Badanie koncentrowało się na obszarach wiejskich województwa małopolskiego w latach 2000-2016. W artykule przedstawiono liczbę uczniów i szkół (otwartych i zamkniętych) oraz strukturę organów szkolnych. Dane te, uzyskane przez autora z Lokalnych Banków Danych i Rady Edukacji w Krakowie, zostały przedstawione dla każdej miejscowości statystycznej. (fragment tekstu)

EN

The author's aim was to present actual conditions of rural primary schools functioning and the spatial differentiation of their network reorganization with particular emphasis on the consequences of those schools liquidation change their a governing body other from the local government units (LGU) to local community organizators. The study was focused on rural areas of the Małopolskie Voivodship over 2000-2016 period. In the paper were presented the number of pupils and schools (open and closed) and the school governing bodies structure too. Those data, obtained by the author from the Local Data Banks and the Board of Education in Cracow and were presented for each statistical locality. A population and settlement concentration in many rural areas made costs of schools maintenance higher and higher. Thus school governing bodies faced a difficult decision - either to reorganize the actual school network or to spend more on education from the municipal budget. Most complicated structures is observed in the rural areas showing depopulation and dispersed settlement, the zones of traditional agricultural. In all rural areas of the Małopolskie Voivodship, the number of pupils in primary schools during the analysed period decreased nearly by 30%. Thus 118 small rural schools were closed i.e. in the county Miechów, of 43 schools remained only 21. The number of closed schools would be much higher without a activity of the local communities, which began to take over their schools from the LGU. Within rural areas the Małopolskie Voivodship in 2016, 123 schools were run by local organization i.e. over 11,5% of all the rural primary schools.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Szkolnictwo podstawowe; Obszary wiejskie; Zróżnicowanie przestrzenne

EN

Primary education; Rural areas; Spatial differentiation

• Czasopismo: Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 272
• Strony: 113--124

Twórcy

autor

Marcin Semczuk

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Polska

Bibliografia

• Adamowicz M., Nowak A., 2005, Szkoły wiejskie w kontekście kreowania kapitału ludzkiego, [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, M. Woźniak (red.). Zeszyt, 6, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Rzeszów: 339-346.
• Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny [dostęp: 20.11.2018].
• Bajerski A., 2011, Organizacja przestrzenna i funkcjonowanie usług edukacyjnych w aglomeracji poznańskiej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Bajerski A., 2012, Przemieszczenia uczniów między obwodami szkolnymi a zróżnicowanie wyników publicznych szkół podstawowych i gimnazjów. Przypadek Poznania. Studia Regionalne i Lokalne, 2: 62-76.
• Bajerski A., 2014, Lokalne konflikty wokół rejonizacji kształcenia na obszarach wiejskich w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 4: 125-143.
• Bobkier A., 2012, Co zrobić z małą szkołą - przekazać czy zlikwidować? Wspólnota, 4(1) [http://wspolnota.org.pl; dostęp: 20.02.2016].
• Buchowicz I., 2014, Przemiany demograficzne a dostosowanie polskiego systemu edukacji, Studia Ekonomiczne, 167: 106-115.
• Dolata R., 2008, Szkoła - segregacje - nierówności. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Domalewski J., 2002, Zróżnicowanie oświaty na obszarach wiejskich, [w:] Nadzieja na zmianę. Szanse edukacyjne młodego pokolenia ze środowiska wiejskiego, D. Waloszek, K. Wąż (red.). Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Zielona Góra.
• Domalewski J., 2010, Edukacja a procesy rozwoju obszarów wiejskich, [w:] Przestrzenne, społeczno-ekonomiczne zróżnicowanie obszarów wiejskich w Polsce, M. Stanny, M. Drygas (red.). Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.
• Dziemianowicz-Bąk A., Dzierzgowski J., 2013, Średniookresowe efekty zmian w sieci szkolnej: analiza studiów przypadku. IBE, Warszawa.
• Flaga M., Wesołowska M., 2002, Warunki kształcenia dzieci i młodzieży na obszarach wiejskich w województwie lubelskim. Studia Obszarów Wiejskich, 2: 83-93.
• Herbst M., Herczyńskim J., Levitas A., 2009, Finansowanie oświaty w Polsce - diagnoza, dylematy, możliwości. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Kołodziejczyk D., 1999, Czynnik ludzki w rozwoju obszarów wiejskich. IERiGŻ, Warszawa.
• Kopeć E., 2013, Zamykanie małych szkół wiejskich (uwarunkowania, sposoby zapobiegania). Polityka i Społeczeństwo, 3(11): 5-20.
• Kozakiewicz M., 1975, Zróżnicowanie dostępu młodzieży do kształcenia w 1970 r. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.
• Kwieciński Z., 1975, Środowisko a wyniki pracy szkoły. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.
• Levitas A., Herczyński J., 2012, Decentralizacja oświaty w Polsce 1990-1999: tworzenie systemu, [w:] Decentralizacja oświaty, M. Herbst (red.). Biblioteczki Oświaty Samorządowej, 7. Wydawnictwo ICM [http://www.ore.edu.pl/stronaore/index.php?op-tion=com_phocadownload&view=category&id=114:publikacje&Itemid=1173; dostęp: 15.02.2016].
• Lipka-Szostak K., 2015, Mała szkoła. Poradnik dla Stowarzyszeń Rozwoju Wsi. Federacja Inicjatyw Oświatowych, Warszawa.
• Majkut J., 2010, Powody wyboru szkoły gimnazjalnej w wypowiedziach rodziców. XVI Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Toruń.
• Ozga W., 1960, Organizacja szkolnictwa w Polsce. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa.
• Ozga W., 1974, Rozmieszczenie szkół w Polsce. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Pęczkowski R., 2013, Mała szkoła - likwidacja czy progres?, [w:] Człowiek, media, edukacja, J. Morbizer, E. Musiał (red.). Wydawnictwo Naukowe WSB, Dąbrowa Górnicza, 302-308.
• Pilch T., 2002, Równość szans edukacyjnych w kontekście warunków społecznych i regulacji reformy oświaty, [w:] Nadzieja na zmianę. Szanse edukacyjne młodego pokolenia ze środowiska wiejskiego, D. Waloszek, K. Wąż (red.). Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, Zielona Góra.
• Piwowarski R., 1992, Sieć szkolna a dostępność kształcenia. PWN, Warszawa.
• Piwowarski R., 2000, Szkoły na wsi - edukacyjne wyzwanie. Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2015 [Dz.U. 2014, poz. 1977].
• Semczuk M., Gil A., 2015, Uwarunkowania współczesnych zmian w sieci szkół podstawowych na obszarach wiejskich województwa małopolskiego. Przedsiębiorczość - Edukacja, 11: 152-164.
• Suchecka J., 2015, Samorządy oddają szkoły organizacjom wyznaniowym, Gazeta Wyborcza [http://wyborcza.pl/1,76842,17458082,Samorzady_oddaja_szkoly_organizacjom_Wyznaniowym.html; dostęp: 20.02.2015].
• Szyszko-Bohusz A., 1974, Dojazdy młodzieży do szkół. Nauka dla Wszystkich, 225. Warszawa-Kraków.
• Tołwińska-Królikowska E. (red.), 2015, Mała szkoła, problem czy szansa. Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa: 7-12.
• Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw [Dz.U. 2009, nr 56, poz. 458].
• Wilkin J., 1998, Bariery edukacyjne i informatyczne, [w:] Rozwój obszarów wiejskich w Polsce, M. Kłodziński, J. Wilkin (red.). FAPA, Warszawa.
• Wilkin J., 2003, Podstawy strategii zintegrowanego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Wpływ likwidacji szkół publicznych na warunki realizacji zadań oświatowych gmin, 2014, Narodowa Izba Kontroli, nr ewid.145/2014/P/13/065/KNO [https://www.nik.gov.pl/plik/id,6981,vp,8831.pdf; dostęp: 15.02.2016].
• Wykaz zlikwidowanych szkół i placówek oświatowych, Kuratorium Oświaty w Krakowie [https://kuratorium.krakow.pl/category/szkoly-i-placowki/wykaz-zlikwidowanych-szkol-i-placowek/; dostęp: 20.11.2018].