Stalinism Versus Capitalism. Institutional Changes in the Polish Social Policy in the Years 1918-1956

• Autorzy: Paweł Grata
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Goal - the aim of the paper is to present the fundamental institutional changes which took place in the Polish social policy between 1918 and 1956, i.e. from regaining independence to the end of the Stalinist period in Poland. Therefore, the paper will present both the processes that constitute the construction of the social policy system, embedded in the European tradition and capitalist economy, and the process of dismantling of that system carried out by the communists at the end of the 1940s and at the beginning of the next decade, which imitated the Stalinist model of social activity of the state. Research methodology - the paper has been prepared with the use of a number of research methods in the field of humanities and social studies, necessary for the proper reconstruction of institutional changes which took place in the Polish social policy in the discussed period. The research has been based on the query of the archival sources, printed and legal, as well as specialist press and research papers. Score - the construction of the social policy system, which began in 1918, was not completed in the interwar period, but strong institutional foundations for such a system were created. After the World War II its reconstruction was, understandably, based on the pre-war rules. Political and systemic changes, which took place in Poland after communists gained full power, meant even greater non-uniformity between the institutional solutions, which stemmed from capitalism, and the model of socialism built in the late 1940s. Along with this process, social policy also underwent salinization and, as the result of institutional changes at the beginning of the 1950s, it had completely different functions than in the capitalist economy. It was objectified and it became an instrument of economic policy aimed at socialist industrialization and collectivization of villages. Its main task was no longer to solve social issues but to meet social needs. This new role, resulting from the Stalinist system, meant significant impoverishment of social policy and limiting the effectiveness of the state activity on social life. (original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Societal policy; Capitalism; Institutional changes; Socio-economic history

PL

Polityka społeczna; Kapitalizm; Zmiany instytucjonalne; Historia społeczno-gospodarcza

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 4(94)
• Strony: 154--165

Twórcy

autor

Paweł Grata

• University of Rzeszow

Bibliografia

• Act of 28 October 1948 on social health care institutions and command economy in health service, Journal of Laws 1948, no. 55, item 434.
• Act on 1 March 1949 on the modification of selected regulations concerning social insurance, Journal of Laws 1949, no. 18, item 109.
• Act of 4 February 1950 on Social Labor Inspection, Journal of Laws 1950, no. 6, item 52.
• Act on 20 July 1950 on the Polish Social Insurance System, Journal of Laws 1950, no. 36, item 333.
• Act on 23 July 1945 on benefits and assistance for individuals who had been the participants of the underground and guerilla movements but died in their combat to rescue Poland from Hitler army, Journal of Laws 1945, no. 30, item 180.
• Akcja gospodarczego usamodzielnienia kobiet tzw. Akcja AZ w latach 1947-1950. Normatywy, sprawozdania,protokół, korespondencja 1947-1950, Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej 1945-1960, sygn. 561.
• Auleytner J., 2002, Polityka społeczna czyli ujarzmianie ładu socjalnego, WSP TWP, Warszawa.
• Balcerski S., 1947, Nowe ubezpieczenie rodzinne, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych", no. 9.
• Chumiński J., 1999, Ruch zawodowy w Polsce w warunkach kształtującego się systemu totalitarnego 1944-1956, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
• Chylak K., 2017, Ubezpieczenia społeczne i zaopatrzenia emerytalne w II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Polskie IHOO, Warszawa.
• Decree of 8 February 1919 Basic sanitary law, Journal of Laws 1919, no. 15, item 207.
• Decree of 16 May 1945 on the modification of art. 16 of the act of 18 December 1919 on the work duration in industry and trade, Journal of Laws 1945, no. 21, item 117.
• Decree of 18 July 1945 on the assistance and benefits for the families of Polish Army soldiers and discharged soldiers, Journal of Laws 1945, no. 34, item 202.
• Decree of 29 September 1945 on the modification of the act of 2 July 1924 on the work of youth and women, Journal of Laws 1945, no. 43, item 236.
• Decree of 29 September 1945 on the modification of the act of 16 May 1922 on leaves for the workers employed in industry and trade, Journal of Laws 1945, no. 43, item 238.
• Decree of 13 November 1945 on benefits and assistance for widows and orphans of the victims of the enemies of the democratic system of Poland, Journal of Laws 1945, no. 51, item 294.
• Decree of 19 September 1946 on the modification of the act on working time in industry and trade, Journal of Laws 1946, no. 51, item 285.
• Decree of 3 January 1947 on the modification of the decree on benefits and assistance for widows and orphans of the victims of the enemies of the democratic system of Poland, Journal of Laws 1947, no. 5, item 22.
• Decree of 14 April 1948 on benefits and assistance for the Polish Army soldiers, soldiers and officers of public services, the members of the Voluntary Reserves of Ctizen's Police - and their families, Journal of Laws 1948, no. 21, item 139.
• Decree of 28 October 1947 on family insurance, Journal of Laws 1947, no. 66, item 414.
• Decree of 26 October 1949 on the modification of the act of 23 July 1945 on benefits and assistance for individuals who had been the participants of the underground and guerilla movements but died in their combat to rescue Poland from Hitler army, Journal of Laws 1949, no. 55, item 434.
• Decree of 26 October 1949 on the modification of the decree of 13 November 1945 on benefits and assistance for the victims of the enemies of the democratic system of Poland, Journal of Laws 1949, no. 55, item 435.
• Decree of 2 August 1951 on labor and occupational training of youth in places of employment, Journal of Laws 1951, no. 41, item 311.
• Decree of 2 February 1955 on submitting social insurances to trade unions, Journal of Laws 1955, no. 6, item 31.
• Grata P., 2013, Polityka społeczna Drugiej Rzeczypospolitej. Uwarunkowania - instytucje - działania, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Grata P., 2013a, Procesy unifikacyjne w polskiej polityce społecznej w latach 1918-1939, [w:] Od kwestii robotniczej do nowoczesnej kwestii socjalnej. Studia z polskiej polityki społecznej XX i XXI wieku, Grata P. (red.), t. I, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
• Grata P., 2016, Obciążenia systemowe w polskiej polityce społecznej w latach 1944-1950, [w:] Krajowe i międzynarodowe konteksty polityki społecznej, Auleytner J. (ed.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
• Grata P., 2017, Od Drugiej Rzeczypospolitej do Polski Ludowej. Ewolucja systemu ochrony Zdrowia w Polsce w latach 1944-1950, "Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały", nr 15, DOI: http://dx.doi.org/10.12775/Polska.2017.01.
• Grata P., 2017a, Odbudowa polskiej polityki społecznej w okresie istnienia Rządu Tymczasowego (styczeń -czerwiec 1945), "UR Journal of Humanities and Social Sciences" nr 4(5), DOI: 10.15584/johass.2017.4.4.
• Jarosz D., 1998, Główne kierunki działalności państwa w zakresie stalinizacji wychowania w Polsce w latach 1948-1956, "Mazowieckie Studia Humanistyczne", nr 2.
• Jarosz D., 2000, Kobiety a praca zawodowa w Polsce w latach 1944-1956 (główne problemy w świetle nowych badań źródłowych), [w:] Kobiety a praca. Wiek XIX i XX, Żarnowska A., Szwarc A. (red.), Wydawnictwo DiG, Warszawa.
• Kłapeć J., 2011, Rada Główna Opiekuńcza w dystrykcie lubelskim w latach 1940-1944, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Kołodziejczyk E., 2003, Inspekcja Pracy w Polsce 1919-1999, Wydawnictwo KOLPRESS, Warszawa.
• Łopato J., 1991, Pomoc społeczna wobec potrzeb ludzi starych na wsi, Ośrodek Badań Społecznych, Warszawa.
• Miernik I., 2010, Centralny Komitet Opieki Społecznej 1945-1949. Powstanie i główne etapy działalności, [w:] Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX, XX i na początku XXI wieku, Przeniosło M. i M. (red.), t. 2, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce.
• North D.C., 1990, Institutions. Institutional Change, and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge.
• Oleszczyńska A., 1980, Opieka społeczna w Polsce w okresie 60 -lecia, [w:] Rodowód, rozwój i perspektywy polityki społecznej w Polsce, Sieńko I. (red.), COMSNP, Warszawa.
• Państwowa zasadnicza ustawa sanitarna, 1919, "Dziennik Praw Państwa Polskiego", nr 15, item 207.
• Protokoły posiedzeń rządu I-VI 1945, Archiwum Akt Nowych, Urząd Rady Ministrów [1944-1952] 1953-1996 (URM), mkf. 23154.
• Puławski Z., 1951, Rozszerzenie zakresu pracy kobiet, "Praca i Opieka Społeczna", nr 2.
• Rozporządzenia, zarządzenia, okólniki kierownika Resortu Pracy, Opieki Społecznej i Zdrowia 1944, Archiwum Akt Nowych, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego, sygn. XI/1.
• Rusinek K., 1950, Zagadnienia pracy i pomocy społecznej w działalności Rad Narodowych, "Praca i Opieka Społeczna", nr 1-2.
• Rusinowa A., 1951, Nowe założenia szkolenia zawodowego i ochrony pracy młodocianych, "Przegląd Zagadnień Socjalnych", nr 2.
• Werbunek pracowników do przemysłu i rolnictwa. Zestawienia statystyczne 1950, Archiwum Akt Nowych, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej 1945-1960, sygn. 572.
• Zwolińska H., 1949, Zasiłki i pomoc dla rodzin po poległych uczestnikach ruchu podziemnego i partyzanckiego, "Praca i Opieka Społeczna", nr 3-4.

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2018.04.94.13