Spożycie warzyw i owoców a prawidłowość sposobu żywienia pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi

• Autorzy: Anna Anyżewska , Agata Wawrzyniak , Agnieszka Woźniak , Monika Krotki , Magdalena Górnicka

Warianty tytułu

Fruit and Vegetable Consumption and Proper Nutrition in Patients with Cardiovascular Diseases

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Według raportu World Health Organization (WHO) głównymi przyczynami zgonów na świecie są choroby niezakaźne (63%). Spośród nich choroby sercowo-naczyniowe (CVD) klasyfikuje się na pierwszym miejscu (39% zgonów). Przewiduje się, że umieralność z powodu chorób niezakaźnych w latach 2010-2020 wzrośnie o 15%. Największy przyrost (o 20%) szacuje się dla Afryki, Azji Południowo-Wschodniej oraz krajów wschodniej części Morza Śródziemnego, natomiast w Europie nie przewiduje się wzrostu umieralności z tego powodu. Choroby sercowo-naczyniowe powodują 47% zgonów w Europie i 40% w Unii Europejskiej. W Polsce także głównymi przyczynami zgonów są CVD (46%). W ciągu ostatnich lat obserwuje się spadek liczby zgonów spowodowanych schorzeniami układu krążenia, głównie z powodu redukcji czynników ryzyka, postępów w medycynie, a także propagowania wiedzy na temat wpływu prawidłowego sposobu żywienia oraz aktywności fizycznej na zdrowie. Prawidłowo zbilansowana dieta oraz odpowiedni styl życia są ważne nie tylko w zapobieganiu CVD, ale także w prewencji wtórnej. W wieloośrodkowym badaniu INTERHEART jako czynniki ryzyka tych chorób wymieniono: hiperlipidemię, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, otyłość brzuszną oraz czynniki psychosocjalne. Natomiast spożycie odpowiedniej ilości warzyw i owoców, obok umiarkowanego spożycia alkoholu i regularnej aktywności fizycznej, uznano za czynnik ochronny dla osób z CVD. Warzywa i owoce są przede wszystkim źródłem antyoksydantów (tokoferole, karotenoidy, witamina C, kwasy fenolowe, flawonoidy, antocyjany), kwasu foliowego, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Składniki te mają istotne znaczenie w żywieniu osób z CVD. Antyoksydanty zapobiegają utlenianiu cholesterolu frakcji LDL, chroniąc w ten sposób przed indukcją i progresją uszkodzeń miażdżycowych. Błonnik, zwłaszcza rozpuszczalny, może obniżać we krwi poziom cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL. Ponadto warzywa i owoce korzystnie wpływają na obniżenie wartości energetycznej diety oraz zwiększają uczucie sytości. Celem pracy była ocena spożycia warzyw i owoców w kontekście sposobu żywienia pacjentów z CVD, jako realizacji jednego z głównych zaleceń stosowanych w prewencji wtórnej tych schorzeń w odniesieniu do norm żywienia oraz zaleceń dla osób z CVD. (fragment tekstu)

EN

Aim. Assessment of the fruit and vegetable consumption and nutrient intake among patients with CVD. Materials and methods. Nutrient intake was assessed among 127 (32 women and 95 men; age: 62 ± 11 years) patients with CVD using 3-day dietary records method. Subjects with fruit and vegetables intake at least 400 g/d were classified as group I (fruit and vegetables intake according with recommendation), and others were classified as group II. Then, nutrient intake for both groups was compared with dietary recommendations. Results. The higher percentage of patients, who fulfilled dietary guidelines was observed in group I in the case of the intake of minerals and vitamins and fiber. Conclusions. Present studies have shown incorrect dietary intake among most patients with CVD, but the higher percentage of patients, who fulfilled dietary recommendations for minerals, vitamins and fiber was observed in group I. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Żywienie człowieka; Odżywianie się Polaków; Choroby; Warzywa; Owoce; Stan zdrowia ludności

EN

Human nutrition; Eating habits of Polish people; Illness; Vegetables; Fruit; Health status of the population

• Czasopismo: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
• Rocznik: 2015
• Tom: 13
• Numer: nr 2
• Strony: 216--222

Twórcy

autor

Anna Anyżewska

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Agata Wawrzyniak

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Agnieszka Woźniak

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Monika Krotki

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Magdalena Górnicka

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• WHO, Global status report on noncommunicable diseases 2010, World Health Organization, Geneva 2011, http://www.who.int/nmh/publications/ncd_report_full_en.pdf; dostęp: 14.07.2014.
• Nichols M., Townsend N., Luengo-Fernandez R., Leal J., Gray A., Scarborough P., Rayner M., European Cardiovascular Disease Statistics 2012, European Heart Network, European Society of Cardiology, Sophia Antipolis, Brussels 2012.
• GUS, Rocznik Demograficzny 2012, Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2012: 514-515.
• Sowa A., Społeczne uwarunkowania stanu zdrowia w Polsce, "Zdrowie Publiczne i Zarządzanie" 2011; 9(2): 28-37.
• European Heart Network, Diet, Physical Activity and Cardiovascular Disease Prevention in Europe, European Heart Network, Brussels 2011, http://www.ehnheart.org/publications/publications/publication/521-diet-physical-activity-and-cardiovascular-disease-prevention.html; dostęp: 14.07.2014.
• Yusuf S., Hawken S., Ounpuu S., Dans T., Avezum A., Lanas F., McQueen M., Budaj A., Pais P., Varigos J., Lisheng L., INTERHEART Study Investigators, Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): case - control study, "The Lancet" 2004; 364 (9438): 937-952.
• Liu R.H., Health benefits of fruit and vegetables are from additive and synergistic combination of phytochemicals, "American Journal of Clinical Nutritionˮ 2003; 78(3 suppl.): 517S-520S.
• Knekt P., Ritz J., Pereira M.A., O'Reilly E.J., Augustsson K., Fraser G.E., Goldbourt U., Heitmann B.L., Hallmans G., Liu S., Pietinen P., Spiegelman D., Stevens J., Virtamo J., Willett W.C., Rimm E.B., Ascherio A., Antioxidant vitamins and coronary heart disease risk: a pooled analysis of 9 cohorts, "American Journal of Clinial Nutrition" 2004; 80(6): 1508-1520.
• Satija A., Hu F.B., Cardiovascular benefits of dietary fiber, "Current Atherosclerosis Reportsˮ 2012; 14(6): 505-514.
• Szponar L., Wolnicka K., Rychlik E., Album fotografii produktów i potraw, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa 2000.
• Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K., Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
• Turlejska H., Pelzner U., Konecka-Matyjek E., Zasady racjonalnego żywienia - zalecane racje pokarmowe dla wybranych grup ludności w zakładach żywienia zbiorowego, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2004.
• Jarosz M. (red.), Normy żywienia dla populacji polskiej - nowelizacja, Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa 2012.
• Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III). Final report, "Circulation" 2002; 106(25): 3143-3365.
• Piąta Wspólna Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Innych Towarzystw Naukowych ds. Zapobiegania Chorobom Serca i Naczyń w Praktyce Klinicznej, Europejskie wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom serca i naczyń w praktyce klinicznej na 2012 rok, "Kardiologia Polska" 2012; 70(1 supl.): S1-S111.
• Nowicka G., Żywienie a prewencja chorób układu krążenia, "Studia Ecologiae et Bioethicae" 2003; 1: 103-114.
• Flock M.R., Kris-Etherton P.M., Dietary Guidelines or Americans 2010: implications for cardiovascular disease, "Current Atherosclerosis Reports" 2011; 13(6): 499 -507.
• Machha A., Schechter A., Inorganic nitrate: a major player in the cardiovascular health benefits of vegetables?, "Nutrition Reviews" 2012; 70(6): 367-372.
• Clifton P., Tapsell L., Diet and cardiovascular disease: Dietary patterns, foods and nutrients, "Nutrition & Dietetics" 2013; 70(3): 170-171.
• Włodarek D., Głąbska D., Spożycie warzyw i owoców przez chorych na cukrzycę typu 2, "Diabetologia Praktyczna" 2010; 11(6): 221-229.
• Bazzano L.A., He J., Ogden L.G., Loria C.M., Vupputuri S., Meyers L., Whelton P.K., Fruit and vegetable intake and risk of cardiovascular disease in US adults: the first National Health and Nutrition Examination Survey Epidemiologic Follow-up Study, "American Journal of Clinical Nutrition" 2002; 76(1): 93-99.
• He F.J., Nowson C.A., Lucas M., MacGregor G.A., Increased consumption of fruit and vegetables is related to a reduced risk of coronary heart disease: meta-analysis of cohort studies, "Journal of Human Hypertension" 2007; 21(9): 717-728.
• Stefańska E., Ostrowska L., Czapska D., Karczewski J., Częstotliwość spożycia wybranych produktów przez osoby otyłe, "Bromatatologia i Chemia Toksykologiczna" 2008; 41(3): 716-719.
• Crowe F., Roddam A., Key T. et al., Fruit and vegetable intake and mortality from ischaemic heart disease: results from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Heart study, "European Heart Journal" 2011; 32(10): 1235-1243.
• Lock K., Pomerleau J., Casuer L., Altmann D.R., McKee M., The global burden of disease attributable to low consumption of fruit and vegetables: implications for the global strategy on diet, "Bulletin of World Health Organizationˮ 2005; 83(2): 100-108.
• Pudło H., Respondek M., Sposób żywienia i nawyki żywieniowe osób ze schorzeniami układu krążęnia, "Pielęgniarstwo Polskie" 2014; 53(3): 191-197.
• Sygnowska E., Waśkiewicz A., Ocena sposobu żywienia osób w wieku 60-74 lat. Badanie WOBASZ, "Bromatatologia i Chemia Toksykologiczna" 2011; 44(3): 240-244.
• Perk J., De Backer G., Gohlke H. et al., European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (version 2012): The Fifth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of nine societies and by invited experts), "Atherosclerosis" 2012; 223(1): 1-68.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20842627OZ.15.022.4325