Dostępność świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych w Polsce a funkcjonowanie sieci szpitali

• Autorzy: Marcin Mikos , Monika Urbaniak

Warianty tytułu

The Impact of Functioning of the Hospitals Network on Availability of Publicly Funded Health Care Services in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Nadrzędnym zadaniem państwa w systemie ochrony zdrowia jest zapewnienie zasobów niezbędnych do jego funkcjonowania, umożliwienie równego dostępu do usług zdrowotnych oraz zabezpieczenie ich odpowiedniej jakości. Polityka zdrowotna prowadzona przez poszczególne państwa znajduje odzwierciedlenie w wybieranych przez nie systemach opieki zdrowotnej, które mogą zarówno przybierać model jednocentryczny, cechujący się maksymalnym uregulowaniem jego cech przez państwo, wielocentryczny - zbliżony do mechanizmów rynkowych oraz pośredni między nimi - model pluralistyczny. Niezależnie od modelu obranego przez polityków zdrowotnych w danym kraju Światowa Organizacja Zdrowia podkreśla, że wewnątrzkrajowa równość w zdrowiu oraz finansowanie ochrony zdrowia w ramach mechanizmów alokacyjnych opartych na zasadach równego dostępu do świadczeń zdrowotnych jest uniwersalnym celem każdego systemu zdrowotnego. Natomiast miarą skuteczności systemów zdrowotnych jest ich rzeczywisty wpływ na poprawę stanu zdrowia objętych nimi populacji. Zasoby każdego systemu zdrowotnego - to nie tylko kadra medyczna, lecz także odpowiednia infrastruktura i technologie medyczne. Do skutecznego i efektywnego funkcjonowania systemu niezbędne jest zatem optymalne zaplanowanie oraz wykorzystanie posiadanych zasobów. Tworzenie sieci szpitali jest narzędziem planowania infrastruktury, która jest niezbędna w zapewnianiu dostępu do najbardziej wymagających usług w leczeniu pacjentów - do leczenia szpitalnego (stacjonarnego). Z tego też względu planowanie podaży usług medycznych, obok szacowania potrzeb zdrowotnych, opiera się na planowaniu rozwoju szpitali, w którym ich specjalistyczna struktura i rozmieszczenie terytorialne mają znaczenie podstawowe. Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie nowych rozwiązań prawnych dotyczących funkcjonowania sieci szpitali w Polsce w kontekście zapewnienia dostępności świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Rozwiązanie w postaci sieci szpitali w polskim systemie zdrowotnym było dotychczas kilkukrotnie wykorzystywane. W ramach modelu Siemaszki, który wprowadzono w Polsce po drugiej wojnie światowej, utworzono pierwszą w Polsce sieć szpitali, której podstawy funkcjonowania zawarte zostały w ustawie z dnia 28 października 1948 roku o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia. Pierwszą współczesną koncepcję krajowej sieci szpitali w Polsce przygotowano po roku 1997, a jej celem było stworzenie układu szpitali odpowiadającego rzeczywistemu zapotrzebowaniu na usługi medyczne oraz bardziej efektywne wykorzystanie istniejących zasobów. Kolejna próba wprowadzania sieci szpitali w polskim systemie odbyła się w 2007 roku, projekt tej ustawy nie został jednak uchwalony przez parlament. Obecnie krajowa sieć szpitali stanowi jeden z komponentów pakietu reformy ochrony zdrowia podjętej przez rząd wyłoniony po wyborach w 2015 roku. W dniu 1 października 2017 roku weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która stanowi podstawę prawną funkcjonowania sieci szpitali oraz finansowania szpitali metodą ryczałtową. Celem artykułu jest porównawcza analiza koncepcji tworzenia krajowych sieci szpitali w Polsce na tle rozwiązań międzynarodowych w celu odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu koncepcja sieci szpitali zawarta w nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych wpłynie na poprawę dostępności świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych. Analizie poddane zostały krajowe i międzynarodowe regulacje prawne, publikacje naukowe oraz raporty i dokumenty dotyczące funkcjonowania systemów zdrowotnych. (fragment tekstu)

EN

The article deals with the issue of access to health services financed from the public funds in Poland with regard to the so-called "network of hospitals" introduced on October 1, 2017. The network of hospitals is an instrument commonly applied for infrastructure planning, which is essential in providing patients with access to hospital treatment. The main purpose hereof is to present new legal solutions regarding the functioning of the hospital network in Poland in connection with ensuring access to healthcare services financed from the public funds for patients. The authors of the article made an attempt to assess whether the reform introducing the network of hospitals in Poland will contribute to the improvement of access to health services for patients and influence the increase of their health security. The above considerations are founded on the genesis and the concept evolution of the network of hospitals in Poland. The Polish experiences collected in the field mentioned above as well as the international experiences applied in selected European countries were presented herein. The network of hospitals functioning in Poland was analyzed in detail, and the authors indicated strengths and weaknesses thereof as well as existing and potential opportunities, and threats in its functioning. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Świadczenia zdrowotne; Szpitalnictwo; Opieka zdrowotna; Regulacje prawne; Analiza porównawcza

EN

Health care benefits; Hospital service; Health care; Legal regulations; Comparative analysis

• Czasopismo: Zdrowie Publiczne i Zarządzanie
• Rocznik: 2017
• Tom: 15
• Numer: nr 3
• Strony: 197--206

Twórcy

autor

Marcin Mikos

• Polskie Towarzystwo Prawa Medycznego

autor

Monika Urbaniak

• Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

Bibliografia

• Golinowska S., Od ekonomii do ekonomiki zdrowia, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2016.
• Włodarczyk W.C., Poździoch S., Systemy zdrowotne. Zarys problematyki, Wydawnictwo UJ, Kraków 2001.
• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization), Health 21: The Health for All Policy Framework for the WHO European Region - 21 Targets for 21st Century, WHO, Copenhagen 1998.
• Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, World Health Organization), The World Health Report 2000. Health Systems: Improving Performance, Geneva 2000.
• Ustawa z dnia 28 października 1948 roku o zakładach społecznych służby zdrowia i planowej gospodarce w służbie zdrowia (Dz.U. 1948 Nr 55, poz. 434).
• Murkowski M., Koronkiewicz A., Krajowy plan rozmieszczenia zakładów stacjonarnej opieki zdrowotnej. Projekt, Centrum Organizacji i Ekonomiki Ochrony Zdrowia, Warszawa 1997.
• Projekt ustawy o sieci szpitali z 2007 roku, źródło www.sejm.gov.pl, (dostęp: 11.06.2017).
• Ustawa z dnia 23 marca 2017 roku o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz.U. 2017 Nr 0, poz. 844).
• Rusek A., Krajowa sieć szpitali jako narzędzie regulacji podaży w sektorze usług medycznych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2008.
• Kuszewski K., Krysińska M., Różycka A., Planowanie sieci szpitali. Historia pewnej inicjatywy, "Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie" 2014; 12 (2): 129-133.
• Wieczorkowska A., Następstwa prywatyzacji szpitali w Niemczech, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wrocław 2012.
• Busse R., Geissler A., Quentin W., Wiley M., Jednorodne grupy pacjentów w Europie, Europejskie Obserwatorium Polityki i Systemów Opieki Zdrowotnej, Narodowy Fundusz Zdrowia, Warszawa 2013.
• Stanowisko z IV Zgromadzenia Ogólnego Związku Powiatów Polskich z dnia 12 kwietnia 2012 roku.
• Najwyższa Izba Kontroli (NIK), Informacja o wynikach kontroli restrukturyzacji i przekształceń systemowych w ochronie zdrowia, NIK, Warszawa 2004.
• Ministerstwo Zdrowia (MZ), Uzasadnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 26 września 2009 roku, www.legislacja.gov.pl (dostęp: 10.10.2017).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 czerwca 2017 roku w sprawie określenia szczegółowych kryteriów kwalifikacji świadczeniodawców do poziomów systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, www.legislacja.gov.pl (dostęp: 10.10.2017).
• Stanowisko Zarządu Głównego Kolegium Lekarzy Geriatrów w Polsce z dnia 25.10.2016, www.legislacja.gov.pl (dostęp: 10.10.2017).
• Polska Agencja Prasowa, http://izba-lekarska.pl (dostęp: 11.06.2017).
• Poździoch S., System zdrowotny, w: Zdrowie publiczne, Czupryna A., Poździoch S., Ryś A., W.C. Włodarczyk W.C. (red.), Vesalius, Kraków 2000: 127-128.
• Najwyższa Izba Kontroli (NIK), Informacja o wynikach realizacji zadań Narodowego Funduszu Zdrowia w 2015 roku, NIK, Warszawa 2016.
• Stanowisko Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 31 października 2016 roku, www.legislacja.gov.pl (dostęp: 10.10.2017).
• Peter-Bombik K., Kożuch A.J., Efektywne zarządzanie długiem jednostek samorządu terytorialnego w świetle obowiązujących regulacji prawnych, w: Frączkiewicz-Wronka A., Efektywność zarządzania organizacjami publicznymi i jej pomiar, "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2013; 168: 245-255.
• Wrona B., Działalność regulacyjna państwa w sferze finansowania ochrony zdrowia, "Zeszyty Naukowe Ochrony Zdrowia. Zdrowie Publiczne i Zarządzanie" 2011; 11: 379-395.
• Stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 28.10.2017 roku, www.legislacja.gov.pl (dostęp: 10.10.2017).
• Golinowska S., Raport. Finansowanie ochrony zdrowia w Polsce - Zielona Księga, Ministerstwo Zdrowia, Warszawa 2005.

Identyfikatory

DOI

10.4467/20842627OZ.17.025.7805