Znaczenie edukacji ekonomicznej dla bezpieczeństwa finansowego seniorów

• Autorzy: Ewa Wierzbicka

Warianty tytułu

The Importance of Economic Education for the Financial Security of Silver Generation

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest określenie znaczenia edukacji dla bezpieczeństwa finansowego seniorów. Tezą artykułu jest, że grupa konsumentów seniorów - w porównaniu z grupami innych konsumentów - w większym stopniu narażona jest na ryzyko tak wyboru nieodpowiednich do swoich potrzeb produktów finansowych, jak i malwersacji finansowych, missellingu iróżnego rodzaju oszustw. Zmiany demograficzne w Polsce, skutkujące wzrostem udziału w populacji ludzi po 60. roku życia, wymagają dostosowania oferty produktowej, sposobów obsługi konsumentów seniorów oraz kanałów dystrybucji do potrzeb tej grupy klientów. W artykule wskazano też na wyzwania wynikające ze starzenia się ludności oraz przedstawiono zmiany w poziomie życia seniorów w Polsce, w tym ograniczenia i potrzeby konsumentów seniorów. Omówiono specyfikę seniora jako klienta instytucji finansowych. W podsumowaniu przedstawiono mocne i słabe strony klientów seniorów. Autorka podkreśla znaczenie edukacji finansowej dla bezpieczeństwa ekonomicznego i wskazuje na potrzebę holistycznego podejścia do tego zagadnienia, przez zaangażowanie państwa, samorządów oraz zmiany systemowe w instytucjach finansowych.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to outline the importance of education for the financial security of seniors. The author proves the hypothesis that senior consumers, in comparison with other consumer groups, is more exposed to the risk of choosing financial products that are not suited to their needs, financial embezzlement, misselling and various types of scam and fraud. Unfavorable demographic changes in Poland as well as an increase in the share of over 60/65 in the population, require such an adaptation of the product offer, customer service offer and distribution channels to include this group of customers. The challenges posed by an aging population are pointed out, and changes in the standard of living of seniors in Poland, including the limitations and needs of senior consumers, are presented. Additionally, the specifics of the senior as a client of financial institutions are pointed out. The summary presents the strengths and weaknesses of elderly customers. The author emphasises importance of financial education for the economic security and indicates the need of the holistic approach to that issue by involving the state institutions, local governments and the systemic changes within financial institution.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Edukacja ekonomiczna; Ludzie starsi; Konsument; Ryzyko

EN

Economic education; Elderly people; Consumer; Risk

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 3(33)
• Strony: 33--52

Twórcy

autor

Ewa Wierzbicka

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• 1. Bankier.pl, 2017, Polskie społeczeństwo starzeje się, https://www.bankier.pl/wiadomosc/ Polskie-spoleczenstwo-starzeje-sie-3651639.html (dostęp: 28.07.2019).
• 2. BIG InfoMonitor, 2018a, Co siódmy emeryt regularnie pomaga finansowo rodzinie, BIG
• 3. InfoMonitor 2018, https://media.bik.pl/informacje-prasowe/387636/big-infomonitor-cosiodmy-emeryt-regularnie-pomaga-finansowo-rodzinie (dostęp: 28.07.2019).
• 4. BIG InfoMonitor, 2018b, Kondycja portfela polskich seniorów, https://media.bik.pl/ informacje-prasowe/404958/kondycja-portfela-polskiego-seniora (dostęp: 30.07.2019).
• 5. Czerwiński B., 2016, Zachowania seniorów z Polski Północnej na rynku usług finansowych w świetle wyników badań, "Handel Wewnętrzny" nr 3 (362).
• 6. Dąbrowska A., Gutkowska K., Janoś-Kresło M., Słaby T., 2016, Wykluczenie społeczne - jakość i godność życia osób w wieku 60+ rdzennych mieszkańców wsi w Polsce, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• 7. eGospodarka.pl, 2018, Ponad pół miliona prób wyłudzeń na osobach starszych, http://www.finanse.egospodarka.pl/146236,Ponad-pol-miliona-prob-wyludzen-na-osobachstarszych,1,63,1.html (dostęp: 29.07.2019).
• 8. eGospodarka.pl, 2019, Polscy seniorzy coraz bardziej narażeni na wyłudzenie pieniędzy, http://www.finanse.egospodarka.pl/153753,Polscy-seniorzy-coraz-bardziej-narazeni-nawyludzenie-pieniedzy,1,63,1.html (dostęp: 29.07.2019).
• 9. Eurostat, 2019, Struktura ludności i starzenie się społeczeństwa (dane z maja 2018 r.) https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/64802.pdf (dostęp: 5.10.2019).
• 10. GUS, 2017a, Jakość życia osób starszych w Polsce, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/jakosc-zycia-osob-starszych-wpolsce,26,1.html (dostęp 29.07.2019).
• 11. GUS, 2017b, Sytuacja materialna i dochodowa gospodarstw domowych emerytów i rencistów oraz gospodarstw domowych mających w swoim składzie osoby starsze w wieku 60 lat i więcej w 2016 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/sytuacja-materialna-i-dochodowa-gospodarstwdomowych-emerytow-i-rencistow-w-2016-r-,27,1.html (dostęp: 28.07.2019).
• 12. GUS, 2018, Uniwersytety Trzeciego Wieku w roku akademickim 2017/2018, https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5488/11/2/1/ uniwersytety_trzeciego_wieku_w_roku_akademickim_2017-2018.pdf (dostęp: 30.09.2019).
• 13. GUS, 2018a, Emerytury i renty w 2017 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
• 14. GUS, 2018b, Rocznik demograficzny 2018, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rocznikistatystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2018,3,12.html.
• 15. GUS, 2019a, Ludność. Stan i struktura a ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2018 r. Stan na 31 XII, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnoscstan-i-struktura-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2018-r-stan-w-dniu-31- xii,6,25.html (dostęp: 3.10.2019).
• 16. GUS, 2019b, Trwanie życia w 2018, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ trwanie-zycia/trwanie-zycia-w-2018-r-,2,13.html (dostęp: 5.10.2019).
• 17. Komisja Europejska, 2006, Demograficzna przyszłość Europy - przekształcić wyzwania w nowe możliwości, http://eur-lex,europa.eu/LexUriServ/LexUriServ. do?uri=COM:2006:0571:FIN:pl (dostęp: 28.09.2019).
• 18. Komisja Europejska, 2008, Świadczenie usług finansowych i zapobieganie wykluczeniu finansowemu (Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion) (dostęp 28.09.2019)
• 19. Komisja Europejska, 2010, Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu "Europa 2020", Komisja Wspólnot Europejskich, Bruksela, http://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf (dostęp: 29.09.2019).
• 20. Kredytowy Portret, 2018 , Kredytowy portret polskiego seniora. Średnie zadłużenie sięga 10 614 zł na osobę, https://alebank.pl/kredytowy-portret-polskiego-seniora-sredniezadluzenie-siega-10-614-zl-na-osobe/?id=272826&catid=22869 (dostęp: 29.07.2019).
• 21. Kubicki P., 2013, Osoby starsze na rynku usług finansowych - omówienie wyników badań, [w:] Osoby starsze na rynku usług finansowych, analiza i zalecenia, "Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich" nr 4, Warszawa.
• 22. Kuchciak I., Świerszczak M., Świerszczak K., Marciniak M., 2014, Edukacja finansowa i inkluzja bankowa w realizacji koncepcji Silver Economy, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• 23. Maison D., 2017, Postawy Polaków wobec obrotu bezgotówkowego, NBP.
• 24. Meluch B., 2018, [w:] Związek Banków Polskich, Raport InfoSenior, Warszawa.
• 25. MPiPS (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej), 2014, Długofalowa Polityka Senioralna w Polsce na lata 2014-2020 w zarysie, https://das.mpips.gov.pl/source/Dlugofalowa%20 Polityka%20Senioralna%20w%20Polsce%20na%20lata%202014-2020%20w%20zarysie. pdf (dostęp: 5.10.2019).
• 26. NBP 2018, Zasobność gospodarstw domowych w Polsce Raport z badania 2016 r Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny, https://www.nbp.pl/aktualnosci/ wiadomosci_2018/Raport_BZGD_2016.pdf (dostęp 29.07.2019).
• 27. OECD 2005, Recommendation on Principles and Good Practices for Financial Education and Awareness.
• 28. Oszustwo 2018, Oszustwo na legendę, Seniorzy tracą miliony, https://www.forbes.pl/ finanse/oszustwo-na-legende-seniorzy-traca-miliony/5dc13s1 (dostęp: 29.07.2019).
• 29. RPO 2013, Osoby starsze na rynku usług finansowych, analiza i zalecenia, "Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich" nr 4, Warszawa, lipiec.
• 30. Sawicz K., 2017, Analiza porównawcza jakości życia seniorów w wybranych krajach UE, "Ekonomia - Wroclaw Economic Review" t. 23, nr 4.
• 31. Skibińska R., 2018a, Ponure prognozy emerytalne, "Rzeczpospolita" z 2 lipca.
• 32. Skibińska R., 2018b. Skutki starzenia się społeczeństwa poniosą emeryci, https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/rotator/skutki-starzenia-sie-spoleczenstwaponiosa-emeryci/.(dostęp 29.07.2019)
• 33. tvn24bis, 2018, Zaciągają pożyczki, by kupić leki. Potężne długi polskich seniorów, https://tvn24bis.pl/z-kraju,74/seniorzy-sa-zadluzeni-na-7-3-miliarda-zlotych-pozyczaja-naleczenie,872312.html (dostęp: 29.07.2019).
• 34. ZamknijKonto, 2018, Podstawowy rachunek płatniczy. Darmowe konto w każdym banku? https://zamknijkonto.pl/podstawowy-rachunek-darmowe-konto-w-kazdym-banku (dostęp: 29.07.2019).
• 35. ZBP (Związek Banków Polskich), 2015, Rekomendacje Komisji Etyki Bankowej przy ZBP dla sektora bankowego w zakresie obsługi seniorów, Związek Banków Polskich, https://www.zbp.pl/dla-klientow/poradniki-i-rekomendacje (dostęp: 22.01.2019).
• 36. ZBP (Związek Banków Polskich), 2018, Raport InfoSenior, https://zbp.pl/public/repozytorium/wydarzenia/images/styczen_2018/ZBP_ InfoSenior_18.01_f.pdf (dostęp: 03.01.2019).
• 37. Żyj bezpiecznie, 2018, Apel ostrzegający przed oszustami, http://www.zyjbezpiecznie. policja.pl/zb/seniorzy/57674,Apel-ostrzegajacy-przed-oszustami.html (dostęp: 28.07.2019).

Identyfikatory

DOI

10.32078/JOIN.33.03