Ubezpieczenia brackie i ich funkcjonowanie na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym

• Autorzy: Barbara Danowska-Prokop

Warianty tytułu

Brackie Insurance and Its Functioning in Upper Silesia in the Interwar Period

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Cel - W górnośląskiej części województwa śląskiego w latach 1922-1939 działała Spółka Bracka w Tarnowskich Górach i Pszczyńskie Bractwo Górnicze. Obie instytucje brackie oferowały świadczenia chorobowe oraz emerytalno-rentowe, przy czym poziom otrzymywanych świadczeń i płaconych składek zależał od stanu koniunktury. Celem artykułu jest ukazanie zależności między sytuacją gospodarczo-społeczną a warunkami funkcjonowania zawodowego ubezpieczenia brackiego na Górnym Śląsku w latach 1922-1939. Metoda badań - Skorzystano z metody analizy materiałów źródłowych i przeglądu literatury przedmiotu, metody opisu. Wyniki - Unikatowość Górnego Śląska pod względem polityczno-ustrojowym i społeczno-gospodarczym zaważyła na wyjątkowości systemu zabezpieczeń społecznych. Dobrowolne zawodowe ubezpieczenia brackie żywo reagowały na zmiany w stanie koniunktury. Oryginalność/wartość - Poruszany w pracy problem dostarcza wiedzy o mechanizmach funkcjonowania dobrowolnych instytucji ubezpieczeniowych, zwłaszcza emerytalnych. (abstrakt oryginalny)

EN

Purpose - The Bracka company operated in Tarnowskie Góry and The Brotherhood of Miners in Pszczyna in Upper Silesian parts of Silesian Voivodeship in the years 1922-1939. Both institutions offered sickness and retirement benefits, as well as the disability ones. The level of benefits received and contributions paid depended on the economic situation. The purpose of the article is to show the relationship between the economic and social situation and the conditions of the professional Brackie insurance in Upper Silesia in the years 1922-1939. Research method - While writing the paper, the method of the source material analysis and literature review were used, as well as descriptive method. Results - The uniqueness of Upper Silesia in terms of the political and the socio-economic system influenced the uniqueness of the social security system. The voluntary professional Brackie insurance responded to changes in the economic situation. Originality/value - The problem raised in the paper provides knowledge about the mechanisms of functioning of voluntary insurance institutions, especially those connected to the retirement system. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zabezpieczenie społeczne; Koniunktura gospodarcza; Okres międzywojenny

EN

Social security system; Business trends; Inter-war period

• Czasopismo: Optimum : studia ekonomiczne
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 2(96)
• Strony: 82--94

Twórcy

autor

Barbara Danowska-Prokop

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Biały F., 1967, Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych 1914-1932, Zakład Narodowy im Ossolińskich, Wrocław-Warszawa- Kraków.
• Ciągwa J., 1979, Wpływ centralnych organów Drugiej Rzeczypospolitej na ustawodawstwo śląskie w latach 1922-1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Katowice.
• Ciągwa J., 2005, Regulacja prawna interpelacji poselskich w Sejmie Śląskim w latach 19221929, "Miscellanea Iuridica", t. 7, s. 45-48.
• Danowska-Prokop B., 2012, Sytuacja gospodarcza i społeczna na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym i jej wpływ na ubezpieczenia brackie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Drozdowski M., 1938, Zagadnienia gospodarcze w Konwencji Genewskiej (1922-1937), "Śląskie Wiadomości Gospodarcze", nr 9, s. 209-210.
• Falęcki T., 1967, Niemieckie i polskie partie polityczne wobec wygaśnięcia konwencji genewskiej w 1937 roku, "Zaranie Śląskie", z. 4, s. 683-697.
• Gruber H., 1928, Ubezpieczenia robotników na Górnym Śląsku, "Przegląd Gospodarczy", nr 1, s. 21-24.
• Jastrzębowski M., 1923, Zabezpieczenie na wypadek bezrobocia, "Przegląd Gospodarczy", nr 14, s. 511-516.
• Jońca K., 1966, Polityka socjalna Niemiec w przemyśle ciężkim Górnego Śląska 1871-1914, Instytut Śląski, Katowice.
• Kozłowski W., 1923, Ubezpieczenia w Polsce, "Przegląd Gospodarczy", nr 2, s. 8.
• Mały Rocznik Statystyczny, 1933-1939, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa
• Mamrotowa M., 1933, Robotnicze kasy emerytalne na Górnym Śląsku a kryzys w hutnictwie, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych", nr 12, s. 644-647
• Marcoń W., 2009, Autonomia Śląska 1922-1939, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Popiołek F., 1946, Opieka społeczna w przemyśle hutniczo- górniczym na ziemiach polskich, Instytut Śląski, Cieszyn.
• Spółka Bracka w Tarnowskich Górach, Archiwum Państwowe w Katowicach, Katowice, nr 184.
• Sprawozdania Spółki Brackiej w Tarnowskich Górach, 1922-1938.
• Szczęśniak M., 2003, Zarys dziejów ubezpieczeń na ziemiach polskich, Wyższa Szkoła Ubezpieczeń i Bankowości, Warszawa.
• Ustawa Konstytucyjna z dnia 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego, Dz.U. RP nr 73, poz. 497.
• Wanatowicz M., 1971, Pszczyńskie Bractwo Górnicze w okresie międzywojennym, "Studia i materiały z dziejów Śląska", t. 9.
• Wanatowicz M., 1973, Ubezpieczenia brackie na Górnym Śląsku w latach 1922-1939, PWN, Warszawa-Kraków.
• Wanatowicz M., 1995, Ubezpieczenia brackie na historycznym obszarze Górnego Śląska, [w]: Górny Śląsk - dzieje medycyny i farmacji, problemy dokumentacji i metodologii badań, Dyba M. (red.), PMG Sp. z o.o. w Katowicach, Katowice.
• Wieniawa-Chmielewski C., 1934, Górnicze ubezpieczenie pensyjne na Śląsku, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych", nr 9, s. 532-536.
• Woźniczka F., 1956, Minęło sto lat od czasu założenia byłej Spółki Brackiej w Tarnowskich Górach, "Przegląd Ubezpieczeń Społecznych", nr 12, s. 353-355.

Identyfikatory

DOI

10.15290/oes.2019.01.96.06