Turystyka miejska schodzi pod ziemię. Rola piwnic i podziemi w turystyce - zarys zagadnienia

• Autorzy: Dagmara Chylińska , Gerard Kosmala

Warianty tytułu

Urban Tourism Goes Underground. Cellars and Undergrounds in Tourism - an Introduction

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Miejska przestrzeń turystyczna staje się coraz bardziej pełna, tworzą ją m.in. atrakcje turystyczne, coraz częściej wykreowane, by raczej tworzyć niż zaspokajać już istniejące potrzeby (turystyczne). W ostatnich latach w Polsce szczególnie mocno zaistniały w turystyce podziemia miejskie, wśród nich głównie obiekty pokopalniane, ale także piwnice, krypty, schrony i wiele innych. Autorzy artykułu podjęli próbę zebrania podstawowych informacji i uporządkowania wiedzy na temat podziemi miejskich - oszacowania wielkości i zróżnicowania istniejących zasobów, zaproponowania ich systematyki, analizy sposobów ich wykorzystania i zagospodarowania dla potrzeb turystyki ze szczególnym uwzględnieniem problemów, których nastręczają nie tylko na etapie realizacji, ale przede wszystkich użytkowania. (abstrakt oryginalny)

EN

Day by day, urban tourism space fills up and becomes more complex. It is created by tourist attractions, more and more staged to initiate tourist needs then to fulfill already existing. Recently in Poland, urban undergrounds appeared significantly in tourism, among them mostly post-mines but also cellars, crypts, dungeons, shelters and many others. In the paper we tried to accumulate basic information and organize it so as to estimate urban undergrounds' resource and diversity, and to propose their systematics. Another subjects of the paper's interests was the analysis of the ongoing ways of adaptation and usage for tourism needs. Emphasis was put here on identification of problems which occur at the stage of realization of an adaptation project and what's more during utilization of undergrounds in the specific way. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyczne atrakcje; Turystyka miejska; Turystyka kulturowa

EN

Tourist attraction; Urban tourism; Cultural tourism

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 6
• Strony: 25--43

Twórcy

autor

Dagmara Chylińska

• Uniwersytet Wrocławski

autor

Gerard Kosmala

• Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach

Bibliografia

• Chmura J., Migdas T., 2005, Ocena stateczności wyrobisk trasy turystycznej i komór sanatoryjnych w Kopalni Soli "Bochnia" wraz z projektem opomiarowania nowych obiektów turystycznych, "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 29, z. 3/1, s. 119-133
• Chmura J., Mikoś T., 2009, Średniowieczny kolektor sanitarny w Przemyślu jako element podziemnej trasy turystycznej, "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 33, z. 3/1, s. 65-74
• Chmura J., Wieja T., 2015, Profilaktyka i zapobieganie zagrożeniom w procesie adaptacji i użytkowania podziemnych tras turystycznych, "Przegląd Górniczy", T. 71, nr 4, s. 83-89
• Chmura J., Wójcik A., 2009, Adaptacja dąbrowskiej "Sztygarki" na podziemną trasę turystyczną, "Górnictwo i Geoinżyniera", R. 33, z 3/1, s. 75-86
• Chylińska D., Kosmala G., 2010, Szlaki rowerowe w Polsce - między turystyką, edukacją i polityką, "Folia Turistica" 23, s. 153-174
• Duży S., Dyduch G., Preidl W., 2016, Ochrona wyrobisk podziemnych o wartości historycznej, "Hereditas Minariorum" 3, s. 237-241
• Kałucki J., 2009, Turystyka schodzi do podziemia, "Rzeczpospolita" z 16.11.2009, s. A8-9
• Kosmaty J., 2005, "Lisia" sztolnia w Wałbrzychu - relikt dawnych robót górniczych i możliwości wykorzystania dla celów turystycznych i dydaktycznych, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, nr 111/2005, s. 127-139
• Kowalczyk A., 1997, Geografia turyzmu, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
• Lijewski T., Bogdan M., Wyrzykowski J., 2008, Geografia turystyki Polski, PWE, Warszawa
• Lorenc M. W., 2006, Architektura podziemi (przykłady z Polski), Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa, Wałbrzych
• Marciniak A., 2016, Podziemia turystyczne w Polsce: sztolnie, kopalnie, schrony, jaskinie, obiekty militarne, Libra, Kraków
• Mikoś T., Chmura J., 2003, Górniczo-geotechniczne problemy zabezpieczania podziemnych tras turystycznych na przykładzie chełmskich podziemi kredowych, "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 27, z. 3-4, s. 439-449
• Mikoś T., Chmura J., 2005, Rewitalizacja i udostępnienie zabytkowych podziemi w Rynku w Przemyślu na podziemną trasę turystyczną, "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 29, z. 3/1, s. 299-310
• Mikoś T., Chmura J., 2004, Górniczo-geotechniczne problemy zabezpieczania podziemnych tras turystycznych na przykładzie Chełmskich Podziemi Kredowych, "Budownictwo Górnicze i Tunelowe", tom 1, s. 40-45
• Mularz S., Rybicki S., 1999, Geologiczno-inżynierskie uwarunkowania deformacji terenu i szkód budowlanych w staromiejskiej dzielnicy Sandomierza, "Przegląd Geologiczny" 47 (12), s. 1117-1124
• Paciorek K., Zbiegani A., 2010, Staromiejskie piwnice Warszawy - nowy szlak turystyczny, "Spotkania z zabytkami", Nr 11-12, s. 30-33
• Proksa M., 2011, Podziemna trasa turystyczna w Rzeszowie - aspekty architektoniczne i konserwatorskie, "Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej Nr 276. Budownictwo i Inżynieria Środowiska", z. 58 (2), s. 345-356
• Roszkiewicz J., 2011, Przewodnik po Polsce. Podziemne trasy turystyczne, Daunpol, Warszawa
• Szewczyk R., 2005, Polska. Fascynujący świat podziemi, Muza, Warszawa
• Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, Dz.U. 2005 nr 167 poz. 1399 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz.U. 2003 Nr 162 poz. 1568 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze, Dz. U. z 2017 r. poz. 2126
• Wałach D., Hydzik J., 2010, Koncepcje Podziemnej Trasy Turystycznej w rejonie Starego Miasta Bystrzycy Kłodzkiej, "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 34, z. 2, s. 601-608
• Wartak K., Wieja T., 2011, Rewitalizacja historycznych kanałów kanalizacyjnych w projektowaniu podziemnych tras turystycznych, "Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne" 4 (37), s. 76-80
• Wieja T., Chmura J., 2009, Metodologia prac projektowych i organizacyjnych przy adaptacji zabytkowych wyrobisk na podziemne trasy turystyczne, "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 33, z. 3/1, s. 445-454
• Wieja T., Chmura J., 2013, Detal architektoniczny i budowlany w projektowaniu podziemnych tras turystycznych, "Budownictwo Górnicze i Tunelowe", T. 2, s. 39-48
• Wieja T., Wartak K., 2011, Adaptacja historycznych kanałów kanalizacyjnych na potrzeby podziemnych tras turystycznych (ptt), "Górnictwo i Geoinżynieria", R. 35, z. 2, s. 573-580
• Wierzbicki A., Krzeczyńska M., Woźniak P., 2017, Ochrona starych kamieniołomów jako obiektów przyrodniczych o walorach naukowych, edukacyjnych i geoturystycznych - teoria a praktyka, "Hereditas Minariorum" 4, s. 135-151
• Zagożdżon P. P., Zagożdżon K. D., 2016, Podziemne obiekty geoturystyczne na terenie Polski, "Hereditas Minariorum" 3, s. 267-279
• Zagożdżon P. P., Zagożdżon K. D., 2010, Podziemna trasa geoturystyczna w "Kopalni złota w Złotym Stoku" - propozycja, [w:] P. P. Zagożdżon, M. Madziarz (red. red.), Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury 3, Wrocław, s. 519-538
• Ziemianek J., 2011, Kierunki i możliwości rozwoju turystyki w tarnogórskich podziemiach, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, (maszynopis)
• Żurek L., Paruzel K., Szczypkowska M., 2010, Zabrzańskie podziemia - europejską atrakcją, [w:] P. P. Zagożdżon, M. Madziarz (red.), Dzieje górnictwa - element europejskiego dziedzictwa kultury 3, Wrocław, s. 539-551