Odwrócona hipoteka. Zagadnienia ekonomiczno-prawne

• Autorzy: Maciej Cycoń
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Podstawowym celem badawczym rozprawy była analiza uwarunkowań funkcjonowania odwróconej hipoteki, jako dodatkowej formy zabezpieczenia emerytalnego w Polsce. Cześć teoretyczna rozprawy obejmuje przegląd piśmiennictwa w zakresie teorii zabezpieczenia emerytalnego, charakterystykę funkcjonowaniu odwróconej hipoteki w Stanach Zjednoczonych, Australii i wybranych krajach Unii Europejskiej, a także analizę ram prawnych rynku odwróconej hipoteki w Polsce. W części empirycznej rozprawy dokonano wielowymiarowej analizy uwarunkowań funkcjonowania i rozwoju rynku usług equity release w Polsce. Przeprowadzono również badanie popytu na odwróconą hipotekę. Dane niezbędne do wykonania badań empirycznych zebrane zostały przy wykorzystaniu telefonicznych wywiadów wspomaganych komputerowo, tj. metodą CATI. Badanie popytu na usługi equity release przeprowadzone zostało metodą wyceny warunkowej, w schemacie WTA. W celu identyfikacji determinant popytu na odwróconą hipotekę poddano analizie związek pomiędzy szeregiem predyktorów a skłonnością do oddania nieruchomości, przy wykorzystaniu: testu niezależności chi-kwadrat oraz dokładnego testu Fischera. Wykorzystanie metody wyceny warunkowej w schemacie WTA pozwoliło na oszacowanie popytu potencjalnego. W celu określenia popytu efektywnego wykonano symulacje świadczeń z odwróconej hipoteki m. in. w oparciu o rachunek rent życiowych.(abstrakt autora)

Słowa kluczowe

PL

Odwrócona pożyczka hipoteczna; Hipoteka; Obciążenia hipoteczne; Zabezpieczenie emerytalne; Metoda CATI; Metoda gotowości do przyjęcia rekompensaty; Kredyt hipoteczny

EN

Reverse mortgage; Mortgage; Mortgages; Pension arrangement; Computer-Assisted Telephone Interviewing (CATI); Willingness to accept (WTA); Mortgage credit

• Czasopismo: Monografie : prace doktorskie / Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 36
• Strony: 176

Twórcy

autor

Maciej Cycoń

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Bibliografia

• The 2015 Ageing Report: Economic and Budgetary Projections for the 28 EU Mem-ber States (2013-2060), European Commission, www.ec.europa.eu (data dostępu: 16.03.207).
• Annual HECM Endorsement Chart, United States Department of Housing and Urban Development, www.portal.hud.gov (data dostępu: 20.12.2016).
• Appleton N., Older Home Owners and Equity Release: A Review, Joseph Rowntree Foundation, York 2003.
• Armada-Rudnik P., Odwrócony kredyt hipoteczny na tle założeń Ministerstwa Finansów z 19.4.2010 r., "Nieruchomości C.H. Beck" 2011, nr 1.
• Australia's Equity Release Market - An Opportunity Being Missed, Deloitte Australia, www.sequal.com.au (data dostępu: 20.12.2016).
• Bao H.X.H., Gong C.M., Endowment Effect and Housing Decisions, "International Journal of Strategic Property Management" 2016, vol. 20, nr 4.
• Barrieu P., Louberge H., Reinsurance and Securitisation of Life Insurance Risk: The Impact of Regulatory Constraints, "Insurance: Mathematics and Economics" 2013, vol. 52, nr 2.
• Bazarnik J., Grabiński T., Kąciak E., Mynarski S., Sagan A., Badania marketingowe. Metody i oprogramowanie komputerowe, Canadian Consortium of Management Schools, Warszawa-Kraków 1992.
• Begg D., Fischer S., Dornbush R., Mikroekonomia, wyd. 4, PWE, Warszawa 2007.
• Bhuyan V.B., Reverse Mortgages and Linked Securities: The Complete Guide to Risk, Pricing, and Regulation, John Wiley & Sons, Hoboken 2010.
• Białowąs S., Olejnik I., Horyzont czasowy w hierarchii motywów oszczędzania (w:) Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania, red. J. Rutecka-Góra, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2016.
• Biskupski Z., Szadkowski S., Banki nie wprowadzq odwróconej hipoteki do swoich ofert, Polska Times, www.polskatimes.pl (data dostępu: 10.12.2016).
• Biuletyn roczny. Rynek PPE 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, www.knf.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Kubicki P., Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa 2012.
• Bogataj D., McDonnell D.R., Bogataj M., Management, Financing and Taxation of Housing Stock in the Shrinking Cities of Aging Societies, "International Journal of Production Economics" 2016, vol. 181.
• Borrowing against Your Home, Australian Security and Investment Commission, www.moneysmart.gov.au (data dostępu: 20.12.2016).
• Bowden E.V., Bowden J.H., Ekonomia. Nauka zdrowego rozsądku, Fundacja Innowacja, Warszawa 2002.
• Brownfield C., The Fourth Pillar - The Role of Home Equity Release in Retirement Funding, Institute of Actuaries of Australia, Sydney 2014.
• Brzozowski A., Jastrzębski J., Kaliński M., Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Część szczegółowa, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Budownictwo mieszkaniowe - tablice przeglądowe od 1991 roku, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Buszko M., Zarządzanie ryzykiem konwersji kapitału nieruchomości (equity release), "Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu" 2012, nr 271.
• Bywalec C., Konsumpcja w teorii i praktyce gospodarowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
• Bywalec C., Rudnicki L., Konsumpcja, PWE, Warszawa 2002.
• Carson R.T., Contingent Valuation: A User's Guide, "Environmental Science and Technology" 2000, vol. 34, nr 8.
• Case B., Schnare A.B., Preliminary Evaluation of the HECM Reverse Mortgage Program, "Journal of the American Real Estate and Urban Economics Association" 1994, vol. 22, nr 2.
• Central Bank (Supervision and Enforcement) Act, Number 26 of 2013.
• Ciepła H., Pawelczyk Z., Hipoteka po nowelizacji w systemie wieczystoksięgowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Ciszewski J. (w:) Instytucje prawa handlowego w przyszłym Kodeksie cywilnym, red. T. Mróz, M. Stec, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Code of Conduct, Senior Australians Equity Release Association of Lenders, www.sequal. com.au (data dostępu: 20.12.2016).
• Código Civil Español, Real Decreto de 24 de julio de 1889.
• Cole K., Economy-Environment-Development-Knowledge, Routledge, London-New York 1999.
• Consumer Credit Act, Number 24 of 1995.
• Consumer Protection Code 2012, Central Bank of Ireland, www.centralbank.ie (data dostępu: 20.12.2016).
• Cycoń M., Odwrócona hipoteka jako forma zabezpieczenia emerytalnego, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Kraków 2017, http://bazybg.uek.krakow.pl/dorobek.
• Cycoń M., Odwrócony kredyt hipoteczny (w:) System ubezpieczeń społecznych, red. W. Sułkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2014.
• Cycoń M., Wykorzystanie produktów ubezpieczeniowych do zabezpieczenia wierzytelności banku z tytułu odwróconego kredytu hipotecznego (w:) Ubezpieczenia gospodarcze i społeczne. Wybrane zagadnienia ekonomiczne, red. W. Sułkowska, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Cycoń M., Czerwiec E., Ubezpieczenia rentowe na przykładzie ofert wybranych zakładów ubezpieczeń (w:) Studia ubezpieczeniowe, red. J. Lisowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań 2011.
• Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2009.
• Czapiński J., Błędowski P., Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2014.
• Czapiński J., Góra M., Świadomość "emerytalna" Polaków, Publikacje Europejskiego Kongresu Finansowego, Warszawa 2016.
• Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, LexisNexis, Warszawa 2014.
• Czech T., Odwrócony kredyt hipoteczny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Ćwieląg K., Maciejasz-Świątkiewicz M., Ochrona niezamożnych konsumentów na rynku usług finansowych, "Finanse i Prawo" 2016, nr 3.
• Dach Z., Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2015.
• Dadańska K.A., Komentarz do art. 244 Kodeksu cywilnego (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2: Własność i inne prawa rzeczowe, red. A. Kidyba, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Delgadillo L., Stoke C.R., Lown J.M., Descriptive Analysis of Reverse Mortgage Counseling Clients, "Journal of Financial Counseling and Planning" 2014, vol. 25, nr 2.
• Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2015.
• Directive Number: 4235.1 Home Equity Conversion Mortgages, U.S. Department of Housing and Urban Development, www.portal.hud.gov (data dostępu: 15.12.2016).
• Distribution of Population by Tenure Status, Type of Household and Income Group - EU-SILC Survey, Eurostat, www.eurostat.ec.europa.eu (data dostępu: 20.12.2016).
• Dobosiewicz Z., Bankowość, PWE, Warszawa 2005.
• Doling J., Overton L., The European Commission's Green Paper: Reverse Mortgage as a Source of Retirement Income, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2010, nr 3.
• Domański M., Względne zakazy małżeńskie, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Donfouet H.P.P., Jeanty P.W., Mahieu P.A., Dealing with Internal Inconsistency in Double-bounded Dichotomous Choice: An Application to Community-based Health Insurance, "Empirical Economics" 2014, vol. 46, nr 1.
• Dragan A., Starzenie się społeczeństwa polskiego i jego skutki, Kancelaria Senatu, Warszawa 2011.
• The Dynamics of Ageing: Evidence from the English Longitudinal Study of Ageing 2002-15, English Longitudinal Study of Ageing, www.elsa-project.ac.uk (data dostępu: 20.12.2016).
• Dyrektywa 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, Dz. Urz. UE, L 304/64.
• Dyrektywa 2014/17/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniająca dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010, Dz. Urz. UE, L 60/34.
• Emeryci zadłużają się na potęgę - do oddania 2 miliardy złotych, Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej, www.krd.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Ereciński T., Komentarz do art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 5: Postępowanie egzekucyjne, red. H. Pietrzykowski, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Ereciński T., Komentarz do art. 1000 Kodeksu postępowania cywilnego (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 5: Postępowanie egzekucyjne, red. H. Pietrzykowski, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Equity Release, Competition and Consumer Protection Commission, www.consumerhelp.ie (data dostępu: 20.12.2016).
• Equity Release Market Report Autumn 2016, Equity Release Council, www.equity- releasecouncil.com (data dostępu: 15.12.2016).
• Equity Release Market Report Spring 2016, Equity Release Council, www.equityrelease- council.com (data dostępu: 15.12.2016).
• Equity Release Plans, Equity Release Council, www.equityreleasecouncil.com (data dostępu: 15.12.2016).
• Equity Unlock Loan for Senior Fact Sheet, Commonwealth Bank of Australia, www.commbank.com.au (data dostępu: 20.12.2016).
• FHA Reverse Mortgages (HECMs) for Seniors, U.S. Department of Housing and Urban Development, www.portal.hud.gov (data dostępu: 20.12.2016).
• Financial Conduct Authority, www.handbook.fca.org.uk (data dostępu: 15.12.2016).
• The Financial Services and Markets Act 2000 (Regulated Activities), Order 2001, SI 2001/544.
• Finansowanie ochrony zdrowia. Wybrane zagadnienia, red. J. Suchecka, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Frąckiewicz E., Zarządzanie marketingowe, PWE, Warszawa 2004.
• The Free Dictionary, www.thefreedictionary.com/equity (data dostępu: 15.12.2016).
• Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W., Marketing. Punkt zwrotny nowoczesnej firmy, PWE, Warszawa 1997.
• Gnela B., Umowa konsumencka w polskim prawie cywilnym i prywatnym międzynarodowym, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Golinowska S., Srebrna gospodarka - element strategii rozwoju regionalnego, "Małopolskie Studia Regionalne" 2014, nr 2-3.
• Golinowska S., Srebrna gospodarka i miejsce w niej sektora zdrowotnego. Koncepcja i regionalne przykłady zastosowania, "Zdrowie Publiczne i Zarządzanie" 2011, t. 9, nr 1.
• Góra M., Oszczędzanie długookresowe, czyli alokacja dochodu w cyklu tycia (w:) Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania, red. J. Rutecka-Góra, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2016.
• Growing the European Silver Economy, European Commission, Brussels 2015, www.ec.europa.eu (data dostępu: 15.03.2017).
• Grzegorczyk F., Instytucje i usługi finansowe w prawie Unii Europejskiej (w:) Instytucje i usługi finansowe, red. F. Grzegorczyk, M. Szaraniec, LexisNexis, Warszawa 2010.
• Gudowski J., Komentarz do art. 245 Kodeksu cywilnego (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2: Własność i inne prawa rzeczowe, red. J. Gudowski, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Guerin J.L., A Historical Timeline of the HECM Program, "The Reverse Review" 2012, nr 10.
• Hadyniak B., Szumlicz T., Ubezpieczenie jako urządzenie finansowe (w:) Ubezpieczenia. Podręcznik akademicki, red. J. Handschke, J. Monkiewicz, Poltext, Warszawa 2010.
• Hanewald K., Post T., Sherris M., Portfolio Choice in Retirement - What Is the Optimal Home Equity Release Product?, "The Journal of Risk and Insurance" 2015, vol. 83, nr 2.
• Haurin D., Ma C., Moulton S., Schmeiser M., Seligman J., Shi W., Spatial Variation in Reverse Mortgages Usage: House Price Dynamics and Consumer Selection, "The Journal of Real Estate Finance and Economics" 2016, vol. 53, nr 2.
• Hipoteka odwrócona: seniorzy w niewiedzy, Fundusz Hipoteczny Dom, www.funduszhi- poteczny.pl (data dostępu: 1.02.2017).
• The History of Equity Release, Financial Service Professionals, www.fsplimited.co.uk (data dostępu: 20.12.2016).
• Home Reversion Plan, Financial Conduct Authority, www.handbook.fca.org.uk (data dostępu: 15.12.2016).
• The Housing and Community Development Act, Public Law 100-242,101 Stat. 1815.
• Huan C., Mahoney J., Equity Release Mortgages, "Housing Finance International" 2002, vol. 16, nr 4.
• Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2006.
• Income and Living Conditions, Eurostat, ec.europa.eu (data dostępu: 16.03.2017).
• Informacja o świadczeniach pieniężnych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz o niektórych świadczeniach z zabezpieczenia społecznego (2011-2015), Zakład Ubezpieczeń Społecznych, www.zus.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Informacje liczbowe o rynku IKE za 2011 r., 2012 r., 2013 r., 2014 r., 2015 r., Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, www.knf.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Informacje liczbowe o rynku IKZE za 2012 r., 2013 r., 2014 r., 2015 r., Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, www.knf.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Jak świętować Dzień Seniora, Grupa Kruk, www.pl.kruk.eu (data dostępu: 16.03.2017).
• Janik A., Problematyka szacowania wartości efektów generowanych przez ekoinnowacje w całym cyklu życia (w:) Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji, red. R. Knosala, Oficyna Wydawnicza Polskiego Towarzystwa Zarządzania Produkcją, Opole 2016.
• Jedynak T., Charakterystyka systemu emerytalnego w ramach powszechnego ubezpieczenia społecznego (w:) System ubezpieczeń społecznych, red. W. Sułkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2014.
• Johnson D.W., Simkins Z.S., Retirement Trends, Current Monetary Policy, and the Reverse Mortgage Market, "Journal of Financial Planning" 2014, vol. 27, nr 3.
• Kalasińska M., Kredyty i pożyczki hipoteczne jako podstawowe źródło finansowania nieruchomości (w:) Współczesna bankowość hipoteczna, red. A. Szelągowska, CeDeWu, Warszawa 2010.
• Kalinowski S., Ubóstwo emerytów w Polsce, "Ekonomia XXI Wieku" 2014, nr 1.
• Kawalec S., Błażuk K., Kurek M., Jak mobilizować dodatkowe oszczędności emerytalne, Capital Strategy, Warszawa 2015.
• Keller J., Koziński J., Krzeczewski B., Pastusiak R., Wpływ doświadczenia i wiedzy inwestorów na efektywność inwestycji na rynku kapitałowym, "Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia" 2013, nr 59.
• King N., Berry D., Pannell J., Rainy Days & Silver Linings: Using Equity to Support the Delivery of Housing or Services for Older and Disabled People, Care Services Improvement Partnership, Housing Learning and Improvement Network, London 2008.
• Kirejczyk K., Czy polscy seniorzy potrzebują nowych mieszkań, REAS, www.reas.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Klimczuk A., Srebrna gospodarka w dokumentach strategicznych państwa (w:) Zmieniający się świat. Perspektywa demograficzna, społeczna i gospodarcza, red. J. Osiński, M. Pachocka, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2013.
• Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, LexisNexis, Warszawa 2014.
• Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3: Zobowiązania, cz. II, red. J. Gudowski, LexisNexis, Warszawa 2013.
• Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. M. Manowska, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4: Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Kołodziej A., Rutkowska-Tomaszewska E., Komentarz do ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, LexisNexis, Warszawa 2012.
• Kołosowska B., Skutki finansowe reformy systemu emerytalnego w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2004.
• Komunikat Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 20 stycznia 2016 r. w sprawie wysokości maksymalnej stopy technicznej, Dz. Urz. KNF, poz. 1.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U., nr 78, poz. 483, z późn. zm.
• Kosikowski C., Finanse i prawo finansowe Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Kot S.M., Jakubowski J., Sokołowski A., Statystyka, wyd. 2, Difin, Warszawa 2011.
• Kotler P., Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola, wyd. 3, Gebethner & Ska, Warszawa 1994.
• Kotler P., Armstrong G., Saunders J., Wong V., Marketing. Podręcznik europejski, PWE, Warszawa 2002.
• Kowalczyk-Rólczyńska P., Rólczyński T., Odwrócony kredyt hipoteczny - dodatkowe źródło zabezpieczenia emerytalnego, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2014, nr 3.
• Kubiszewska K., Analiza czynników wpływających na rozwój rynku odwróconego kredytu hipotecznego, "Zeszyty Naukowe Wydziałowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach. Studia Ekonomiczne" 2013, nr 173.
• Kuchciak I., Świadomość finansowa osób w wieku 50+ a korzystanie z produktów bankowych, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H - Oeconomia" 2014, vol. 48, nr 4.
• Lambin J.J., Strategiczne zarządzanie marketingowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Lange E., Konsumpcja kompensacyjna, zakupoholizm oraz zadłużenie dzieci i młodzieży, "Rocznik Nauk Społecznych" 2012, vol. 40, nr 4.
• Ley 41/2007, de 7 de diciembre, BOE-A-2007-21086.
• Liberda B" Oszczędności gospodarstw domowych - analiza przekrojowa i analiza kohort (w:) Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania, red. J. Rutecka-Góra, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2016.
• Longevity Risk Transfer Markets: Market Structure, Growth Drivers and Impediments, and Potential Risks, Basel Committee on Banking Supervision, www.bis.or (data dostępu: 15.12.2016).
• Longman Dictionary of Contemporary English, www.ldoceonline.com/equity (data dostępu: 15.12.2016).
• Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016, www.stat.gov.pl (data dostępu: 15.03.2017).
• Ludność w wieku 60 lat i więcej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016, www.stat. gov.pl (data dostępu: 15.03.2017).
• Łyszczak P., Zwykły vs odwrócony kredyt hipoteczny, www.reversemortgage.pl/2007/12/29/ zwykly-vs-odwrocony-kredyt-hipoteczny (data dostępu: 29.11.2016).
• Maćkowska A., Reverse mortgage - hipoteka odwrócona (w:) Private asset and wealth management. Nowe instrumenty i usługi finansowe, red. K. Gabryelczyk, C.H. Beck, Warszawa 2009.
• Makosz A., Będzie można handlować mieszkaniami z seniorami, www.gazetaprawna.pl (data dostępu: 10.06.2016).
• Mankiw N.G., Taylor M.P., Mikroekonomia, wyd. 2, PWE, Warszawa 2015.
• Marciniak A., Podstawa egzekucji sądowej z przedmiotu zastawu lub hipoteki, "Problemy Egzekucji" 2000, nr 5.
• Markets in Financial Instruments and Miscellaneous Provisions Act 2007, Number 37 of 2007.
• Martin S., Research into the Future Housing and Support Needs of Older People, Northern Ireland Housing Executive, Belfast 2010.
• Mid-2015 Population Estimates, UK Office for National Statistics, www.ons.gov.uk (data dostępu: 20.12.2016).
• Mortgagee Letter 2014-07, U.S. Department of Housing and Urban Development, www.portal.hud.gov (data dostępu: 15.12.2016).
• Moulton S., Haurin D.R., Shi W., An Analysis of Default Risk in the Home Equity Conversion Mortgage (HECM) Program, "Journal of Urban Economics" 2015, vol. 90.
• Mundy B., McLean D., The Addition of Contingent Valuation and Conjoint Analysis to the Required Body of Knowledge for the Estimation of Environmental Damage to Real Estate, "The Journal of Real Estate Practice and Education" 1998, vol. 1.
• Mynarski S., Badania rynkowe w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Akademii Ekono-micznej w Krakowie, Kraków 2001.
• National Consumer Credit Protection Act 2009, No. 134,2009.
• Niewiadomska A., Sobolewska-Poniedziałek E" Srebrna gospodarka - nowy paradygmat rozwoju starzejącej się Europy, "Ekonomia XXI Wieku" 2015, nr 3(7).
• Niezbecka E., Komentarz do art. 903(1) Kodeksu cywilnego (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3: Zobowiązania - część szczególna, red. A. Kidyba, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Obrót nieruchomościami w 2015 r. - tablice, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016.
• OECD Labour Force Statistics, OECD, www.data.oecd.org (data dostępu: 16.03.2017).
• Ofiarski Z., Prawo bankowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Olszak M.A., Wybrane aspekty rozwoju rynku kredytów hipotecznych w Niemczech i w Polsce, Materiały i Studia, nr 182, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2014.
• O'Mahonny L.F., Overton L" Financial Advice, Differentiated Consumers, and the Regulation of Equity-release Transactions, "Journal of Law and Society" 2014, vol. 41, nr 3.
• Orlicki M., Regulacja umowy ubezpieczenia (w:) Ubezpieczenia. Pordęcznik akademicki, red. J. Handschke, J. Monkiewicz, Poltext, Warszawa 2010.
• Pawlęga S., Formy kredytu senioralnego w wybranych krajach i w Polsce, "Wiadomości Ubezpieczeniowe" 2009, nr 4.
• Pension Freedom Guidance and Advice: Government Response to the Work and Pensions Committee's First Report of Session 2015-16, HM Treasury, www.gov.uk (data dostępu: 20.06.2016).
• Perrotto J.M., Tojeiro D.G. de, Reverse Mortgages, "Butterworths Journal of International Banking and Financial Law" 2008, nr 1.
• Pfeiffer S., Schaal A., Salter J., HECMReverse Mortgages: Now or Last Resort?, "Journal of Financial Planning" 2014, vol. 27, nr 5.
• Podstawy ekonomii, R. Milewski, E. Kwiatkowski, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
• Podstawy marketingu, red. J. Altkorn, Instytut Marketingu, Kraków 2004.
• Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl (data dostępu: 1.02.2017).
• Population (Demography, Migration and Projections), Eurostat, www.ec.europa.eu (data dostępu: 15.03.2016).
• Postawy Polaków wobec finansów, Fundacja Kronenberga, Warszawa 2015, www.citi- bank.pl (data dostępu: 18.03.2017).
• Prognoza gospodarstw domowych według liczby dzieci na lata 2016-2050, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016 (data dostępu: 16.03.2017).
• Prognoza ludności na lata 2014-2050, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2014, www.stat.gov.pl (data dostępu: 15.03.2017).
• Prognoza wpływów i wydatków funduszu emerytalnego do 2060 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Warszawa 2016.
• Projections of the Population and Components of Change for the United States: 2015 to 2060. Table 1, U.S. Census Bureau, www.census.gov (data dostępu: 20.12.2016).
• Projekt ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym, Rządowe Centrum Legislacji, legislacja.rcl.gov.pl (data dostępu: 20.09.2016).
• Projekt założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl (data dostępu: 15.12.2016).
• Propozycja uregulowania instytucji dożywotniego świadczenia pieniężnego w zamian za przeniesienie własności nieruchomości, Ministerstwo Gospodarki, www.legislacja.rcl. gov.pl (data dostępu: 20.06.2015).
• Radwański Z., Umowa dożywocia (w:) Prawo zobowiązań - część szczegółowa, System Prawa Prywatnego, t. 8, red. J. Panowicz-Lipska, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
• Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania - część szczegółowa, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.
• Raport AMRON-SARFiN. Ogólnopolski raport o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości 4/2015, Związek Banków Polskich, Warszawa 2015.
• Raport z badania CATI "Renta za mieszkanie", Instytut Badawczy IPC, www.uokik.gov.pl (data dostępu: 25.01.2017).
• Raport z kontroli przedsiębiorców zawierających umowy świadczeń dożywotnich, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Wrocław 2013.
• Rauba K., Możliwości zastosowania metody wyceny warunkowej w procesie wdrażania zasady zwrotu kosztów usług wodnych, "Ekonomia i Środowisko" 2016, vol. 3, nr 58.
• Reinfer U., Clerc-Renaud S., Perez-Carrillo E.F., Tiffe A., Knobloch M., Study on Equity Release Schemes in the EU. Part I: General Report, Institut für Finanzdienstleistun- gen, Hamburg 2010.
• Reputacja polskiego sektora bankowego 2016, Związek Banków Polskich, www.zbp.pl (data dostępu: 19.03.2017).
• Reverse Mortgage: Report to Congress 2012, Consumer Financial Protection Bureau, www.consumerfinance.gov (data dostępu: 20.12.2016).
• Rocznik Demograficzny 2016, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016, www.stat.gov.pl (data dostępu: 15.03.2017).
• Rodzina - jej współczesne znaczenie i rozumienie, CBOS, BS/33/2013, www.cbos.pl (data dostępu: 19.03.2017).
• Rose C.C., Ross J.B., Home Equity Conversion Techniques, "Journal of Financial Planning" 1997, vol. 10, nr 1.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012, Dz.Urz. UE, L176/1.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2015 r. w sprawie utworzenia Ministerstwa Rozwoju oraz zniesienia Ministerstwa Gospodarki, Dz.U., poz. 2076.
• Rudnicki S., Rudnicki G., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Rules & Guidance, Equity Release Council, www.equityreleasecouncil.com (data dostępu: 20.12.2016).
• Rutkowska-Tomaszewska E., Ochrona prawna klienta na rynku usług bankowych, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.
• Samuelson P.A., Nordhaus W.D., Ekonomia, t. 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Seniorzy młodzi duchem, Biuro Informacji Kredytowej, www.bik.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Shan H., Reversing the Trend: The Recent Expansion of the Reverse Mortgage Market, "Real Estate Economics" 2011, vol. 39, nr 4.
• Shao A.W., Hanewald K., Sherris M., Reverse Mortgage Pricing and Risk Analysis Allowing for Idiosyncratic House Price Risk and Longevity Risk, "Insurance: Mathematics and Economics" 2015, vol. 63.
• Shu L.L., Is the Endowment Effect Due to Loss Aversion or Mere Ownership?, Harvard University, Cambridge 2006.
• The Silver Economy: Opportunities from Ageing, European Parliament, Brussels 2015, www.ec.europa.eu (data dostępu: 15.03.2017).
• Siu-Hang Li J., Hardy M.R., Tan K.S., On Pricing and Hedging the No-negative-equity Guarantee in Equity Release Mechanisms, "The Journal of Risk and Insurance" 2010, vol. 77, nr 2.
• Spellman F.R., Economics for Environmental Professionals, CRC Press, London-New York 2015.
• Srokosz W., Instytucje parabankowe w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
• Stan obecny i przyszłość opieki długoterminowej w starzejącej się Polsce. Uwagi na potrzeby opracowania polityki dotyczącej opieki długoterminowej, Bank Światowy, Warszawa 2015.
• Stan wiedzy i świadomości ekonomicznej Polaków 2015, Konsorcjum Pracownia Badań i Innowacji Społecznych "Stocznia", Grupa IQS dla Departamentu Edukacji i Wydawnictw NBP, www.nbpportal.pl (data dostępu: 18.03.2017).
• Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, www.zus.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Sułkowska W., Ryzyko niedostatku emerytów z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych (w:) Finanse w rozwoju gospodarczym i społecznym, red. J. Czekaj, S. Owsiak, PWE, Warszawa.
• Swaczyna B., Komentarz do art. 65 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (w:) Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz, red. J. Pisuliński, Wolters Kluwer, Warszawa 2014.
• Symulacja możliwości zwiększenia budżetów domowych seniorów przy wykorzystaniu raty kapitałowej odwróconego kredytu hipotecznego dla różnych rodzajów nieruchomości, Związek Banków Polskich, Warszawa 2012.
• Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014-2050, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2014, www.stat.gov.pl (data dostępu: 15.03.2017).
• Sytuacja gospodarstw domowych w 2015 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Szukalski R, Trzy kolory: srebrny. Co to takiego silver economy, "Polityka Społeczna" 2012, nr 5-6.
• Szymańska A.J., Preferencje konsumenckie i ich determinanty, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Informatyki w Krakowie" 2012, nr 8.
• Tabela uwag do projektu założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl (data dostępu: 15.05.2015).
• Tablice trwania życia 1990-2015, Główny Urząd Statystyczny, www.demografia.stat.gov.pl (data dostępu: 15.03.2017).
• Terry R., Gibson R., Obstacles to Equity Release, Joseph Rowntree Foundation, York 2006.
• Trwanie życia w 2015 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2016.
• Twomey T., Crossing Paths: The Intersection of Reverse Mortgages and Bankruptcy, "American Bankruptcy Law Journal" 2015, vol. 89, nr 2.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U., nr 16, poz. 93, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U., nr 43, poz. 296, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, Dz.U., nr 19, poz. 147, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, Dz.U. 2015, poz. 86, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U., nr 80, poz. 350, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz.U., nr 89, poz. 414, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, Dz.U., nr 115, poz. 741, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych, Dz.U., nr 140, poz. 940, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, Dz.U., nr 140, poz. 939, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, Dz.U., nr 157, poz. 1119, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, Dz.U., nr 50, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, Dz.U., nr 171, poz. 1206, z późn zm.
• Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, Dz.U., nr 126, poz. 715, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, Dz.U., nr 199, poz. 1175, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 23 października 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym, Dz.U., poz. 1585.
• Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, Dz.U., poz. 1348.
• Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, Dz.U., poz. 1844.
• Uzasadnienie do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, Ministerstwo Finansów, www.orka.sejm.gov.pl (data dostępu: 20.06.2016).
• Uzasadnienie do ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, www.mpips.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Vademecum ubezpieczeń gospodarczych, red. T. Sangowski, Saga Printing, Poznań 1998.
• Varian H.R., Microeconomic Analysis, wyd. 3, W.W. Norton, New York 1992.
• What Is Equity Release, Equity Release Council, www.equityreleasecouncil.com (data dostępu: 15.12.2016).
• What Is the Cost of Setting up an Equity Release Plan?, Equity Release Council, www.equityreleasecouncil.com (data dostępu: 20.12.2016).
• Whitehead J.C., Pattanayak S.K., van Houtven G.L., Gelso B.R., Combining Revealed and Stated Preference Data to Estimate the Nonmarket Value of Ecological Services: An Assessment of the State of the Science, "Journal of Economic Surveys" 2008, vol. 22, nr 5.
• Whynes D.K., Frew E.J., Wolstenholme J.L., Willingness-to-pay and Demand Curves: A Comparison of Results Obtained Using Different Elicitation Formats, "International Journal of Health Care Finance and Economics" 2005, vol. 5, nr 4.
• Więckowska B., Reverse mortgage - rozwiązania prawne i instytucjonalne na wybranych rynkach, Polska Izba Ubezpieczeń, Warszawa 2011.
• Więzi rodzinne, CBOS, BS/107/2013, www.cbos.pl (data dostępu: 19.03.2017).
• World Population Prospects: The 2015 Revision, United Nations, www.esa.un.org (data dostępu: 15.03.2017).
• Wossink A., Swinton S.M., Jointness in Production and Farmers' Willingness to Supply Non-marketed Ecosystem Services, "Ecological Economics" 2007, vol. 64, nr 2.
• Współczesna bankowość hipoteczna, red. A. Szelągowska, CeDeWu, Warszawa 2010.
• Wybrane wyniki badania Polaków nt. korzystania z usług bankowych i płatności 2016, Narodowy Bank Polski, www.nbp.pl (data dostępu: 19.03.2017).
• Założenia do projektu ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym, Ministerstwo Finasów, mf.gov.pl (data dostępu: 20.06.2015).
• Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w 2015 r., Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Zasięg ubóstwa ekonomicznego w Polsce w latach 2012-2015 - podstawowe dane, Główny Urząd Statystyczny, www.stat.gov.pl (data dostępu: 16.03.2017).
• Zaradkiewicz K. (w:) Kodeks cywilny. Komentarz do artykułów 1-44910, red. K. Pietrzykowski, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2011.
• Zydroń A., Kayzer D., Szoszkiewicz K., Czynniki różnicujące wysokość rekompensaty w przypadku uniemożliwienia korzystania z Wielkopolskiego Parku Narodowego, "Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy" 2014, nr 38.
• Zygan M., Ekonomia behawioralna - wprowadzenie do problematyki, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania" 2013, nr 32.
• Żołędowski C., Starzenie się ludności - Polska na tle Unii Europejskiej, "Problemy Polityki Społecznej" 2012, nr 17.
• Żylicz T., An Economist Looks at Ecosystem Services (w:) Towards a Green Economy: From Ideas to Practice, red. M. Burchard-Dziubińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015.
• Żylicz T., Wycena dóbr nierynkowych, "Aura" 2007, nr 8.