Uniwersytet Jagielloński wobec zakonów cystersów i dominikanów (część I)

• Autorzy: Janusz Sondel

Warianty tytułu

The Jagiellonian University's Approach to Cistercian and Dominican Monasteries (Part I)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Uniwersytety, których powstanie zawdzięczamy średniowieczu, były w owej epoce traktowane jako ponadnarodowe instytucje uniwersalnej chrześcijańskiej Europy. Władzą w niej dzielili się papież i cesarz, wskutek czego założenie uniwersytetu wymagało wówczas zgody jednej z tych dwóch potęg. Szczególną opieką uniwersytety jako międzynarodowe ośrodki narodowe otoczył Kościół, stopniowo podporządkowując je sobie, co przejawiało się w uprawnieniu władz kościelnych do zatwierdzania stopni naukowych oraz nadawaniu prawa do nauczania gdziekolwiek (licentia ubique docendi). Z uniwersytetami, w tym także z Akademią Krakowską, ściśle też współpracowały niektóre zgromadzenia zakonne, jak cystersi i dominikanie, którzy byli zainteresowani kształceniem swoich członków. (abstrakt oryginalny)

EN

Universities, created in the Middle Ages, were in that era treated as transnational institutions of universal Christian Europe. This part of the world was then ruled by the pope and the emperor, thus the establishment of a university required the consent of one of these two powers. The Church took special care of universities, operating as international centres in particular countries, gradually subordinating them, which manifested in the fact, that the Church authorities had power to approve academic degrees and grant the right to teach in any academic establishment (licentia ubique docendi). Some religious congregations, such as the Cistercians and Dominicans, who were interested in providing their members with education, also cooperated closely with universities, e.g. with the Academy of Cracow. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Uniwersytet; Kościół katolicki; Historia

EN

University; Roman Catholic Church; History

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Turystyki i Ekologii
• Rocznik: 2016
• Numer: R. V, t. 9, nr 1
• Strony: 122--147

Twórcy

autor

Janusz Sondel

• Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, Sucha Beskidzka

Bibliografia

• Abraham W., Polska a chrzest Litwy, w: Polska i Litwa w dziejowym stosunku, Kraków 1914.
• Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie wskutek fundacji śp. Aleksandra hr. Stadnickiego wydane staraniem Galicyjskiego Wydziału Krajowego, t. VIII, Lwów 1880, nr XXXI.
• Barcik M., Doktorzy teologii honoris causa UJ, "Alma Mater", r. 1996/97, nr 3.
• Barcik M., Księża doktorzy honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1809-1931), "Analecta Cracoviensia", t. XVIII, 1986.
• Bukowski J., Kościół akademicki św. Anny. Monografia historyczna, Kraków 1900.
• Chotkowski W., Ks. Prymasa Poniatowskiego spustoszenia kościelne w Krakowie. Przyczynek do dziejów Uniwersytetu, Kraków 1918 (odbitka z "Rozpraw Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, t. LXI).
• Codex Diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis, continent privilegia et documenta quae res gestas Academiae eiusque beneficia illustrant, t. I, Cracoviae 1870, nr 61.
• Codex epistolaris saeculi decimi quinti, w: Monumenta Medii Aevi Historica Res Gestas Poloniae Illustrantia, Kraków 1876, t. I, cz. II.
• Conclusiones Universitatis Cracoviensis ab anno 1441 ad annum 1589, wyd. H. Barycz, Kraków 1933.
• Długosz J., Liber beneficiorum Dioecesis Cracoviensis nunc primum e codice autographo editus, t. I, Cracoviae 1863.
• Fijałek J., Mistrz Jakób z Paradyża i Uniwersytet Krakowski w okresie soboru bazylejskiego, t. I-II, Kraków 1900.
• Fijałek J., Studya do dziejów Uniwersytetu Krakowskiego i jego Wydziału Teologicznego w XV wieku, Kraków 1898.
• Grajkowska L., Polonizacja klasztoru cystersów w Wągrowcu, w: Cystersi w kulturze średniowiecznej Europy, pod red. J. Strzelczyka, Poznań 1992.
• Hoszowski K., Obraz życia i zasług opatów mogilskich, Kraków 1867.
• Kaczmarek K., Kariery zakonne cysterskich graduatów uniwersyteckich w średniowiecznej Polsce, w: Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski, pod red. Pobóg-Lenartowicz A. i Drewicha M., Opole 1995.
• Kaczmarek K., Między Krakowem i Lipskiem. Prowincja szkolna polskich cystersów w średniowieczu, "Nasza Przeszłość", t. 83, 1994.
• Kiryk F., Nauk przemożnych perła, Kraków 1986.
• Kłoczowski J., Zakony na ziemiach polskich w wiekach średnich, w: Kościół w Polsce, pod red. Kłoczowskiego J., t. I: Średniowiecze, Kraków 1966.
• Krzyżaniakowa J., Władysław II Jagiełło wobec klasztorów cysterskich w Królestwie Polskim, "Nasza Przeszłość", t. 83, 1994.
• Krzyżanowski S., Poselstwo Kazimierza Wielkiego do Awinionu i pierwsze uniwersyteckie przywileje, "Rocznik Krakowski", t. IV, 1900.
• Kozłowska-Budkowa Z., Odnowienie jagiellońskie Uniwersytetu Krakowskiego (1390-1414) w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, t. I, pod red. Lepszego K., Kraków 1364.
• Kumor B., Protestancka reformacja na ziemiach polskich, w: Historia Kościoła w Polsce, t. I: do roku 1764, cz. 2: od roku 1506, Poznań-Warszawa 1974.
• Kupiszewski H., Prawo rzymskie a współczesność, Warszawa 1988.
• Leszczyński H.Z., Studia w klasztorach cysterskich XIII-XIX w., w: Historia i kultura cystersów w dawnej Polsce i ich europejskie związki, pod red. Strzelczyka J., Poznań 1987.
• Leszczyński H.Z., Z dziejów Kolegium Prowincjalnego Cystersów w Mogile, w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. II: Od Odrodzenia do Oświecenia, Część 2: Teologia neoscholastyczna i jej rozwój w akademiach i szkołach zakonnych, Lublin 1975.
• Markowski M., Dzieje Wydziału Teologii Uniwersytetu Krakowskiego latach 1395-1525, Kraków 1996.
• Markowski M., Jakub z Paradyża (ok. 1380-1464), w: Złota Księga Papieskiej Akademii Teologicznej, Kraków 2000.
• Morawski K., Historya Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. II, Kraków 1900.
• Monografia Opactwa Cystersów we wsi Mogile opracowana i pamięci ubiegłych pięciuset lat istnienia Akademii Krakowskiej poświęcona przez Towarzystwo Naukowe Krakowskie, Kraków 1867.
• Pelczar J.S., Mowa przy założeniu kamienia węgielnego pod Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego miana 26 Maja 1883 roku, Kraków 1883.
• Pietrzyk Z., Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.
• Joannis Długosz senioris canonici Cracoviensis Opera omnia, Przezdziecki A., t. 2-14, Kraków 1878-1887.
• Polski Słownik Biograficzny, t. IX, 1960-1961.
• Polski Słownik Biograficzny, t. X, 1962-1964.
• Polski Słownik Biograficzny, t. XXV, 1980.
• Pieradzka K., Uniwersytet Krakowski w służbie państwa i wobec soborów w Konstancji i Bazylei, w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, pod red. Lepszego K., t. I, Kraków 1964.
• Porębski S.A., Jakub z Paradyża. Wybór tekstów dotyczących reformy Kościoła, Warszawa 1978.
• Rechowicz M., Początki i rozwój kultury scholastycznej (do końca XIV wieku), w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, t. I: Średniowiecze, Lublin 1974.
• Sondel J., Ze studiów nad prawem rzymskim w okresie Oświecenia, Kraków 1988.
• Sondel J., Zawsze wierny. Uniwersytet Jagielloński a Kościół rzymskokatolicki, Kraków 2006.
• Stoś J., Jakub z Paradyża, Kraków 2004.
• Szczur S., Papież Urban V i powstanie uniwersytetu w Krakowie w 1364 r., Kraków 1999.
• Tazbir J., Historia Kościoła katolickiego w Polsce 1460-1795, Warszawa 1966.
• Włodek Z., Jana Taczela z Raciborza, opata mogilskiego, wykład "Sentencji" na Uniwersytecie Krtakowskim, w: Z dziejów filozofii na Uniwersytecie Krakowskim w XV wieku, pod red. Kuksewicza Z., Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.
• Zarębski I., Okres wczesnego humanizmu, w: Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364-1764, t. I, pod red. Lepszego K., Kraków 1964.