Zorganizowany ruch kolarski w Wadowicach w dobie Autonomii Galicyjskiej

• Autorzy: Artur Kurek

Warianty tytułu

Organized Cycling Activities in Wadowice in the Era of the Galician Autonomy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Historia kolarstwa to wdzięczny temat do badań historycznych. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż zajmując się tym zagadnieniem, należy wziąć pod uwagę zarówno elementy społeczne, techniki, jak i oczywiście sportu i turystyki. Nie dziwi zatem, że w piśmiennictwie polskim jest kilka opracowań poświęconych temu zagadnieniu. Bez wątpienia największe zasługi położył B. Tuszyński, ale należy też wspomnieć o działalności na tym polu K. Obodyńskiego i S. Zaborniaka. Niestety na temat interesującego nas problemu wymienieni autorzy milczą. Jednak temat ten nie jest zupełnie nowy. Nieco uwagi poświęcił mu autor niniejszego doniesienia. Pierwszym natomiast, który pojął się trudu prezentacji zagadnień kolarstwa w mieście nad Skawą, był, niestety nieżyjący już, B. Czapik. On to opracował dzieje tamtejszego TG "Sokół", w którym wspomniał też o kolarzach. Śladem tego badacza poszedł A. Nowakowski. Za jego przyczyną doszło do wydania opracowania poświęconego kolarstwu w rodzinnym mieście Jana Pawła II na przestrzeni stu dwudziestu lat. Mimo wszystko żadna z wymienionych prac nie zgłębiła tytułowego zagadnienia, a szkoda, gdyż kolarstwo w Wadowicach, zwłaszcza w tytułowym okresie, przyniosło wiele interesujących wydarzeń istotnych nie tylko dla lokalnej społeczności, ale także dla dziejów kolarstwa na ziemiach polskich. (fragment tekstu)

EN

The cycling department of the 'Sokół' Gymnastic Society in Wadowice was established in 1894. It was one of the first organizations of this kind in Galicia. It conducted various activities for at least 15 years. It organized mostly single day and multi-day trips. Members of the association supported local cycling initiatives in neighboring towns. It is no doubt that it was thanks to the president of the club EdmuntStorch that the society was active for so long, it the times when other cycling clubs in Galicia lasted only for a few years. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Turystyka rowerowa; Turyzm; Sport; Historia

EN

Cycling tourism; Tourism; Sport; History

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Turystyki i Ekologii
• Rocznik: 2015
• Numer: R. IV, t. 7, nr 1
• Strony: 52--65

Twórcy

autor

Artur Kurek

• Akademia Wychowania Fizycznego, Kraków; Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, Sucha Beskidzka

Bibliografia

• Hemerling K., Skoropęd, "Przewodnik Gimnastyczny" 1893, nr 5, ss. 63-64.
• IX Sprawozdanie Wydziału Okręgu I Polskich Gimnastycznych Towarzystw "Sokolich" w Krakowie za rok 1911, Kraków 1912.
• Mestwin J., (Musiałek J.M.), Którędy droga do celu? Ludzie, myśli i uwagi w sprawie polskiej, Kraków 1914.
• Sprawozdanie Oddziału Kolarzy "Sokoła" Wadowickiego za rok 1898, "Koło" 1899, nr 1, s. 11.
• Sprawozdanie Oddziału Kolarzy "Sokoła" Wadowickiego za rok 1898, "Koło" 1899, nr 1, s. 11.
• Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1900, Wadowice 1901, s. 29.
• Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1901, Wadowice 1901, s. 29.
• Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1902, Wadowice 1903, s. 21.
• Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1904, Wadowice 1905, s. 13.
• Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1905, Wadowice 1906, s. 18.
• Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" PTGS w Wadowicach za rok 1900, Wadowice 1901, s. 29 "Przewodnik Gimnastyczny" 1901, nr 12, s. 96-99; 1909, nr 9, ss. 92-95; 1910, nr 6, ss. 44-48.
• Sprawozdanie Wydziału TGS w Wadowicach za rok 1894, "Przewodnik Gimnastyczny" 1895, nr 10, s. 123.
• Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1894, "Przewodnik Gimnastyczny" 1895, nr 10, s. 123.
• Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1895, "Przewodnik Gimnastyczny" 1896, nr 8, s. 104.
• Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1898 przedłożone Walnemu Zgromadzeniu 6 kwietnia 1899, "Przewodnik Gimnastyczny" 1899, nr 9, s. 89.
• Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach za rok 1893, "Przewodnik Gimnastyczny" 1894, nr 4, s. 42.
• VII Sprawozdanie Wydziału Okręgu I Polskich Gimnastycznych Towarzystw Sokolich w Krakowie za rok 1909, Kraków 1910, s. 14.
• X Sprawozdanie Wydziału Okręgu I Polskich Gimnastycznych Towarzystw "Sokolich" w Krakowie za rok 1912, Kraków 1913, ss. 26-27.
• XXV Sprawozdanie Wydziału Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Krakowie z czynności za rok 1909, Kraków 1910, s. 20.
• "Ilustrowany Tygodnik Sportowy" 1914, nr 1.
• "Koło" 1897, nr 27.
• "Koło". Kalendarz Sportowy" 1895.
• "Nowa Reforma" 1886, nr 238.
• "Przewodnik Gimnastyczny" 1893, nr 12.
• Czapik B., Dzieje Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Wadowicach na tle rozwoju kultury fizycznej w latach 1887-1918, mpis pracy dr., AWF, Kraków 1993.
• Dudek D., Działalność wojskowa Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" przed I wojną światową, Nowy Sącz 1994.
• Kurek A., Początki kolarstwa w działalności towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Rzeszowie w latach 1886-1914, w: Z tradycji kolarstwa na ziemiach polskich w Galicji i Podkarpaciu (1867-2007) praca zbiorowa pod red. Obodyńskiego K. i Zaborniaka S., Rzeszów 2007.
• Kurek A., Początki turystyki kolarskiej w Galicji w latach 1867-1886, "Folia Turistica" 2000, nr 8.
• Kurek A., Zarys działalności oddziałów kolarskich towarzystw gimnastycznych "Sokół" w Galicji w XIX wieku, w: 130 lat Sokolstwa Polskiego. Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Kraków-Lwów 21.06-30.06 1997, nakładem PTG "Sokół" w Krakowie, Kraków 1997.
• Nastiuszonek W., Rodowód polskiej turystyki - z diariusza turystyki kolarskiej, "Gościniec" 1973, nr 48.
• Nowakowski A., Kolarstwo szosowe na ziemi wadowickiej. Na 120-lecie kolarstwa w Polsce (1886-2006), Wadowice 2006.
• Tuszyński B., 100 lat Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów - kolarstwa polskiego, Warszawa 1986.
• Tuszyński B., Od Dynasów do Szurkowskiego, Warszawa 1986.
• Tuszyński B., Złota księga kolarstwa polskiego, Warszawa 1995.
• Wasztyl R., Kolarstwo krakowskie w latach 1886-1918 i jego wkład w tworzenie podstaw organizacyjnych kolarstwa w Polsce w latach 1919-1920, "Rocznik Naukowy AWF Kraków" 1900, t. 24.
• Z tradycji kolarstwa na ziemiach polskich w Galicji i Podkarpaciu (1867-2007) praca zbiorowa pod red. Obodyńskiego K. i Zaborniaka S., Rzeszów 2007.
• Zaborniak S., Dziedzictwo kultury materialne Towarzystw Gimnastycznych "Sokół" okręgu I krakowskiego (1885-1914), w: Sympozjum naukowe Kraków, 4 czerwca 2005 roku. 120 lat Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Krakowie, Kraków 2005.
• Zaborniak S., Zasoby Majątkowe Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Galicji (1881-1914), w: Krajowy zlot sokolstwa polskiego. 110 lat Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Zakopanem. Konferencja naukowa Kraków-Zakopane, 11-13 czerwca 2004 roku, Kraków 2004.