Wahadłowa mobilność przestrzenna jako ważny czynnik rozwoju obszarów wiejskich - analiza stanu obecnego i perspektyw do roku 2025 w ujęciu powiatowym

• Autorzy: Piotr Łysoń

Warianty tytułu

Pendulum Spatial Mobility (Commuting) as an Important Factor for Rural Development - Analysis of the Current Situation and Perspectives until 2025 by Poviats in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jakość życia wydaje się mieć kluczowe znaczenie dla rozwoju obszarów wiejskich. Jak sugeruje raport Stiglitz-Sen-Fitoussi "Jakość życia jest pojęciem szerszym niż produkcja ekonomiczna i standardy życia. Obejmuje pełen zakres czynników, które wpływają na to, co cenimy w życiu, wykraczając poza jego materialną stronę ". Coraz bardziej akceptowana jest potrzeba wyjścia poza PKB w analizach jakości życia. Wahadło mobilności przestrzennej rozumiane jako nieco szersze pojęcie niż dojazdy do pracy będzie ważnym czynnikiem rozwoju obszarów wiejskich, służącym nie tylko jako narzędzie uzupełniania niedoborów miejsc pracy na lokalnym rynku pracy, ale także jako narzędzie umożliwiające mieszkańcom obszarów wiejskich korzystanie z dostępu do różne usługi dostępne w większych miastach. Dlatego wahadłowa mobilność przestrzenna przyczynia się do lepszej jakości życia i stanowi alternatywę dla migracji do miast. Obszary wiejskie w Polsce są inne. W opracowaniu opisano różnice wynikające z lokalizacji oraz jakości transportu publicznego lub prywatnego do 22 największych polskich miast. W tym opracowaniu przeprowadzono analizę dla powiatów. Powiaty polskie (380) można podzielić na 3 grupy: "A" składające się z powiatów (217) z możliwością dojazdu do co najmniej jednego z 22 największych polskich miast w ciągu godziny w jednym kierunku; "B" składający się z 61 powiatów peryferyjnych (2016 i 2025); oraz "AB" składający się ze 102 powiatów obecnie peryferyjnych, ale do godziny 2025 r. przewiduje się, że będą one w zasięgu jednej godziny dojazdu do co najmniej jednego z 22 największych polskich miast. Wyniki analizy perspektyw mobilności przestrzennej wahadła przez powiaty do 2025 r. zostało zilustrowane na mapie i opisane - opisano także najważniejsze dla rozwoju obszarów wiejskich inwestycje w polską sieć transportową. Powinny one doprowadzić do przeniesienia ponad 100 powiatów polskich z grupy peryferyjnej "B" do grupy powiatów "AB" - z dostępem do dojazdów do pracy.(abstrakt oryginalny)

EN

Quality of life seems to be crucial for rural development. As suggested in the Stiglitz-Sen-Fitoussi Report "Quality of life is a broader concept than economic production and living standards. It includes the full range of factors that influences what we value in living, reaching beyond its material side". There is a more and more accepted need to go beyond GDP in analyses of the quality of life. A pendulum spatial mobility understood as slighly broader term than commuting shall be an important factor for rural development serving not only as a tool for supplementing shortages of jobs on the local labour market but also as an instrument enabling rural areas inhabitants to benefit from an access to various services available in larger cities. Therefore the pendulum spatial mobility contributes to better quality of life and is an alternative for migration to cities. Rural areas in Poland are different. In this elaboration there have been described differences resulting from location as well as quality of public or private transport to 22 largest Polish cities. There have been conducted an analysis for poviats in this elaboration. Polish poviats (380) can be classified into 3 groups: "A" consisting of poviats (217) with an opportunity to commute to at least one of 22 largest Polish cities within an hour in one direction; "B" consisting of 61 peripheral poviats (2016 as well as 2025); and "AB" consisting of 102 poviats currently peripheral but expected to be in the range of one hour commuting to at least one of 22 largest Polish cities until 2025. The results of the analysis of the perspectives of the pendulum spatial mobility by poviats until 2025 has been ilustrated on a map and described - also the most important for rural development pieces of investment in Polish transport network have been described. They should result in shifting more than 100 Polish poviats from the peripheral group "B" to the group of poviats "AB" - with an access to commuting.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka spójności; Dochody gospodarstw domowych; Zatrudnienie; Rynek pracy; Mobilność ludności; Mobilność zawodowa; Mobilność siły roboczej w rolnictwie; Obszary wiejskie; Zróżnicowanie regionalne; Rozwój obszarów wiejskich

EN

Cohesion policy; Household income; Employment; Labour market; Population mobility; Occupational mobility; Labour force mobility in agriculture; Rural areas; Regional diversity; Rural development

• Czasopismo: Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 263
• Strony: 29--46

Twórcy

autor

Piotr Łysoń

• Główny Urząd Statystyczny w Warszawie

Bibliografia

• Bański J. (red.), 2009, Analiza zróżnicowania i perspektyw rozwoju obszarów wiejskich w Polsce do 2015 r. Studia Obszarów Wiejskich, t. 16, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Jakość życia, GUS, grudzień, 2015.
• Kierunki rozwoju obszarów wiejskich, dokument przyjęty przez kierownictwo MRiRW 2009/2010 - wersja ze styczna, 2010.
• Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2015 r. Stan na 31 XII, GUS, 2016, Warszawa.
• Łysoń P., 2009, Możliwości poprawy wahadłowej mobilności przestrzennej mieszkańców obszarów wiejskich do 2015 r. IERGŻ-PIB, Komunikaty, raporty, ekspertyzy, nr 537, Warszawa.
• Łysoń P., 2013, Obszary interwencji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w polityce spójności na lata 2014-2020 komplementarne do projektu PROW. Ekspertyza dla Biura Analiz Sejmowych.
• Łysoń P. (red.), 2013a, Sytuacja społeczno-ekonomiczna gospodarstw domowych w latach 2000-2011, zróżnicowania miasto - wieś. GUS, Warszawa.
• Łysoń P., 2014, Komplementarność inwestycji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. Studia KPZK PAN, t. CLVI, Warszawa, s. 79-97.
• Łysoń P., 2014a, Comprehensive Rural Development Policy - Non-Agricultural Perspective (The Case of Poland). Studia Regionalia KPZK PAN, t. 39, Warszawa, s. 183-193.
• Łysoń P. (red.), 2015, Analiza walorów turystycznych powiatów i ich bezpośredniego otoczenia na podstawie danych statystycznych m.in. z zakresu bazy noclegowej, kultury i dziedzictwa narodowego oraz przyrodniczych obszarów chronionych. Raport badawczy przygotowany w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020, [http://stat.gov.pl/statystyka-regionalna/statystyka-dla-polityki- spojnosci/realizacja-prac-metodologicznych-analiz-ekspertyz-oraz-prac-badawczych- na-potrzeby-polityki-spojnosci/inne-prace-badawcze/].
• Łysoń P., 2015a, Kluczowe obszary inwestycji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w ramach polityki spójności w Polsce na okres programowania 2014-2020 - analiza i rekomendacje. Ekspertyza dla Biura Analiz Sejmowych.
• Łysoń P., 2016, Obszary tematyczne i przedsięwzięcia proponowane do ujęcia w Pakcie dla obszarów wiejskich. Opinia dla Biura Analiz Sejmowych.
• Plan na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, Ministerstwo Rozwoju, 2016.
• Program budowy dróg krajowych i autostrad na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.), 2015, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, Warszawa.
• Rosner A., Stanny M., 2016, Monitoring rozwoju obszarów wiejskich. Etap II, Forum Inicjatyw Rozwojowych, FERWP i IRWiR PAN, Warszawa.
• Stiglitz J. E., Sen A., Fitoussi J-P., 2009, Report by the Commission on the Measurement of Economic Performance and Social Progress.
• Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, Ministerstwo Rozwoju, projekt z 29 lipca, 2016.
• Szukiełojć-Bieńkuńska A., Walczak T., 2011, Statystyczny pomiar postępu społecznogospodarczego w zmieniającym się świecie. Wiadomości Statystyczne, 7/8, GUS.