Definiowanie strat i marnotrawstwa żywości

• Autorzy: Mikołaj Niedek , Sylwia Łaba , Anna Kamińska-Dwórznicka , Karol Krajewski , Krystian Szczepański

Warianty tytułu

Definitions of Food Losses and Waste

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule dokonano przeglądu i porównania wybranych definicji związanych z problematyką strat i marnotrawstwa żywności, sformułowanych przez reprezentatywne instytucje i organizacje na poziomie globalnym i europejskim. Normatywną zasadą nakazującą przeciwdziałanie stratom i marnotrawstwu żywności jest zasada trwałego i zrównoważonego rozwoju, której cel 12.3 wyznaczony przez ONZ nakazuje zmniejszenie ich o połowę do roku 2030. W artykule skupiono się na definicjach takich terminów, jak: żywność, straty oraz marnotrawstwo żywności, ale również: ubytki naturalne, produkty uboczne i odpady żywnościowe, wypracowanych w ramach projektów FLW Standard i FUSIONS. Z przeanalizowanych i przytoczonych stanowisk wynika, że terminy te mogą być różnie rozumiane i definiowane, w zależności od potrzeb, celów i obszaru stosowania danej definicji. Widoczne są rozbieżności w ustalaniu punktu początkowego pomiaru strat i marnotrawstwa. W ujęciu globalnym powinny być one uwzględniane również na etapie przed zbiorami żywności, natomiast w ujęciu europejskim mogą być liczone dopiero na etapie po zbiorach, od kiedy rozpoczyna się łańcuch rolno-żywnościowy. Odmienne ujęcie dotyczy również produktów ubocznych, które według FAO należy traktować jako stratę i marnotrawstwo żywności, ale według definicji przyjętej w dyrektywie UE nie są one ani stratą, ani odpadem żywnościowym. Od definicji kluczowych terminów i kategorii związanych z problematyką strat i marnotrawstwa żywności zależy przedmiot i zakres ich pomiaru. Kwestie te powinny być uwzględniane w metodach badawczych pomiaru i monitorowania strat i marnotrawstwa, w tym odpadów żywności. Wytyczne w tym zakresie na poziomie UE zostały przyjęte w decyzji delegowanej KE w odniesieniu do wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności w maju 2019 r. (abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents a review of and a comparison between some selected definitions concerning the issue of food loss and food waste as formulated by representative institutions and organizations at the global and European level. The regulative principle of sustainable and sustainable development enjoins to counteract food losses and food waste and its target numbered as 12.3 is to reduce them by half by 2030. In the paper, the focus is on the definitions of terms such as food, food losses and food waste including also: natural decrease in food, by-products, and food waste, i.e. on the definitions developed under the FLW Standard and FUSIONS projects. Based on the analysed and cited approaches, it can be concluded that those terms may be differently understood and defined depending on the needs, objectives and area of the planned applicability of a given definition. There are noticeable discrepancies in determining the starting point for measuring losses and wastage. On a global basis, they also should be taken into account at the pre-harvest stage while, on the European basis, they can only be counted at the post-harvest stage, when the agri-food chain starts. Additionally, a different approach applies to by-products - according to FAO, they should be treated as food loss and food waste and according to the definition as adopted in the EU directive, they are neither a food loss nor a food waste. So the subject and extent of their measurement depend on the definition of key terms and categories related to the problem of food losses and food waste. Those issues should be taken into account in research methodologies for measuring and monitoring losses and wastage including food waste. In May 2019, at the EU level, respective guidelines were adopted in the delegated decision of the European Commission; those guidelines referred to a common methodology of and minimum quality requirements for the uniform measurement of food waste levels. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Marnotrawienie żywności; Żywność; Odpady; Rozwój zrównoważony

EN

Food waste; Food; Wastes; Sustainable development

• Czasopismo: Żywność: nauka - technologia - jakość
• Rocznik: 26 (2019)
• Numer: nr 4 (121)
• Strony: 5--16

Twórcy

autor

Mikołaj Niedek

• Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Sylwia Łaba

• Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Anna Kamińska-Dwórznicka

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

autor

Karol Krajewski

• Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Krystian Szczepański

• Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1] Beretta C., Stoessel F., Baier U., Hellweg S.: Quantifying food losses and the potential for reduction in Switzerland. Waste Management, 2013, 3 (33), 764-773.
• [2] Bilska B., Kołożyn-Krajewska D. (Red.): Model ograniczenia strat i marnowania żywności z korzyścią dla społeczeństwa (MOST). Wyd. Nauk. PTTŻ, Kraków 2016.
• [3] Caldeira C., Corrado S., Sala S.: Food waste accounting. Methodologies, challenges and opportunities. Publications Office of the European Union, Luxembourg 2017.
• [4] Codex Alimentarius Commission: Procedural Manual. 21st ed. WHO/ FAO, Rome 2013.
• [5] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno- Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie monitorowania gospodarki o obiegu zamkniętym. COM/2018/029 final, z 16.01. 2018.
• [6] Corrado S., Ardente F., Sala S., Saouter E.: Modelling of food loss within life cycle assessment: From current practice towards a systematisation. J. Cleaner Production, 2017, 140, 847-859.
• [7] Decyzja Komisji 2005/270/WE z dnia 22 marca 2005 r. ustanawiająca formaty w odniesieniu do systemu baz danych zgodnie z dyrektywą 94/62/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (notyfikowana jako dokument nr C(2005) 854). Dz. U. L 86, ss. 6-12, z 05.04.2005.
• [8] Decyzja delegowana Komisji (UE) 2019/1597 z dnia 3 maja 2019 r. uzupełniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w odniesieniu do wspólnej metody i minimalnych wymagań jakościowych dla jednolitego pomiaru poziomów odpadów żywności. Dz. U. L 248, ss. 77- 85, z 27.09.2019.
• [9] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy. Dz. U. L 312, ss. 3-30, z 22.11.2008.
• [10] Food Loss and Waste Accounting and Reporting Standard. Version 1.1. World Resources Institute, Washington 2016.
• [11] Tostivint C., Östergren K., Quested T., Soethoudt H., Stenmarck A., Svanes E., O'Connor C.: Food Waste Quantification Manual to Monitor Food Waste Amounts and Progression. BIO by Deloitte, Neuilly-sur-Seine 2016.
• [12] Östergren K., Gustavsson J., Bos-Brouwers H., Timmermans T., Hansen O.-J., Møller H., Anderson G., O'Connor C., Soethoudt H., Quested T., Easteal S., Politano A., Bellettato C., Canali M., Falasconi L., Gaiani S., Vittuari M., Schneider F., Moates G., Waldron K., Redlingshöfer B.: FUSIONS Definitional Framework for Food Waste. SIK - The Swedish Institute for Food and Biotechnology, Göteborg 2014, Anex C, pp. 78-100.
• [13] Møller H., Hansen O.-J., Gustavsson J., Östergren K., Stenmarck A., Dekhtyar P.: Report on Review of (Food) Waste Reporting Methodology and Practice. Ostfold Research, Kråkerøy 2014.
• [14] Gustavsson J., Cederberg Ch., Sonesson U., van Otterdijk R., Meybeck A.: Global Food Losses and Food Waste. Extent, Causes and Prevention. FAO, Rome, Italy, 2011.
• [15] Gustavsson J., Cederberg Ch., Sonesson U., van Otterdijk R., Meybeck A.: Global Food Losses and Food Waste - Extent, causes and prevention, FAO, Rome. 2011.
• [16] Quested T., Johnson H.: Household Food and Drink Waste in the United Kingdom in 2010. Waste & Resources Action Programme (WRAP), Banbury 2013.
• [17] Krajewski K., Świątkowska M., Łaba S., Szczepański K.: Losses and waste in meat supply chain, and the needs of product management and market communication. Proc. of the SUM2018 / 4th Symposium on Urban Mining and Circular Economy. Bergamo, Italy, 21-23 May 2018.
• [18] Kwasek M. (Red.): Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. 37. Analiza strat i marnotrawstwa żywności na świecie i w Polsce. IERiGŻ - PIB, Warszawa 2016.
• [19] Östblom G., Söderman M.L., Sjöström M.: Analysing Future Solid Waste Generation - Soft Linking a Model of Waste Management with a CGE-model for Sweden. The National Institute of Economic Research (NIER), Stockholm 2010.
• [20] PN-EN ISO 22000:2018-08. Systemy zarządzania bezpieczeństwem żywności. Wymagania dla każdej organizacji należącej do łańcucha żywnościowego.
• [21] Unikanie marnotrawienia żywności. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 stycznia 2012 r. Jak uniknąć marnotrawienia żywności: strategie na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE (2011/2175(INI)). Dz. U. C 227E, ss. 25-32, z 06.08.2013.
• [22] European Commission: Preparatory Study on Food Waste Across EU 27. [on line]. European Communities, 2011. Dostęp w Internecie [6.08.2019]: https://ec.europa.eu/environment/eussd/pdf/ bio_foodwaste_report.pdf
• [23] Rozporządzenie (WE) Nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. Dz. U. L 31, ss. 1-24, z 01.02.2002.
• [24] Rozporządzenie (WE) nr 2150/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 listopada 2002 r. w sprawie statystyk odpadów. Dz.U. L 332, ss. 1-36, z 9.12.2002.
• [25] Food and Agriculture Organization of the United Nations: Definitional Framework of Food Loss. FAO, Rome 2014.
• [26] Stępień S., Dobrowolski D.: Straty i marnotrawstwo w łańcuchu dostaw żywności - propedeutyka problemu. Progress in Economic Sciences, 2017, 4, 305-316.
• [27] Bräutigam K.R., Jörissen J., Priefer C.: The extent of food waste generation across EU-27: Different calculation methods and the reliability of their results. Waste Manag. Res., 2014, 32 (8), 683-694.
• [28] Wrzosek M., Bilska B., Kołożyn-Krajewska D., Krajewski K.: Zastosowanie analizy ryzyka do opracowania innowacyjnego systemu ograniczania strat i marnowania żywności w handlu detalicznym (system MOST). Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2017, 2 (111), 140-155.

Identyfikatory

DOI

10.15193/zntj/2019/121/309