Czytanie według wartości (nie tylko) w szkole - czy i jak możliwe?

• Autorzy: Edyta Marta Wójcicka

Warianty tytułu

Reading According to Values (Not Only) at School - Is It Possible, and How Can It Be Done?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W tekście podjęto jedno z ważnych zagadnień dydaktycznych, jakim jest rozbudzanie motywacji czytelniczych uczniów. Problem ten omówiono, odwołując się do ekstensywnej strategii czytania ujmowanej w perspektywie aksjologicznej, która - w przekonaniu autora - odgrywa ważną roli w procesie edukacji polonistycznej. Założono, że w procesie kształcenia tego rodzaju czytania znaczącą rolę mogą odegrać lektury szkolne z kręgu polskiej i obcej literatury pięknej dla młodych czytelników. Zwrócono uwagę na rolę szkolnego polonisty, powszechnie postrzeganego, jako osobę bezradną wobec niechęci uczniów do czytania, motywowania do lektury - zarówno, jako szkolnego obowiązku, jak i czytania własnego. (abstrakt oryginalny)

EN

The text deals with one of important didactic questions, which is evoking the motivation to read in students. This problem is discussed by appealing to the extensive strategy seen from the axiological point of view, which - in author's opinion - plays a crucial role in the process of education in Polish philology. It was assurred that Polish and foreign fiction set books for young readers can play a vital role in the process of teaching this kind of reading. The author would like to point to the role of a school teacher of Polish, who is commonly perceived as helpless towards students' unwillingness to read and unable to motivate them to do so - both as a school chore, as well as for their own development. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Czytelnictwo; Dzieci szkolne; Szkolnictwo podstawowe

EN

Readership; School children; Primary education

• Czasopismo: Rozprawy Społeczne
• Rocznik: 2019
• Tom: 13
• Numer: nr 3
• Strony: 53--69

Twórcy

autor

Edyta Marta Wójcicka

• Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Andrzejewska, J. (1976). Kultura czytelnicza nauczycieli szkoły podstawowej, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Antczak, M.G. (2015). Czy młodzież lubi czytać? Wybrane refleksje z badań uczniów i ich rodziców. Trendy, nr 2-3, s. 7-11.
• Burzyńska, A. (2006). Anty-Teoria literatury. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Elkonin, D. (2016). Jak uczyć dzieci czytania, tłum. A. Jurek. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Goetz, M. (2015). Jak przekonać nastolatków do lektury? Trendy, nr 2-3, s. 12-15.
• Gołębiewski, Ł. (2008). Śmierć książki. No Future Book, Warszawa: Wydawnictwo Biblioteka Analiz.
• Handke, R. (1998). Lektura jako poznanie i samopoznanie. W: Z. Uryga (red.), Podmiotowy wymiar szkolnej polonistyki (materiały z konferencji: Antropocentryczno-kulturowy nurt w kształceniu polonistycznym) (s. 97-104). Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Janus-Sitarz, A. (2005). Aby chcieli i umieli czytać, czyli jak motywować do czytania lektur szkolnych. W: eadem (red.) Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty (s. 169-186). Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Janus-Sitarz, A. (2008). Nauczanie literatury w czasie marnym, czyli jak kształcić wrażliwość aksjologiczną wobec tekstu kultury. W: eadem (red.), Wartościowanie a edukacja polonistyczna (s. 92-116). Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Janus-Sitarz, A. (2009). Przyjemność i odpowiedzialność w lekturze. O praktykach czytania literatury w szkole. Konstatacje. Oceny. Propozycje. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Janus-Sitarz, A. (2016). W poszukiwaniu czytelnika. Diagnozy, inspiracje, rekomendacje. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Januszkiewicz, M. (2012). Kim jestem ja, kim jesteś ty? Etyka, tożsamość, rozumienie. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Jazownik, L. (2004). Wyzwolić moc lektury. Aksjologiczno-dydaktyczny sens dzieła literackiego. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Kłakówna, Z.A. (2006). Lektura i gramatyka. Nowa Polszczyzna, nr 4, s. 28-35.
• Korwin-Piotrowska, D. (2011). Czy my wiemy, co to jest literatura? W: eadem, Poetyka. Przewodnik po świecie tekstów. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Koryś, I., Kopeć, J., Zasacka, Z., Chymkowski, R. (2016). Stan czytelnictwa w Polsce w 2016 roku. Warszawa: Biblioteka Narodowa. Pobrane z: https://www.bn.org.pl/download/document/1492678784.pdf [dostęp: 20.12.2018].
• Kostkiewiczowa, T. (2014). Czy świat potrzebuje humanistów? W: K. Biedrzycki, W. Bobiński, A. Janus -Sitarz, R. Przybylska (red.), Polonistyka dziś, kształcenie dla jutra (s. 25-31), t. 1. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
• Koziołek, K. (2017). Czas lektury. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Koziołek, K. (2006). Czytanie z innym. Etyka. Lektura. Dydaktyka. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
• Koziołek, K. (2012). Ziemia niczyja. Zwroty badawcze w literaturoznawstwie i ich konsekwencje dla nauczania literatury. Postscriptum Polonistyczne, nr 2, s. 109-126.
• Koziołek, R. (2016). Dobrze się myśli literaturą. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Koziołek, R. (2014). Do czego służy kanon lektur szkolnych. Gazeta Wyborcza (13.06.2014).
• Kwiatkowska-Ratajczak, M. (1994). Z perspektywy wartości o prozie dla dzieci i młodzieży. Poznań: Wydawnictwo Nakom.
• Ladorucki, J. (2013). Wprowadzenie do zagadnień kultury czytelniczej. W: M. Antczak, A. Brzuska-Kępa, A. Walczak-Niewiadomska (red.), Kultura czytelnicza dzieci i młodzieży początku XXI wieku. Szkice bibliologiczne (s. 15-23). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Lange, H. (2016). 90 najważniejszych, książek dla ludzi, którzy nie mają czasu czytać, przeł. B. Maliborski. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki.
• Leszczyński, G. (2010). Bunt czytelników. Proza inicjacyjna netgeneracji. Warszawa: Wydawnictwo SBP.
• Leszczyński, G., Zając, M. (2013). Książka i młody czytelnik: zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice. Warszawa: Wydawnictwo: SBP.
• Malicka, M. (2002). Bycie sobą jako ideał. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Markowski, M.P. (2000). Zwrot etyczny w badaniach literackich. Pamiętnik Literacki, z. 1, s. 239-244.
• Melosik, Z. (2013). Technologizacja życia i wirtualizacja tożsamości: wolność zniewolona w kulturze upozorowania? W: idem, Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności (s. 401-420). Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Morawska, I. (2016a). Czytanie jako spotkanie z Innym w teorii i praktyce edukacyjnej. W: B. Myrdzik, I. Morawska, M. Latoch-Zielińska, Przestrzenie rzeczywiste i wyobrażone. Metodyczny wielogłos o różnych przestrzeniach (s. 71-80). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Morawska, I. (2016b). Czytanie (nie tylko) lektur szkolnych - dobrodziejstwo czy udręka?. W: B. Myrdzik, I. Morawska, M. Latoch-Zielińska, Przestrzenie rzeczywiste i wyobrażone. Metodyczny wielogłos o różnych przestrzeniach (s. 57-69). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Myrdzik, B. (2001). Lektura jako źródło mądrości. W: T. Świętosławska (red.), Problemy poznawania dzieła literackiego w szkole (s. 24-33). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Myrdzik, B. (1999). Rola hermeneutyki w edukacji polonistycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Myrdzik, B. (2006). Zrozumieć siebie i świat. Szkice i studia o edukacji polonistycznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Nierodka, P. (2012). Człowiek istotą aksjologiczną. W kręgu metafizyki i antropologii wartości. W: B. Truchlińska (red.), Aksjologia współczesności. Problemy i kontrowersje (s. 47-58). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Nussbaum, M. (2002). Czytać, aby żyć, przeł. A. Bielik-Robson. Teksty Drugie, nr 1/2, s. 7-24. Pobrane z: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r2002-t-n1_2_(73_74)/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r2002-t-n1_2_(73_74)-s7-24/Teksty_Drugie_teoria_literatury_krytyka_interpretacja-r2002-t-n1_2_(73_74)-s7-24.pdf [dostęp: 10.01.2019]
• Nycz, R. (2017). Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
• Okoń, W. (1987). Słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Podstawa programowa z komentarzami. Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum, t. 2 (2009). Pobrane z: http://www.bc.ore.edu.pl/Content/232/Tom+2+J%C4%99zyk+polski+w+szkole+podstawowej%2C+gimnazjum+i+liceum.pdf [dostęp: 10.01.2019]
• Ricoeur, P. (1992). Filozofia osoby. M. Frankiewicz (przeł.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
• Rusek, M. (2017). Bitwa książek i bitwa o książki. Transformacje kształcenia literackiego. W: I. Morawska, M. Latoch-Zielińska (red.), Edukacja wobec przemian kulturowych (s. 13-27). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Sawicki, S. (2005). Aksjologiczne wymiary literatury. W: M. Czerwińska i in. (red.), Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo - wiedza o języku - wiedza o kulturze - edukacja (s. 298-305), t. 2. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
• Seretny, A. (2013). Czytanie ekstensywne, czyli sposób na efektywne rozwijanie kompetencji leksykalnych uczących się. W: J. Tambor, A. Achtelik (red.), Sztuka to rzemiosło. Nauczyć Polski i polskiego, tom 3 (s. 208-220 ). Katowice: Wydawnictwo Gnome.
• Seretny, A. (2014). Czytanie ekstensywne - tekst w perspektywie glottodydaktycznej. Postscriptum Polonistyczne, nr 1, s. 11-25. Pobrane z: http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Postscriptum_Polonistyczne/Postscriptum_Polonistyczne-r2014-t-n1(13)/Postscriptum_Polonistyczne-r2014-t-n1(13)-s11-25/Postscriptum_Polonistyczne-r2014-t-n1(13)-s11-25.pdf [dostęp: 10.01.2019]
• Skórzyńska, A. (2007). Spektakl społeczny poza dyskursem postmodernizmu. W: G. Dziamski, E. Rewers (red.), Nowoczesność po ponowoczesności (s. 121-141). Poznań: Wydawnictwo UAM.
• Szymborska, W. (2015). Wszystkie lektury nadobowiązkowe. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Wolf, K. (2009). Dawne i nowe dylematy badań czytelnictwa. W: J. Soczyński (red.), Z badań nad książką i księgozbiorami historycznymi, tom 3 (s. 131-157). Warszawa: Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych UW.
• Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Dz.U.UE 2006/962/WE). Pobrane z: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32006H0962&from=LT [dostęp: 10.01.2019]
• Zasacka, Z. (2014). Czytelnictwo dzieci i młodzieży. Warszawa: IBE.
• Zasacka, Z. (2012). Nastolatki i książki - od czytania codziennego do unikania. Edukacja, nr 2, s. 20-35. Pobrane z: https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/408997/PDF/2-2-zasacka-nastolatki-i-ksiazki.pdf

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.29316/rs/112250