Inicjatywa Trójmorza w świetle teorii realizmu : polityczne aspekty nowej formy współpracy dwunastu państw

• Autorzy: Agnieszka Orzelska-Stączek

Warianty tytułu

The Three Seas Initiative in the Light of the Theory of Realism : the Political Aspects of the New Form of Cooperation between the Twelve Countries

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powstanie Inicjatywy Trójmorza - zwanej też po prostu Trójmorzem - można próbować tłumaczyć na wiele sposobów, przez pryzmat różnych motywów działania i celów. Pomocnym narzędziem w wyjaśnianiu zachowań aktorów międzynarodowych są teorie stosunków międzynarodowych. Jedna z najważniejszych to obejmujący wiele nurtów realizm. (...) W teorii realizmu kluczowymi założeniami są pesymistyczna wizja natury ludzkiej oraz przekonanie o konfliktowym charakterze stosunków międzynarodowych, opartych na rywalizacji i groźbie wojny. Największe znaczenie przypisuje się w niej bezpieczeństwu państwa. Kluczowym pojęciem wyjaśniającym motywy działań państw jest natomiast kategoria potęgi, która stanowi podstawę definiowania interesu narodowego. W anarchicznym środowisku międzynarodowym, nad którym nie jest sprawowana nadrzędna władza, podstawowymi podmiotami są właśnie państwa, które podejmują racjonalne działania motywowane interesem narodowym. W analizie polityki zagranicznej decydujące znaczenie mają uwarunkowania międzynarodowe, w szczególności układ sił i miejsce państwa w strukturze porządku światowego. Wśród najważniejszych nurtów interesującej nas teorii należy wskazać realizm klasyczny, neorealizm i realizm neoklasyczny. Najczęściej wykorzystywana jest ona do badania niekooperatywnych zachowań państw, jak rywalizacja, realizowanie sprzecznych interesów, konflikty czy wojny. Także współpraca międzynarodowa rozumiana jest na gruncie realizmu w kontekście walki o interesy państw. Postrzegany w takim ujęciu proces integracji europejskiej głęboko modyfikuje środowisko, w którym odbywa się opisana przez Hansa Morgenthaua walka o potęgę. Unia Europejska przynosi zmianę uwarunkowań rywalizacji, ale nie neguje to podstawowego założenia realizmu klasycznego - o roli interesu narodowego jako uniwersalnej siły nadającej bieg stosunkom międzynarodowym. (fragment tekstu)

EN

The aim of the article is to explain the motives of cooperation within the framework of the Three Seas Initiative in the light of the theory of realism, including its various trends. The creation of the Three Seas Initiative can be considered as an example of international cooperation whose aim is to satisfy the interests of the states which form the initiative and compete with each other. What are the interests of the United States, Germany and the Central and Eastern European countries? Does the Three Seas Initiative integrate or disintegrate the European Union (EU)? Can it be treated as an attempt to balance growing powers, such as Germany? What is the effect of changing the balance of power in the regional and global dimension? How can classical realism, structural realism, neorealism and neoclassical realism help to answer these questions? On the one hand, this group is considered to be a manifestation of Poland's desire to strengthen its position and fulfi l the function of the leader of Central and Eastern Europe under the patronage of the United States by weakening ties with Germany. It is also pointed out that the declared goals of the Three Seas Initiative are to strengthen the EU and even the entire Euro-Atlantic community. The United States consistently supports this initiative, which is in line with its interests, particularly in the sphere of energy. In 2018, the European Commission unexpectedly recognised that the Three Seas Initiative complemented the activities of the European Union and Germany declared its willingness to join the group. The theory of realism explains well the motives of competition and confl icts, focusing on the aspect of security and power, and admitting the primacy of the political sphere. When explaining cooperation in the framework of the Three Seas Initiative, this approach faces diffi culties. In this case, the emphasis on the declarative plane has been shifted to the economic dimension. Nevertheless, the political signifi cance of this new initiative is increasing. At the summit in Bucharest, its priorities included strengthening the transatlantic community. For the countries of Central and Eastern Europe, the transatlantic vision of the world seems much safer than its disintegration and the creation of a post-Atlantic world. In the case of further unfavourable transformations of the international order, an increase in the sense of threat may lead to strengthening the political dimension of the Three Seas Initiative as a tool for building relations between Central and Eastern Europe and the United States. The article is meant to constitute an introduction and an incentive to use the theory of realism in further research on this initiative. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Współpraca międzynarodowa; Międzynarodowe stosunki polityczne; Współpraca regionalna

EN

International cooperation; International political relations; Regional cooperation

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 1
• Strony: 131--155

Twórcy

autor

Agnieszka Orzelska-Stączek

• Instytut Studiów Politycznych PAN

Bibliografia

• Austriacki dyplomata: Trójmorze to inicjatywa infrastrukturalna, nie polityczna, "Deutsche Welle" [online], 11 VII 2017 [dostęp: 12 X 2018], dostępny w internecie: www.dw.com/pl/austriacki-dyplomata-tr jmorze-to-inicjatywa-infrastrukturalna-nie-polityczna/a-39630402.
• Bajda P., Małe państwo europejskie na arenie międzynarodowej. Polityka zagraniczna Republiki Słowackiej w latach 1993-2016, Ośrodek Myśli Politycznej, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Kraków-Warszawa 2018.
• Belgijski dziennik o Trójmorzu: Polska próbuje zjednoczyć region, "TVN 24" [online], 5 VII 2017 [dostęp: 12 X 2018], dostępny w internecie: www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/le-soir-o-trojmorzu-polska-probuje-zjednoczyc-region,754456.html.
• Borkowski P. J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Difin, Warszawa 2007.
• Clemente J., Six threats for the U.S. liquefi ed natural gas business, "Forbes" [online], 15 V 2015 [ dostęp: 12 X 2018], dostępny w internecie: www.forbes.com/sites/judeclemente/2016/05/15/six-threats-for-the-u-s-liquefied-natural-gas-business/

Identyfikatory

DOI

10.35757/SM.2019.72.1.07