Nowelizacja przepisów kodeksu cywilnego w zakresie umowy ubezpieczenia ze szczególnym uwzględnieniem regulacji prokonsumenckich

• Autorzy: Anna Dąbrowska , Aleksander Daszewski

Warianty tytułu

Amendment of the Civil Code Concerning Insurance Contract with Consideration of Proconsumer Solutions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W Sejmie prowadzone są zaawansowane prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy - kodeks cywilny, ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Przyjęty przez sejmową Podkomisję Nadzwyczajną do nowelizacji kodeksu cywilnego, a następnie Komisję Nadzwyczajną do spraw zmian w kodyfikacjach projekt to bez wątpienia kolejny słuszny krok stanowiący konieczne uzupełnienie trwającej w Polsce od 2003 r. reformy prawa ubezpieczeń gospodarczych. Przypomnijmy, że z dniem 1 stycznia 2004 r. wszedł w życie uchwalony 22 maja 2003 r. pakiet ustaw ubezpieczeniowych, stanowiący przełom w polskim ustawodawstwie ubezpieczeniowym, dostosowany do regulacji unijnych i zawierający szereg postanowień umacniających pozycję ubezpieczających, ubezpieczonych i uposażonych, czyli słabszych podmiotów stosunku prawnego ubezpieczenia. Przepisy pakietu ustaw w znacznej części uporządkowały mechanizmy rynkowe w tej specyficznej gałęzi gospodarki jaką są ubezpieczenia gospodarcze. Z drugiej strony, na co wskazywano już podczas prac nad pakietem, tak gruntowna i na ogromną skalę regulacja nie powinna była pomijać podstawowych zasad określonych w przepisach o umowie ubezpieczenia zawartych w kodeksie cywilnym. Tak się po części stało, gdyż reforma prawa ubezpieczeniowego z 2003 r. wprowadzała również nowe unormowania kodeksowe, z tym, że nie były to rozwiązania w pełni zadowalające. Nie uwzględniono bowiem wszystkich pojawiających się od szeregu lat dążeń i postulatów ze strony środowiska naukowego oraz innych podmiotów rynku ubezpieczeń, a także pełnego dostosowania regulacji do obecnych wymogów gospodarki rynkowej i ochrony konsumentów. Ponadto, na co również zwracano uwagę podczas prac legislacyjnych nad pakietem, wobec spodziewanej akcesji do struktur unijnych, Polska wchodząca na jednolity rynek powinna była szczególnie zadbać o spójność, jakość i przejrzystość prawa, w tym również kodeksu cywilnego w części poświęconej umowie ubezpieczenia, w celu zwiększenia zainteresowania rynkiem ubezpieczeń przez podmioty zagraniczne. Z punktu widzenia konsumentów usług ubezpieczeniowych należy podkreślić, że przyjęty przez podkomisję, a następnie komisję obecny projekt zmian kodeksu cywilnego prowadzi do wzmocnienia ochrony interesów słabszej strony umowy ubezpieczenia. Co prawda w pierwotnej jego wersji można było znaleźć regulacje ograniczające w pewnym stopniu tę ochronę, w znacznej części jednak zostały one uzupełnione, bądź zmienione z korzyścią dla konsumentów. Udało się doprowadzić zwłaszcza do dwóch istotnych zmian, tj. pozostawienia szerszego zakresu ochrony dla mniejszych i średnich podmiotów gospodarczych oraz objęcie statusem konsumenta ubezpieczonego w umowach na cudzy rachunek, o czym szerzej w dalszej części opracowania. (fragment tekstu)

EN

The projected amendment of the Civil Code with regard to insurance agreement contains many pro-consumer regulations constituting the supplementation of the Business insurance law reform started in Poland in 2003. From the consumers of insurance services' point of view, it needs to be stressed that the approved by Sub-commission and, subsequently, by the Extraordinary Commission for changes in the codifications, project of changes in the Civil Code leads to strengthening the protection of the insurance agreement weaker part's interests both by introducing balance of rights of the agreement parts and by eliminating previous regulations, that has been proved to be detrimental in practice to the insurers and insurance holders. What we have in mind here is leaving the status of a consumer to the natural persons conducting a business activity (805 § 4 of the Civil Code), allowing the status of a consumer and imposing the duty of informing the insurance holder on the insurer while concluding the agreement financed for the account of another person) (808 § 4 and 5 of the Civil Code), the premium reimbursement for the unused insurance period (813 § 1 of the Civil Code), eliminating the possibility of introducing the agreement patterns of the terms and conditions of the agreement termination in the case of premium payment failure (813 § 3 of the Civil Code), the possibility of requiring by either part the agreement on the premium amount alteration in the case of crucial change of the accident occurrence probability (816 of the Civil Code), considerable improvement of the regulations concerning keeping the deadlines in case of liquidation procedures (817 of the Civil Code), final specification of the regulations concerning double (multiple) insurance (824 of the Civil Code) and many others. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kodeks cywilny; Umowa ubezpieczeniowa; Konsument

EN

Civil Code; Insurance contract; Consumer

• Czasopismo: Rozprawy Ubezpieczeniowe
• Rocznik: 2007
• Numer: nr 1(2)
• Strony: 37--46

Twórcy

autor

Anna Dąbrowska

• Biuro Rzecznika Ubezpieczonych

autor

Aleksander Daszewski

• Biuro Rzecznika Ubezpieczonych

Bibliografia

• 1. D. Fuchs, Przegląd Prawa Handlowego nr 6/2006, Podwójne (wielokrotne) ubezpieczenie de lege lata oraz de lege ferenda.
• 2. E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, C.H. Beck, Warszawa 1999, str. 42.
• 3. M. Orlicki, Nowelizacja przepisów kodeksu cywilnego o umowie ubezpieczenia (w:) K. Przewalska, M. Orlicki, Nowe prawo ubezpieczeń gospodarczych, Bydgoszcz - Warszawa - Poznań 2004, s. 209 - 225.
• 4. Prawo Ubezpieczeń - ustawy z komentarzem (red. S. Rogowski), Poltext, Warszawa 2004, str. 461 - 462 pkt 6 i 7.