Współczesna Bułgaria w obliczu wybranych zagrożeń politycznych, ekonomicznych i społecznych

• Autorzy: Marzena Czernicka

Warianty tytułu

Security Problems of Modern Bulgaria

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Prowadzona od kilku lat obserwacja życia społeczno-politycznego Bułgarii pozwala wysunąć tezę, że państwo to stoi w obliczu wielu zagrożeń, z których najtrudniejsze do ograniczenia wydają się te o charakterze politycznym, ekonomicznym i społecznym. Spośród pierwszych za najbardziej niebezpieczne uznaję brak stabilności politycznej, brak rozliczenia z przeszłością komunistyczną oraz wzrost możliwości zewnętrznej ingerencji w sprawy państwa. Wśród ekonomicznych jako najistotniejsze traktuję zagrożenia energetyczne wynikające z deficytu zasobów surowcowych i braku dywersyfikacji źródeł energii, z czym wiąże się prawie całkowite uzależnienie od surowców rosyjskich. Innym czynnikiem, który ma negatywny wpływ na sytuację Bułgarii, jest niski poziom rozwoju społeczno-gospodarczego. Najbardziej niebezpieczne spośród zagrożeń społecznych są moim zdaniem kłopoty demograficzne, w szczególności depopulacja i emigracja zarobkowa. Istotnym problemem są również nieetyczne zachowania elit politycznych, jak korupcja i przestępczość. Ogólnie w Bułgarii obserwuje się niski poziom zaufania obywateli do instytucji publicznych i polityków. Wszystkie te zagrożenia mają negatywny wpływ na stan państwa, hamują jego rozwój i negatywnie rzutują na wizerunek Bułgarii na arenie międzynarodowej. (fragment tekstu)

EN

Contemporary Bulgaria has been a member state of NATO since 2004 and a member state of the European Union (EU) since 2007. Thanks to the accession to these organisations, Bulgaria has been included in the European-Atlantic structures, and the level of security of this country has increased signifi cantly. Nevertheless, threats and problematic issues concerning the security of contemporary Bulgaria continue to exist, and these threats mostly come from inside the country. There are different kinds of political, economic and social problems. This article describes the above-mentioned problems by concentrating on the threats that, according to the author, are the most diffi cult to solve and seem to be most signifi cant regarding the context of Bulgaria's security. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo narodowe; Sytuacja społeczno-ekonomiczna; Sytuacja polityczna

EN

National security; Social and economic conditions; Political situation

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 1
• Strony: 241--258

Twórcy

autor

Marzena Czernicka

• Instytut Studiów Politycznych PAN

Bibliografia

• The 2015 ageing report. Underlying assumptions and projection methodologies, European Commission, European Union 2014 (European Economy, 8), dostępny w internecie [dostęp: 2 XI 2018]: http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/european_economy/2014/pdf/ee8_en.pdf.
• Aktualiziranta nacionalna strategiâ za demografsko razvitie na naselenieto v Republika B″lgariâ (2012-2030 г.), "Ministerski s″vet" [online, dostęp: 22 X 2019], dostępny w internecie: http://www.strategy.bg/StrategicDocuments/View.aspx?lang=bg-BG&Id=778.
• Ambareva H., Protests, politics and values in Bulgaria 2013, [w:] Social movements in Central and Eastern Europe. A renewal of protests and democracy, ed. G. Pleyers, I. N. Sava, Universității din București, București 2015.
• Angelov I., Bulgarian strenghts and weaknesses on the verge of the EU accession, "Economic Annals" (Belgrad) 2007, vol. 52, No. 174-175, dostępny w internecie [dostęp: 2 XI 2018]: http://www.ekof.bg.ac.rs/wp-content/uploads/2014/06/174-5.pdf.
• Antikorupcionni politiki sreŝu zavladâvaneto na d″ržavata, Cent″r za izsledvane na demokraciâta, Sofi â 2014, dostępny w internecie [dostęp: 5 XI 2018]: http://www.csd.bg/art-Showbg.php?id=17171.
• Bujwid-Kurek E., Mikucka-Wójtowicz D., Transformacja ustroju politycznego wybranych państw Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej, Wydawnictwo "Libron", Kraków 2015.
• Bulgaria in transition. Politics, economics, society and culture after communism, ed. J. D. Bell, Westview Press, Colorado 1998.
• Bulgaria's rivaling socialist parties to attend United Russia congress, "Novinite" [online], 25 VI 2016 [dostęp: 31 X 2018], dostępny w internecie: https://www.novinite.com/articles/175125/Bulgaria s+Rivaling+Socialist+Parties+to+Attend+United+Russia+Congress.
• Bułgaria na skraju przepaści. Wstrząsający raport o wyludnieniu, "TVN 24", 19 X 2018 [dostęp: 2 XI 2018], dostępny w internecie: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/wstrzasajacy-raport-o-bulgarii-naukowcy-przewiduja-wyludnienie,877324.html.
• Cartner H., Decommunization in Bulgaria, Human Rights Watch, Helsinki 1993 (The News from Helsinki Watch, 5, 14), dostępny w internecie [dostęp: 30 X 2018]: https://www.hrw.org/sites/default/files/reports/BULGARIA938.PDF.
• Christova Ch., Foerger D., Lustration - addressing the consequences of the communist regime in Bulgaria, "International Reports" 2008, issue 1, dostępny w internecie [dostęp: 30 X 2018]: https://www.kas.de/c/document_library/get_file?uuid=c4ffe7a7-4acb-e85b-a22a-0a6be7f95930&groupId=252038.
• Čipin I., Ilieva N., Coping with demographic decline in Croatia and Bulgaria, Friedrich Ebert Stiftung, [Zagreb] 2017, dostępny w internecie [dostęp: 2 XI 2018]: http://library.fes.de/pdf-files/bueros/kroatien/13814.pdf.
• Conley A. H., Mina J., Stefanov R., Vladimirov M., The kremlin playbook. Understanding Russian infl uence in Central and Eastern Europe, Center for Strategic & International Studies, październik 2016, dostępny w internecie [dostęp: 6 XI 2018]: http://www.csd.bg/fileadmin/user_upload/160928_Conley_KremlinPlaybook_Web.pdf.
• Crampton J. R., Bulgaria, Oxford University Press, Oxford 2008.
• Democratic backsliding in Bulgaria, Institute for Market Economics, [b.d.m.w.], dostępny w internecie [dostęp: 2 XI 2018]: https://ime.bg/var/images/IME_democractic_backsliding_English.pdf.
• Downward trend in the share of persons at risk of poverty or social exclusion in the EU, Eurostat, 16 X 2017 (Eurostat News Release, 155/2017), dostępny w internecie [dostęp: 3 XI 2018]: http://ec.europa.eu/eurostat/documents/2995521/8314163/3-16102017-BP-EN.pdf/d31fadc6-a284-47f3-ae1c-8212a581b0c1.
• Dymarski M., Konfl ikty na Bałkanach w okresie kształtowania się państw narodowych w XIX i na początku XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
• Eberhardt P., Rosyjski panslawizm jako idea geopolityczna, "Geopolityka" [online], 19 V 2012 [dostęp: 1 XI 2018], dostępny w internecie: http://geopolityka.net/rosyjski-panslawizm-jako-idea-geopolityczna/.
• "Europa Środkowo-Wschodnia" (ISP PAN).
• Fala protestów obaliła bułgarski rząd, "W Polityce" [online], 22 II 2013 [dostęp: 28 X 2018], dostępny w internecie: https://wpolityce.pl/polityka/151584-fala-protestow-obalila-bulgarski-rzad.
• Ganev V. I., Bulgaria's year of civic anger, "Journal of Democracy" 2014, vol. 25, No. 1, dostępny w internecie [dostęp: 30 X 2018]: https://www.journalofdemocracy.org/article/legacies-1989-bulgarias-year-civic-anger.
• Georgiev Y., Bulgaria's demographic challenge, "Emerging Europe" [online], 22 II 2018 [dostęp: 2 XI 2018], dostępny w internecie: https://emerging-europe.com/voices/bulgarias-demographic-challenge/.
• "GERB" [online, dostęp: 8 VIII 2019], dostępna w interrnecie: http://www.gerb.bg/bg.
• Grela M., Humanicki M., Kitala M., Michałek T., Mroczek W., Sytuacja gospodarcza w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, Instytut Ekonomiczny NBP, Warszawa 2015 (Sytuacja Gospodarcza w Krajach Europy Środkowej i Wschodniej, 1/15).
• Hallberg D., Ossewaarde M., Protest and recognition in the Bulgarian summer 2013 movement, [w:] Protest, social movements and global democracy since 2011. New perspectives research in social movements, conflicts and change, ed. T. Davies, H. E. Ryan, A. Milciades Pena, Emerald Group Publishing Limited, Bingley 2016 (Research in Social Movements, Conflicts and Change, 39).
• Hebda W., Strategia energetyczna Republiki Bułgarii do 2020 roku, "Polityka Energetyczna" 2015, t. 18, z. 2.
• Holzer J., Komunizm w Europie. Dzieje ruchu i systemu władzy, Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 2000.
• Hristov H., Komisiâta "Bonev" i neefektivnostta na p″rviâ zakon za dosietata, "D″ržavna sigurnost" [online], 13 X 2011 [dostęp: 22 X 2019], dostępny w internecie: https://desebg.com/komisii/436-2011-10-13-19-24-10.
• Hristov H., Propusnatite istoričeski momenti za lustraciâ v B″lgariâ, "D″ržavna sigurnost" [online], 1 II 2011 [dostęp: 22 X 2019], dostępny w internecie: https://desebg.com/lustracia/79-2011-02-01-00-13-56.
• Ideology and social movements. A comparative analysis of the 2013 protests in Bulgaria, Hungary and Romania, [w:] Social movements in Central and Eastern Europe. A renewal of protests and democracy, ed. G. Pleyers, I. N. Sava, Universității din București, București 2015.
• Jelavich B., Historia Bałkanów, t. 2: Wiek XX, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
• Jóźwik B., Stępniewski T., Transformacja, integracja i kryzysy w Europie Środkowej i Wschodniej, "Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej" 2016, R. 14, z. 5.
• Kalinova E., Baeva I., B″lgarskite prehodi 1939-2010, Izdatelstvo "Paradigma", Sofi â 2010.
• Karasimeonov G., Partijnata sistema v B″lgariâ, Izdatelstvo "Nik", Sofi â 2010.
• Kłaczyński R., Polityka Imperium Rosyjskiego wobec państw, narodów bałkańskich 1826-1914, "Studia Środkoweuropejskie i Bałkanistyczne" 2017, t. 26.
• Komisiâ, "Regist″r na s″trudnicite na d″ržavna sigurnost i razuznavatelnite službi na BNA" [online, dostęp: 23 X 2019], dostępny w internecie: https://agentibg.com/index.php/bg/2014-02-19-06-31-22/2014-02-19-06-33-02.
• Krastev I., Why Bulgaria's protest stand out in Europe, "The Guardian" [online], 30 VII 2013 [dostęp: 30 X 2018], dostępny w internecie: https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/jul/30/bulgaria-protests-europe.
• Lustracja w krajach Europy Środkowej i państw bałtyckich, red. P. Bukalska i in., Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2009.
• Mladenov Ch., Ilieva M., The depopulation of the Bulgarian villages, "Bulletin of Geography. Socio-Economic Series" 2012, No. 17.
• National minimum wages in the EU monthly minimum wages below €500 in east and well above €1000 in northwest, Eurostat, 10 II 2017 (Eurostat News Release, 25/2017), dostępny w internecie [dostęp: 3 XI 2018]: http://ec.europa.eu/eurostat/en/web/products-press-releases/-/3-10022017-AP.
• Nowakowski M., Bułgaria, [w:] Lustracja w krajach Europy Środkowej i państw bałtyckich, red. P. Bukalska i in., Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa 2009.
• Parlament przyjął dymisję rządu Bojko Borisowa, "Newsweek" [online], 21 II 2013 [dostęp: 28 X 2018], dostępny w internecie: http://www.newsweek.pl/swiat/bulgaria--parlamentprzyjal-dymisje-rzadu-bojko-borysowa,101715,1,1.html.
• Partie i systemy partyjne państw Europy Środkowej i Wschodniej, red. M. Migalski, Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2005.
• Pioskowik E., Bułgaria, [w:] Partie i systemy partyjne państw Europy Środkowej i Wschodniej, red. M. Migalski, Wyższa Szkoła Zarządzania i Marketingu, Sosnowiec 2005.
• Prehod″t: mitove i pamet. 25 godini po-k″sno, Alpha Research, 9 XI 2014, dostępny w internecie [dostęp: 30 X 2018]: https://alpharesearch.bg/userfi les/fi le/Prehod_press_release__091114.pdf.
• Protest, social movements and global democracy since 2011. New perspectives research in social movements, conflicts and change, ed. T. Davies, H. E. Ryan, A. Milciades Pena, Emerald Group Publishing Limited, Bingley 2016 (Research in Social Movements, Conflicts and Change, 39).
• Radew zaprzysiężony na prezydenta, "TVN 24" [online], 19 I 2017 [dostęp: 10 X 2017], dostępny w internecie: https://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/bulgaria-rumen-radew-prezydentem,708401.html.
• Rezultati ot izbori za narodni predstaviteli 12.05.2013 g., "Centralna izbiratelna komisiâ" [online, dostęp: 1 IX 2019], dostępne w internecie: http://results.cik.bg/pi2013/rezultati/index.html.
• Rezultati ot parlamentarni izbori | 26 mart 2017. Sumarni danni, "Centralna izbiratelna komisiâ" [online, dostęp: 10 X 2017], dostępne w internecie: https://web.archive.org/web/20170331173208/http://results.cik.bg/pi2017/rezultati/index.html.
• Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, "Instytut Europy Środkowo-Wschodniej" [online, dostęp: 1 IX 2019], dostępny w internecie: http://www.iesw.lublin.pl/rocznik/spisroczniki.php.
• Sobczak J., Kwestia bałkańska w rosyjskiej polityce zagranicznej z przełomu XIX i XX wieku i jej polskie epizody, "Acta Polono-Ruthenica" 2003, nr 8.
• Social movements in Central and Eastern Europe. A renewal of protests and democracy, ed. G. Pleyers, I. N. Sava, Universității din București, București 2015.
• Tanty M., Bałkany w XX wieku. Dzieje polityczne, Wydawnictwo "Książka i Wiedza", Warszawa 2003.
• Tanty M., Konfl ikty bałkańskie w latach 1878-1918, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1968.
• Wasilewski T., Historia Bułgarii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988.
• Witte G., Putin could be a winner in European parliamentary vote if far right gains ground, "Washington Post" [online], 19 V 2014 [dostęp: 31 X 2018], dostępny w internecie: https://www.washingtonpost.com/world/putin-could-be-a-winner-in-european-parliamentaryvote-if-far-right-gains-ground/2014/05/18/4de276e9-9ee3-4366-9102-81e91e03f182_story.html?utm_term=.9db29601dca3.
• Wojnicki J., Alternacja władzy w państwach Europy Środkowo-Wschodniej po 1990 roku, "Studia Politicae Universitatis Silesiensis" 2011, t. 7.
• Wojnicki J., Trudna droga do demokracji. Europa Środkowo-Wschodnia po 1989 roku, Wydawnictwo Autorskie, Warszawa 2002.
• Woźnica R., Bułgarska polityka wewnętrzna a proces integracji z Unią Europejską, Księgarnia Akademicka, Kraków 2011.
• Zakon za dost″p do dokumentite na bivšata D″ržavna sigurnost, 6 VIII 1997, dostępny w internecie [dostęp: 22 X 2019]: https://desebg.com/images/stories/videos/Pdf/Zakon-zadosietata-1997.pdf.
• Zakon za dost″p i razkrivane na dokumentite i za obâvâvane na prinadležnost na b″lgarski graždani k″m d″ržavna sigurnost i razuznavatelnite službi na B″lgarskata narodna armiâ, "B″lgarskiât praven portal" [online, dostęp: 30 X 2018], dostępny w internecie: https://www.lex.bg/laws/ldoc/2135540283.
• Zakon za vremenno v″veždane na nâkoi dop″lnitelni iziskvaniâ k″m členovete na r″kovodstvata na naučnite organizacii i Visšata atestacionna komisiâ, 24 XII 1992, dostępny w internecie [dostęp: 21 X 2019]: https://desebg.com/images/stories/videos/Pdf/Zakon_Panev.pdf.
• Zakon za zaŝita na klasifi ciranata informaciâ, 30 IV 2002, "B″lgarskiât praven portal" [online, dostęp: 22 X 2019], dostępny w internecie: https://www.lex.bg/laws/ldoc/2135448577.

Identyfikatory

DOI

10.35757/SM.2019.72.1.12