Incydent w Cieśninie Kerczeńskiej w świetle prawa międzynarodowego publicznego

• Autorzy: Jakub Wojas

Warianty tytułu

The Incident in the Kerch Strait under Public International Law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem niniejszego artykułu jest dokonanie kwalifikacji prawnej incydentu w Cieśnienie Kerczeńskiej pod kątem zarzutów dotyczących naruszania przez jedną bądź drugą stronę norm prawa morza, zakresu zastosowania prawa humanitarnego, a także stanu stosunków rosyjsko-ukraińskich na płaszczyźnie prawnej. Przyjęta tutaj wstępna hipoteza zakłada, że w odniesieniu do tego wydarzenia nie ma podstaw, by stosować normy prawa morza, gdyż incydent kerczeński jest przejawem międzynarodowego konfliktu zbrojnego, wobec którego właściwe jest prawo wojenne, którego w tym wypadku Federacja Rosyjska nie złamała. (fragment tekstu)

EN

The Russian attack on the three Ukrainian vessels in the Kerch Strait was one of the most important events in 2018. The activities of the Russian Federation caused widespread opposition of the international community. Moscow is accused of breaking the law of the sea. In response, Russia accuses Ukraine of similar violations. However, the issue of the war between these two countries remains marginal although it should be decisive for the legal assessment of this event. The article aims to assess the incident in the Kerch Strait from the perspectives of the law of the sea, to which the international community often refers, and the law of armed confl ict. According to the assumptions adopted in this article, the Russian attack on the Ukrainian vessels did not violate the law of war, which is applicable in today's Ukrainian-Russian relation. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konflikty zbrojne; Konflikty międzynarodowe; Prawo międzynarodowe; Marynarka wojenna

EN

Armed conflicts; International conflicts; International law; Navy

• Czasopismo: Sprawy Międzynarodowe
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 2
• Strony: 107--127

Twórcy

autor

Jakub Wojas

• Uniwersytet Jagielloński

Bibliografia

• 7 tys. żołnierzy rosyjskich w Donbasie. "Są także oficerowie", "TVN 24" [online], 8 II 2016 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/7-tys-zolnierzy-rosyjskich-w-donbasie,617511.html.
• Alexandrov S. A., Self-defense against the use of force in international law, Brill, Hague 1996.
• Andrusieczko P., Rosjanie ostrzelali i zajęli trzy ukraińskie okręty wojenne. Ukraina ogłasza alarm we flocie. Polski MSZ protestuje, "Gazeta Wyborcza" [online], 25 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://wyborcza.pl/7,75399,24211199,grozny-incydent-rosyjsko-ukrainski-na-morzu-ukrainski-holownik.html.
• Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, Bosnia and Herzegovina v. Serbia and Montenegro, International Court of Justice, 26 II 2017 (ICJ Reports, 2007).
• Armed activities on the territory of the Congo (Democratic Republic of the Congo v. Uganda), International Court of Justice, 19 XII 2005 (ICJ Reports, 2005, 146).
• Bierzanek R., Wojna a prawo międzynarodowe, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1982.
• Bierzanek R., Symonides J., Prawo międzynarodowe publiczne, Lexis Nexis, Warszawa 2004.
• Bodalska B., Stan wojenny na Ukrainie. Społeczność międzynarodowa potępia Rosję, "EurActiv" [online], 27 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.euractiv.pl/section/polityka-zagraniczna/news/stan-wojenny-na-ukrainie-spolecznoscmiedzynarodowa-potepia-rosje/.
• The Charter of United Nations, ed. B. Simma, D.-E. Khan, G. Nolte, A. Paulus, Oxford University Press, Oxford 2002.
• Corten O., The law against war. The prohibition on the use of force in contemporary international law, Hart Publishing, Portland 2010.
• Defi nition of aggression, United Nations General Assembly Resolution 3314 (XXIX), UN GA Res. 3314 (XXIX), UN GAOR 29th Sess., Supp. No. 31 (1974).
• Defi nition of the crime of aggression, "The Global Campaign for Ratifi cation and Implementation of the Kampala Amendments on the Crime of Aggression" [online, dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://crimeofaggression.info/role-of-the-icc/definition-of-the-crime-of-aggression/.
• Direct line with Vladimir Putin, "President of Russia" [online], 17 IV 2014 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://en.kremlin.ru/events/president/news/20796.
• Gawęda M., Siły Zbrojne "Noworosji". W kierunku zwasalizowanej armii regularnej, "Defence 24" [online], 1 II 2015 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.defence24.pl/sily-zbrojne-noworosji-w-kierunku-zwasalizowanej-armii-regularnej.
• Gazzini T., The changing rules on the use of force in international law, Manchester University Press, Manchester 2005.
• Górzyński O., Kryzys w Cieśninie Kerczeńskiej. O co chodzi?, "Wirtualna Polska" [on line], 26 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://wiadomosci.wp.pl/kryzys-w-ciesninie-kerczenskiej-o-co-chodzi-6321041249875585a.
• Green J., The International Court of Justice and self-defence in International Law, Hart Publishing, Oxford-Portland 2009.
• Higgins R., Problems and process. International law and how we use it, Clarendon Press, Oxford 1994.
• Implikacje konfl iktu ukraińskiego dla bezpieczeństwa Polski. Aspekty polityczne, wojskowe, gospodarcze i społeczne, red. M. Stolarczyk, M. Lakomy, K. Czornik, Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej przy Fundacji na rzecz Wspierania Edukacji i Rozwoju Samorządności wśród Młodzieży "Viribus Unitis", Katowice 2015.
• "Incydent w Cieśninie Kerczeńskiej przysporzy Ukrainie problemów", "Sputnik" [online], 27 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://pl.sputniknews.com/swiat/201811279271640-Sputnik-incydent-ciesnina-kerczenska-/.
• Karta Narodów Zjednoczonych, Statut Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Porozumienie ustanawiające Komisję Przygotowawczą Narodów Zjednoczonych, Dz.U. 1947, nr 23, poz. 90 z późn. zm.
• Konwencja dotycząca praw i zwyczajów wojny lądowej, Dz.U. 1927, nr 21, poz. 161.
• Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r., Dz.U. 2002, nr 59, poz. 543.
• Konwencje o ochronie ofi ar wojny, podpisane w Genewie dnia 12 sierpnia 1949 roku, Dz.U. 1956, nr 38, poz. 171.
• Kosior C., Scenariusze wojny na Ukrainie, "Ośrodek Analiz Strategicznych" [online], 1 VII 2015 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://oaspl.org/2015/07/01/scenariuszewojny-na-ukrainie.
• Kowalski M., Prawo do samoobrony jako środek zwalczania terroryzmu międzynarodowego, Difin, Warszawa 2013.
• Kraska J., The Kerch Strait incident. Law of the sea or Law of naval warfare?, "EJIL: Talk!" [online], 3 XII 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.ejiltalk.org/the-kerch-strait-incident-law-of-the-sea-or-law-of-naval-warfare/.
• Kreml oznajmił, że Rosja działała na Morzu Czarnym zgodnie z prawem, "Gazeta Prawna", [online], 26 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1365853,kreml-oznajmil-ze-rosja-dzialala-na-morzu-czarnym-zgodnie-zprawem.html.
• Kuczyński G., Własne KGB i "Beria z Naddniestrza". Już wiadomo, co Rosja planuje w Donbasie?, "TVN 24" [online], 21 VII 2014 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/wlasne-kgb-i-beria-z-naddniestrzajuz-wiadomo-co-rosja-planuje-w-donbasie,451803.html.
• Lakomy M., Przebieg i uwarunkowania konfl iktu na wschodzie Ukrainy, [w:] Implikacje konfliktu ukraińskiego dla bezpieczeństwa Polski. Aspekty polityczne, wojskowe, gospodarcze i społeczne, red. M. Stolarczyk, M. Lakomy, K. Czornik, Wydawnictwo Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej przy Fundacji na rzecz Wspierania Edukacji i Rozwoju Samorządności wśród Młodzieży "Viribus Unitis", Katowice 2015.
• Lawyers ask Ukraine to recognize captured Russian soldiers as "prisoners of war", "Ukraine Today" [online, dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://uatoday.tv/politics/lawyers-ask-ukraine-to-recognize-captured-russian-soldiers-as-prisoners-ofwar-526241.html.
• Military and paramilitary activities in and against Nicaragua (Nicaragua v. United States of America), International Court of Justice, 27 VI 1986 (ICJ Reports, 1986, 191).
• Na czym polega przechwycenie obcego samolotu? Czy taką maszynę można zmusić do lądowania albo zestrzelić?, "Gazeta" [online], 3 XI 2014 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,16908463,Na_czym_polega_przechwycenie_obcego_samolotu__Czy.html.
• Ochmann P., Wojas J., Zagadnienia prawne rosyjskiej interwencji na Krymie, "Sprawy Międzynarodowe" 2016, nr 1.
• Oil platforms (Islamic Republic of Iran v. United States of America), International Court of Justice, 6 XI 2003 (ICJ Reports, 2003, 51).
• Opinia Doradczego Komitetu Prawnego przy Ministrze Spraw Zagranicznych RP w sprawie przyłączenia Półwyspu Krymskiego do Federacji Rosyjskiej w świetle prawa międzynarodowego, Doradczy Komitet Prawny przy Ministrze Spraw Zagranicznych, Warszawa, 22 VI 2014, dostępny w internecie [dostęp: 19 X 2019]: https://www.msz.gov.pl/resource/382f0629-a114-442a-9cf4-6456ca7b80c1:JCR.
• Piechal T., Republiki wojenne w Donbasie rok po wybuchu konfliktu, Ośrodek Studiów Wschodnich, Warszawa, 17 VI 2015 (Komentarze OSW, 174), dostępny w internecie [dostęp: 19 X 2019]: http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2015-06-17/republiki-wojenne-w-donbasie-rok-po-wybuchu-konfliktu.
• "Polowanie" w Donbasie. Lider rebeliantów "ścigany przez rosyjskie służby specjalne", "TVN 24" [online], 1 VI 2015 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/sbu-ujawnia-rosyjskie-sluzby-likwiduja-dowodcowrebeliantow,547597.html.
• Prosecutor v. Dusko Tadic a/k/a "Dule". Decision on the defence motion for interlocutory appeal on jurisdiction, United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, 2 X 1995, IT-94-1-A, dostępny w internecie [dostęp: 19 X 2019]: https://www.icty.org/x/cases/tadic/acdec/en/51002.htm.
• Putin o Ukrainie: Rosja nie może rozmawiać o rozejmie, bo Rosja nie jest stroną, "Gazeta Prawna" [online], 7 VIII 2014 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/817954,putin-o-ukrainie-rosja-nie-moze-rozmawiac-orozejmie-bo-rosja-nie-jest-strona.html.
• Randelzhofer A., Article 51, [w:] The Charter of United Nations, ed. B. Simma, D.-E. Khan, G. Nolte, A. Paulus, Oxford University Press, Oxford 2002.
• Responsibility of states for internationally wrongful acts. 2001, United Nations, 2005, dostępny w internecie [dostęp: 19 X 2019]: https://legal.un.org/ilc/texts/instruments/english/draft_articles/9_6_2001.pdf.
• Rosja i Ukraina dokonały wymiany więźniów, "Interia" [online], 7 IX 2019 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://fakty.interia.pl/swiat/news-rosja-i-ukraina-dokonalywymiany-wiezniow,nId,3190673.
• Rosja staranowała ukraiński okręt na Morzu Azowskim. Do sieci trafi ło nagranie, "Wprost" [online], 26 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.wprost.pl/swiat/10170744/rosja-staranowala-ukrainski-okret-na-morzu-azowskim-do-sieci-trafi lonagranie.html.
• Rosyjska agresja w Cieśninie Kerczeńskiej. Wspólne sankcje USA, UE i Kanady, "TVP Info" [online], 15 III 2019 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.tvp.info/41761524/rosyjska-agresja-w-ciesninie-kerczenskiej-wspolne-sankcje-usa-ue-i-kanady.
• Rule 107. Spies, "Customary IHL" [online, dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://ihl-databases.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/v1_rul_rule107.
• Rule 108. Mercenaries, "Customary IHL" [online, dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://ihl-databases.icrc.org/customary-ihl/eng/docs/v1_rul_rule108.
• Russia and the separatists in Eastern Ukraine, "International Crisis Group" [online], 5 II 2016 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://www.crisisgroup.org/europe-central-asia/eastern-europe/ukraine/russia-and-separatists-eastern-ukraine.
• Ruys T., "Armed attack" and article 51 of the UN Charter, Cambridge University Press, Cambridge 2010.
• San Remo Manual on International Law Applicable to Armed Confl icts at Sea, 12 June 1994, "International Committee of the Red Cross" [online, dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://ihl-databases.icrc.org/applic/ihl/ihl.nsf/Treaty.xsp?documentId=5B310CC97F166BE3C12563F6005E3E09&action=openDocument.
• Shaw M., Prawo międzynarodowe, Książka i Wiedza, Warszawa 2006.
• Sikorski K., Ukraina: Zatrzymani w Cieśninie Kerczeńskiej marynarze trafi li do aresztu. Petro Poroszenko prosi Donalda Trumpa o pomoc ws. konfliktu Rosją, "Polska The Times" [online], 28 XI 2018 [dostęp: 19 X 2019], dostępny w internecie: https://polskatimes.pl/ukraina-zatrzymani-w-ciesninie-kerczenskiej-marynarze-trafilido-aresztu-petro-poroszenko-prosi-donalda-trumpa-o-pomoc-ws/ar/13699644.
• Szeligowski D., Napięcia na Morzu Azowskim, 23 VIII 2018 (Biuletyn PISM, 114 (1687)), dostępny w internecie [dostęp: 19 X 2019]: https://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-114-1687

Identyfikatory

DOI

10.35757/SM.2019.72.2.05