Kolor i plastyka ceramicznych elewacji dawnego Prezydium Policji (1927-28) we Wrocławiu przy ul. Podwale 31/33

• Autorzy: Ewa Łukaszewicz-Jędrzejewska

Warianty tytułu

Color and Plastics of the Ceramic Facades of the Former Presidium of the Police (1927-28) in Wrocław at ul. Podwale 31/33

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zestawienie pojęć modernizmu i funkcjonalizmu w architekturze, z terminem dekoracja i ornament wnosi do dyskusji o architekturze przełomu lat 20. i 30. XX w. pewien rys sprzeczności. Architektura tego czasu stanowi dla współczesnego odbiorcy zbiór obiektów charakteryzujących się ascetyczną estetyką brył, geometryczną grą pozbawionych dekoracji płaszczyzn, ramowych konstrukcji wnętrza o zmiennych parametrach przestrzennych, negację historycznych odniesień. Taka charakterystyka wynika z realizacji w architekturze czysto utylitarnych zadań, przy zmniejszeniu roli, a nawet negowaniu dekoracji. W ocalałej po drugiej wojnie światowej architektonicznej wizjosferze Wrocławia istnieją dwa obiekty, które stały się przykładem alternatywnego projektowania przez ich twórców modernistyczno-funkcjonalnej ascezy. Są to monumentalny gmach dawnego Prezydium Policji przy Podwalu, proj. Rudolfa Fernholza (1928) i budynek dawnego Urzędu Poczty Rzeszy przy ul. Zygmunta Krasińskiego, proj. Lothara Neumanna (1929). W artykule zajmę się dziełem Fernholza - obecną siedzibą Komendy Wojewódzkiej Policji. Jest to gmach użyteczności publicznej zaprojektowany w duchu funkcjonalizmu, który swą dyspozycją przestrzenną spełnia do dziś warunki sprawnej "maszyny obsługi sfery publicznej". Zdecydowanie różną estetykę reprezentuje natomiast dekoracja elewacji tego budynku, zaprzeczająca tezom o ascezie modernistycznej architektury. Licowane klinkierową cegłą elewacje wykonane w technice ceramicznych flizów, kształtek i terakotowych modułów, stanowią unikalny zespół zachowanych dekoracji. Kolory flizów i kształtek oraz terakotowe plakiety elewacji były specjalnie komponowane w cegielni w Nowogrodźcu koło Bolesławca. W artykule poddano analizie, pod kątem kompozycji kolorystycznej elewacji i jej detalu , kompletnie zachowaną elewację obecnego gmachu Komendy Wojewódzkiej Policji. Plastyka muru może stać się także problemem terminologicznym w kontekście dokumentacji konserwatorskich. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

PL

Architektura; Wyroby ceramiczne; Sztuka; Budownictwo użyteczności publicznej; Historia

EN

Architecture; Ceramic products; Art; Public buildings; History

• Czasopismo: Szkło i Ceramika
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 4
• Strony: 9--13

Twórcy

autor

Ewa Łukaszewicz-Jędrzejewska

• Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu

Bibliografia

• Łukaszewicz-Jędrzejewska E., (2014), Ceramiczna dekoracja elewacji budynków zespołu dawnej fabryki klinkieru w Nowogrodźcu koło Bolesławca, [w:] "Integracja sztuki i techniki w architekturze i urbanistyce", Bydgoszcz, s. 216-222.
• Kononowicz W., (1997), Wrocław, kierunki rozwoju urbanistycznego w okresie międzywojennym, Wrocław.
• Ilkosz J., (1997), Wieżowiec w strukturze miasta na przykładzie Wrocławia w latach 1919-1928. Koncepcje urbanistyczne Maxa Berga, [w:] "Wieżowce Wrocławia 1919-1932", red. Jerzy Ilkosz, Beate Stortkühl, Katalog wystawowy, Wrocław.
• Zespół akt Prezydium Policji (Polizeipraesidium), ABMW t. IV/37
• Markowska A., Tomaszewicz A., (1998), Budynek Prezydium Policji we Wrocławiu, [w:} "Architektura Wrocławia", tom 4. "Gmach", red. Jerzy Rozpędowski, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, s. 428, 429.
• Dammaier B., Polizeibauten, w: Zeitschrift für Bauwesen" Jg. 79, Hf 7, 8, 11, 1929; Lanzberger, F. Das neue Polizeipresidium, w: "Schlesische Monatshefte", Jg. 5, 1928, nr 12.
• Niemczyk E., (1991) Nowa forma w architekturze Wrocławia pierwszego trzydziestolecia XX wieku, {w:] "Roczniki Sztuki Śląskiej", R. XV, Wrocław, s. 442.
• Konwiarz R., (1929), Die Baukunst Breslau. Ein Architektonischer Führer, Breslau.