Problemy w opracowaniu wskaźników dla monitoringu przestrzennego sytuacji społecznej w Polsce

• Autorzy: Tomasz Michalski

Warianty tytułu

Problems of Designing Indices for Spatial Monitoring of the Social Situation in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Dynamiczne przemiany zachodzące w Polsce po upadku systemu socjalistycznego bezsprzecznie polepszyły warunki i jakość życia w naszym kraju, jakkolwiek całe grupy osób stały się silnie zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym [dokładne wyjaśnienie pojęć: Panek 2011]. Praktycznie wszystkie nowo powstające lub modyfikowane teorie rozwoju gospodarczego kluczową rolę przypisują czynnikowi ludzkiemu i to niezależnie od proweniencji tych teorii. W tym celu niezbędne jest dokładne rozpoznanie endogenicznych zasobów regionalnych i lokalnych. Szerzej na ich temat: [Korenik, Rogowska 2011). Dwa powyższe uwarunkowania przemawiające za rozwojem monitoringu przestrzennego sytuacji społecznej wzmacnia ważna rola usług społecznych świadczonych przez samorządy terytorialne [por. Bober et al. 2013; Denek 2003]. Usługi te mają przeciwdziałać wykluczeniu oraz podnosić jakość i warunki życia obywateli, ale też stanowić bodźce prorozwojowe dla regionalnych i lokalnych gospodarek. Niestety w warunkach polskich prowadzenie monitoringu przestrzennego napotyka wiele problemów, które zdiagnozował Czochański [2013]. Dlatego w prezentowanym opracowaniu postanowiono skupić się dość dokładnie, ale tylko na problemach związanych z monitoringiem sytuacji społecznej (rozumianej w szerszym znaczeniu).(fragment tekstu)

EN

The aim of the study is to present threats to the monitoring of the social situation in the Polish context. Due to the accumulation of threats, the focus was primarily on the local level (LAU-1, LAU-2) and, to a lesser extent, on the national and the regional level (NUTS-1, NUTS-2, NUTS-3). A total of five groups of problems were distinguished: (1) temporary associated with the influx of data, (2) low frequency or a clear specificity of the process, (3) resulting from the difficulty in clearly defining indicators (4) associated with delimitation of units, (5) related to the human factor. Finally, a brief overview of the possibilities to counteract some of the enumerated threats was presented.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Sytuacja społeczno-ekonomiczna; Monitoring; Wskaźnik informacyjny; Wskaźniki społeczne; Gospodarka przestrzenna

EN

Social and economic conditions; Monitoring; Information indicator; Social indicators; Spatial economy

• Czasopismo: Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 255
• Strony: 80--94

Twórcy

autor

Tomasz Michalski

• Uniwersytet Gdański

Bibliografia

• Abramowicz M., 2012, Sytuacja społeczna osób bi- i homoseksualnych. Analiza danych z badania ankietowego, [w:] Sytuacja osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, M. Makuchowska, M. Pawlęga (red.). Kampania Przeciw Homofobii, Stowarzyszenie Lambda Warszawa, Fundacja Trans-Fuzja, Warszawa.
• Aktualizacja nr 2 Wojewódzkiego Planu Działania Systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, marzec, 2012, maszynopis w Wydziale Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku.
• Błachut J., 2007, Problemy związane z pomiarem przestępczości. Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
• Bober J. et al., 2013, Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania. Raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce. UE, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Kraków.
• Choroby Zakaźne i Zatrucia w Polsce w 2000 roku, 2001, Państwowy Zakład Higieny, Instytut Naukowo-Badawczy - Zakład Epidemiologii i Główny Inspektorat Sanitarny - Departament Przeciwepidemiczny i Oświaty Zdrowotnej, Warszawa (plik pdf do pobrania z podstrony http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2000/Ch_2000.pdf Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, data dostępu 16.07.2013 r.).
• Choroby Zakaźne i Zatrucia w Polsce w 2001 roku, 2002, Państwowy Zakład Higieny, Instytut Naukowo-Badawczy - Zakład Epidemiologii i Główny Inspektorat Sanitarny - Departament Przeciwepidemiczny i Oświaty Zdrowotnej, Warszawa (plik pdf do pobrania z podstrony http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2001/Ch_2001.pdf Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, data dostępu 16.07.2013 r.).
• Choroby Zakaźne i Zatrucia w Polsce w 2002 roku, 2003, Państwowy Zakład Higieny, Instytut Naukowo-Badawczy - Zakład Epidemiologii i Główny Inspektorat Sanitarny - Departament Przeciwepidemiczny i Oświaty Zdrowotnej, Warszawa (plik pdf do pobrania z podstrony http://www.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2002/Ch_2002.pdf Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny w Warszawie, data dostępu 16.07.2013 r.).
• Czochański J. T., 2013, Monitoring rozwoju regionalnego. Aspekty metodologiczne i implementacyjne. Studia KPZK PAN, t. CXLIX, Warszawa.
• Denek E., 2003, Rola samorządu terytorialnego w świadczeniu usług społecznych, [w:] Usługi społeczne w gospodarce samorządu terytorialnego w Polsce, R. Denek (red.). Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, 38.
• Hibell B. et al., 2012, The 2011 ESPAD Report. Substance Use among Students in 36 European Countries. Szwedzka Rada ds. Informacji o Alkoholu i Innych Używkach, Sztokholm (plik dostępny ze strony http://www.emcdda.europa.eu European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction; data dostępu: 22.04.2013 r.).
• Korenik S., Rogowska M., 2011, Jakościowy wymiar rozwoju przestrzennego w nowych realiach społeczno-gospodarczych, [w:] Przestrzenne zróżnicowanie problemów społecznych, B. Balcerzak-Paradowska, A. Rączaszek (red.). IPiSS, UE, Warszawa- -Katowice.
• Markowski T., 2009, Problematyka wdrażania polityki przestrzennej Państwa, [w:] Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju a wizje i perspektywy rozwoju przestrzennego Europy, T. Markowski (red.). Studia KPZK PAN, t. CXXII, Warszawa.
• Maszynopis (pismo nr ZAK. 037-13/11) otrzymany z Wydziału Wywiadu Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku.
• Maszynopis nt. Pomocy społecznej dostarczanej przez gminy w 2010 r., otrzymany z Wydziału Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku.
• Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 12 października 2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o samorządzie gminnym (Dz.U. 2001 nr 142 poz. 1591).
• Panek T., 2011, Ubóstwo, wykluczenie społeczne i nierówności. Teoria i praktyka pomiaru. SGH, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych (Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz.U. 1999 nr 111 poz. 1311).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) plus załącznik (Dz.U. 2004 nr 33 poz. 289).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) plus załącznik (Dz.U. 2007 nr 251 poz. 1885).
• Siemaszko A., 2008, Zgłaszanie przestępstw, [w:] Geografia występku i strachu. Polskie badanie przestępczości '07, A. Siemaszko (red.). Instytut Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa.
• Ustawa z 25 września 1954 r. o osiedlach i radach narodowych osiedli (Dz.U. 1954 nr 43 poz. 192).
• Ustawa z 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191).
• Ustawa z 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312).
• Ustawa z 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91).
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991, Nr 80 poz. 350 z późn. zm.).
• Ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88 poz. 553 z późn. zm.).
• Ustawa z 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. 1998 nr 96 poz. 603, z późn. zm.).
• Ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U.2004 nr 99 poz. 1001, z późn. zm.).
• Zemła B. F. P., Kołosza Z., Bansik T. R., 1999, Atlas zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe w obrębie województwa katowickiego w latach 1985-1993. Zakład Epidemiologii Nowotworów Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach, Gliwice.
• http://ewd.edu.pl/ (strona Instytutu Badań Edukacyjnych, data dostępu: 28.02.2013 r.).
• http://midwig.pomorskie.eu/ (MidRBS Regionalny Barometr Społeczny zrealizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, data dostępu: 26.09.2013 r.).
• http://monitoring.ibngr.pl/ (strona główna projektu: Wzorcowy System Regionalny Monitoringu Jakości Usług Publicznych i Jakości Życia realizowanego przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku, data dostępu: 26.09.2013 r.).
• http://www.kbpn.gov.pl (strona Krajowego Biura do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, zakładki: Epidemiologia, a następnie Problemowe użytkowanie narkotyków; data dostępu: 24.02.2013 r.)
• http://www.ksiegowosc.infor.pl (strona prywatnego portalu zajmującego się poradnictwem prawnym; data dostępu: 22.04.2013 r.).
• http://www.stat.gov.pl (strona Głównego Urzędu Statystycznego, zakładki: Bank Danych Lokalnych, Baza Demografia, data dostępu: 17.09.2013 r.)