Długotrwałe małżeństwa chrześcijan w świetle inskrypcji nagrobnych z katakumb Rzymu III-VI wieku

• Autorzy: Juliusz Jundziłł

Warianty tytułu

Long Term Christian Marriages View of Funeral Inscription from 3th - 6th Century Rome Catacombs

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

CEL NAUKOWY: Założeniem przeprowadzonych badań było poznanie stosunku chrześcijan rzymskich okresu III - VI w. do seniorów, których małżeństwa trwały ponad 34 lata. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem polega na ustaleniu wagi wartości długiego życia i trwania związku w systemie zapatrywań na życie oraz w etyce chrześcijańskiej. W badaniach posłużono się metodą analizy epigraficznej, historycznej i antropologicznej. PROCES WYWODU: Analizie poddano inskrypcje nagrobne pochodzące z katakumb rzymskich z okresu III-VI w. W analizowanym zbiorze inskrypcji znalazły się 22 teksty o zmarłych mężczyznach: sześć z nich zawiera dane o ich wieku, a 16 tylko o czasie trwania związku małżeńskiego. Z tej liczby 7,3% tablic poświęcono mężczyznom zmarłym w wieku 60-100 lat. Analizie poddano również 26 tablic poświęconych kobietom: na sześciu z nich podano wiek ich życia, na 16 - czas trwania związku małżeńskiego, natomiast na czterech informacje dotyczące okresu wdowieństwa, co stanowi 15,6% ogółu przekazów dotyczących kobiet. Tym samym liczba danych dotyczących mężczyzn i kobiet jest porównywalna, choć odsetek danych w stosunku do wszystkich przekazów daje dwukrotną przewagę kobietom. Kolejność analizowania przeze mnie danych wynika z ówczesnych preferencji obowiązując w ówczesny świecie, dających pierwszeństwo mężczyznom. Nie zawsze jednak znajdowało to swój wyraz w analizowanych tekstach.  WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza epigraficzna, historyczna i antropologiczna nie wykazała specjalnego dowartościowania takich związków, w przeciwieństwie do długiego trwania stanu wdowieństwa. Natomiast istotną wartością dla fundatorów napisów było utrzymywanie silnych więzów w tak długim pożyciu oraz podkreślanie pozycji zmarłych.(abstrakt oryginalny)

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The main goal of the research was to investigate roman Christians in 3th - 6th century opinion about seniors whose marriage last at least 34 years. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main problem was to establish weight of long life and relationship on the Christian ethics and viewpoint. The research used epigraphic, historical and anthropological methods. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Author analyzed the tomb inscriptions from the IIIVI century Roman catacombs. The analyzed collection of inscriptions contained 22 texts about deceased men: six of them contained information on their age, and 16 on the duration of their marriages. Of this number 7.3% of the inscription were devoted to men who died in the age 60100. The analysis also included 26 tables devoted to women: six of them contain the age of their life, 16 duration of their marriages, and four information on the period of widowhood, which is 15.6% of all information concerning the women. Thus, the number of data related to men and women is comparable, although the percentage of data in relation to overall information gives a twofold advantage to women. The order in which I analyze the data is due to the preferences of the ancient world, which used to give priority to men. However, this was not always reflected in the analyzed texts. RESEARCH RESULTS: An epigraphy, a historical and an anthropological analysis were not providing evidence for special value of such relationships in contrast to high value of a long widowhood. However, important values in inscriptions were to emphases strong ties between spouses and position of a deceased.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rodzina; Małżeństwo; Wartości niematerialne; Historia

EN

Family; Marriage; Intangible asset; History

• Czasopismo: Horyzonty Wychowania
• Rocznik: 2019
• Tom: 18
• Numer: nr 46 Rodzina w starożytności i czasach nowożytnych
• Strony: 11--29

Twórcy

autor

Juliusz Jundziłł

• Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna "Pomerania

Bibliografia

• Inscriptiones Christiane Urbis Romae septimo saeculo antiquiores. Nova Series, vol. 1-10, ed.A. Silvagni, A. Ferrua, D. Mazzoleni, C. Carletti, Roma 1922, 1935, In Civitate Vaticana 1971-1992 (ICUR).
• Bisconti, F. (1997). L'apparato figurativo delle iscrizioni cristiane di Roma. W: I. Di Stefano Manzella, Le iscrizioni dei cristiani in Vaticano. Città del Vaticano.
• Bisconti, F. (2000). Mestieri nelle catacombe romane. Città del Vaticano.
• Brekelsmans, A. (1965). Eine symbolgeschichtliche untersuchungen in frühen Schrifftum. Roma.
• Buonocore, M. (1987). Le iscrizioni latine e greche. Città del Vaticano.
• Carletti, C. (1986). Iscrizioni cristiane a Roma (ICR). Firenze.
• Carletti, C. (2008). Epigrafia dei cristiani in Occidente dal III al VII secolo. Ideologia e prasi. (ECO).Bari.
• Clark, G. (1993). Women in Late Antiquity. Oxford.
• Cooper, J.C. (1998). Zwierzęta symboliczne i mityczne. Tłum. A. Kozłowska-Ryś, L. Ryś. Poznań.
• Dickey, E. (2002). Latin Forms of Address. Oxford.
• Fasola, U.M. (1978). Composizioni simboliche graffite su lapidi di catacombe romane. Miscellanea Amato Pietro Frutaz, Roma.
• Fostner, D. (1990). Świat symboliki chrześcijańskiej. Warszawa.
• Gough, M. (1973). The Origins of Christian Art. London.
• Iwaszkiewicz-Wronikowska, B. (1981). Problem motywu oranta w sztuce wczesnochrześcijańskiej. W: Acta sympozjum patrystycznego poświęconego modlitwie w starożytnym chrześcijaństwie Tarnów 18-21.10.1978 r., Tarnowskie Studia Teologiczne, 8.
• Jacobs, S. i Krawiec, R. (2003). Fathers Know Best? Christian Families in the Age of Ascetism, Journal of Early Christian Studies, 11, 3, 257-263.
• Janssens, J. (1981). Vita e morte del cristiano negli epitaffi di Roma anteriori al sec. VII. Roma.
• Jones, A.H.M. (1975). The Decline of Ancient World. London-New York.
• Jundziłł, J. (1984). Pieniądz w łacińskiej literaturze chrześcijańskiej późnego cesarstwa rzymskiego. Warszawa.
• Jundziłł, J. (1996). Rodzina rzymska w czasach prosperity i przemian ideowych II wieku. Bydgoszcz.
• Jundziłł, J. (2001). Wzorce i modele wychowania w rodzinie rzymskiej III w. p.n.e. - III w. n.e. Bydgoszcz.
• Kelly, J.N.D. (2006). Encyklopedia papieży. Tłum. T. Szafrański. Warszawa.
• Krause, U. (1994-1995). Witwen und Waisen im Römischen Reich. Vol. 1-3. Stuttgart.
• Lattimore, R. (1962). Themes in Greek and Latin Epitaphs. Urbana.
• Małżeństwo i rodzina w chrześcijaństwie starożytnym. (1985). Vox Patrum, z. 8-9, s. 81-320.
• Nathan, G.S. (2000). The Family in Late Antiquity. The Rise of Christianity and the Endurance of Tradition. London-New York.
• Pani Ermini, L., Siniscalco, P. (red.). (2000). La comunità cristiana di Roma. La sua vita e la sua cultura dalle origini all'Alto Medio Evo. Città del Vaticano.
• Pergola, P. (1997). Le catacombe romane. Storia e topografia. Roma.
• Sgarlata, M. (1991). Ricerche di demografia storica le iscrizioni tardo imperiali di Siracusa. Città del Vaticano.
• Sigismund Nielsen, H. (1997). Interpreting Epithets in Roman Epitaphs. W: B. Rawson, P. Weaver (red.), The Roman Family in Italy. Oxford.
• Sigismund Nielsen, H. (2001). The Value of Epithets in Pagan and Christian Epitaphs from Rome. W: S. Dixon (red.), Childhood, Class and Kin in the Roman World. London-New York.
• Stawoska-Jundziłł, B. (2008). Vixit cum parentibus. Dzieci w wieku do siedmiu lat w rodzinach chrześcijan z Rzymu III-VI wieku. Bydgoszcz.
• Suder, W. (2003). Census populi. Demografia starożytnego Rzymu. Wrocław.
• Testini, P. (1980). Archeologia Cristiana. Bari.
• Treggiari, S. (1991). Roman Marriage. Oxford.

Identyfikatory

DOI

10.35765/HW.2019.1846.01