Kłopotliwa materialność dziedzictwa przyszłości

• Autorzy: Monika Stobiecka

Warianty tytułu

Unruly Materiality of the Future Heritage

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Obecny "kryzys akumulacji" (heritigization) proklamowany przede wszystkim przez anglosaskich badaczy dziedzictwa (Harrison, DeSilvey, Holtorf) idzie w sukurs z dyskutowanymi w akademii nowymi formami dziedzictwa, które miałyby się stać schedą po naszym (tj. współczesnym) życiu na ziemi. Z jednej strony mówi się o powszechnej digitalizacji dziedzictwa w razie zniszczeń wywołanych terroryzmem bądź naturalnymi klęskami, z drugiej zaś strony nieśmiało dowartościowuje się "problematyczne", trudne dziedzictwo (unruly heritage) jak np. plastikowe odpady wyrzucane przez oceany, drobne i nieznaczące obiekty codziennego użytku odkrywane podczas badań archeologów niedawnej przeszłości. W tekście refleksji poddana zostaje, w odwołaniu do powyższych dyskusji, kłopotliwa materialność dziedzictwa przyszłości - zarówno jego cyfrowa, jak i plastikowa, "zwyczajna" strona wyrzucanych rzeczy. Autorka stawia praktyczne pytania o to, jak będziemy konserwować i zarządzać tym trudnym materialnie dziedzictwem; oraz pytania teoretyczne, o to czy i jak pogodzić się z dezaktualizacją tradycyjnych kategorii pojmowania dziedzictwa (aura, autentyzm) i zaakceptować nowe oblicze zabytków. (abstrakt oryginalny)

EN

The current phenomena of heritigization defined as the excess of monuments and heritage sites resulting in their poor conservation and preservation (Harrison, DeSilvey, Holtorf) occurs in parallel to the raise of new forms of heritage believed to be the legacy of our times. Those alternative forms of heritage are first of all digitized versions of monuments and artifacts, secondly unruly forms of heritage like plastics, garbage, small and barely noticeable objects of daily-use discovered by the researchers dealing with the recent and contemporary past. This paper is an attempt to discuss the problematic materiality of contemporary heritage - digital heritage and unruly heritage. How those new forms or heritage will be managed and preserved for the future? Should they be discussed in reference to the traditional concepts popular in the heritage studies? How can we anticipate the future heritage with digitized monuments and unruly heritage, and thus, how do we envision the future cultural tourism? (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dziedzictwo kulturowe; Technologie cyfrowe; Antropologia kultury

EN

Cultural heritage; Digital technologies; Cultural anthropology

• Czasopismo: Turystyka Kulturowa
• Rocznik: 2019
• Numer: nr 4
• Strony: 112--122

Twórcy

autor

Monika Stobiecka

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• "Arv": Mankind's Unpleasant Cultural Heritage, 2018, https://cas.oslo.no/in-depth/arv-mankind-s-unpleasant-cultural-heritage-article3110-1167.html; http://jsigharas.com/arv-exhibition/, dostęp: 25.04.2019
• Augé, M., 2010, Nie-miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, przeł. R. Chymkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Bińczyk, E., 2016, Ostudzenie entuzjazmu wobec nowych mediów, W: E. Drygalska (red.), Interfejsy, kody, symbole. Przyszłość komunikowania, Laboratorium Wrocław, Wrocław (e-book)
• Bomba, R., 2013. Narzędzia cyfrowe jako wyznacznik nowego paradygmatu badań humanistycznych, W: A. Radomski, R. Bomba (red.), Zwrot cyfrowy w humanistyce, E-naukowiec, Lublin, s. 57-71
• DeSilvey C., 2017, Curated Decay: Heritage Beyond Saving, University of Minnesota Press, Minneapolis-London
• Edgeworth M., Benjamin J., Clarke B., Crossland Z., Domańska E., Gorman A.C., Graves-Brown P., Harris E.C., Hudson M.J., Kelly J.M., Paz V.J., Salerno M.A., Witmore Ch., Zarankin A., 2014., Archaeology of the Anthropocene, "Journal of Contemporary Archaeology", nr 1(1), s. 73-132
• Forte M., 2014, Virtual Reality, Cyberarchaeology, Teleimmersive Experience, W: F. Remondino, S. Campana (red.), 3D Recording and Modelling in Archaeology and Cultural Heritage. Theory and best practices, BAR International Series, Oxford, s. 113-127
• González-Ruibal, A., 2019, An Archaeology of the Contemporary Era, Routledge, Abingdon-Oxon-New York
• Hamilakis Y., 2013, Archaeology of Senses. Human Experience, Memory, and Affect, Routledge, New York
• Harrison, R., 2015, Beyond "Natural" and "Cultural" Heritage: Toward an Ontological Politics of Heritage in the Age of Anthropocene, "Heritage & Society" 2015, nr 8:1, s. 24-42
• Harrison, R., 2019, On Heritage Ontologies: Rethinking the Material Worlds of Heritage, "Anthropological Quarterly", t. 91, nr 4, s. 1365-1384
• Harrison R., Appelgren S., Bohlin A., 2018, Belonging and Belongings: On Migrant and Nomadic Heritages in and for the Anthropocene, W: Y. Hamilakis (red.), The New Nomadic Age Archaeologies of Forced and Undocumented Migration, Equinox Publishing, Sheffield, s. 209-220
• Harrison R., Schofield J., 2010, After Modernity. Archaeological Approaches to the Contemporary Past, Routledge, Oxford
• Holtorf, C., Dlaczego dziedzictwo kulturowe nie jest zagrożone (w Syrii i innych miejscach) z 2017 roku, http://archeo.edu.pl/biografia2017/2016/10/18/dlaczego-dziedzictwo-kulturowe-nie-jest-zagrozone-w-syrii-i-innych-miejscach/, dostęp: 25.04.2019
• Huggett, J., 2015, A Manifesto for an Introspective Digital Archaeology, "Open Archaeology", nr 1, s. 86-95
• Jeffrey, S., 2015, Challenging Heritage Visualisation: Beauty, Aura and Democratisation, "Open Archaeology", nr 1, s. 144-152
• Jones, S., 2017, Wrestling with the Social Value of Heritage: Problems, Dilemmas and Opportunities, "Journal of Community Archaeology & Heritage", nr 4:1, s. 21-37
• Jones, S., Jeffrey, S., Maxwell, M., Hale, A., Jones, C., 2017, 3D heritage visualisation and the negotiation of authenticity: the ACCORD project, "International Journal of Heritage Studies", nr 24 (4), s. 333-353
• Kamash, Z., 2017, "Postcards to Palmyra": bringing the public into debates over post-conflict reconstruction in the Middle East, "World Archaeology", t. 49, nr 5, s. 608-622
• Karski, K., Śmietana, M., 2019, Muzeum - archiwum pamięci. Sposoby odczytania zabytków archeologicznych obozu Płaszów, wystąpienie na konferencji Archeologia-pamięć-sztuka, Poznań, 21-23 marca
• Kirshenblatt-Gimblett, B., 2011, Od etnologii do dziedzictwa. Rola muzeum, tłum. K. i J. Sieliccy, "Etnografia Nowa", nr 3, s. 125-136
• Klekot, E., 2016, Dziedzictwo i jego antropologia, "Rocznik Antropologii Historii", nr 9, s. 7-13
• Malchrowicz-Mośko, E., Omorczyk, A., 2018, Znaczenie nostalgii we współczesnej turystyce. Historyczne eventy sportowe a marketing terytorialny, "Rozprawy Naukowe AWF we Wrocławiu", nr 63, s. 143-150
• Mitman, G., Armiero, M., Emmett, R. S., 2018. Preface, W: G. Mitman, M. Amiero, R. S. Emmett (red.), Future Remains. A cabinet of curiosities for the Anthropocene, The University of Chicago Press, Chicago
• Murzyn-Kupisz, M., 2012, Dziedzictwo kulturowe a rozwój lokalny, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków
• Murzyn-Kupisz, M., 2013, Dziedzictwo kulturowe w kontekście rozwoju lokalnego, W: J. Hausner, A. Karwińska, J. Purchla (red.) Kultura a rozwój, NCK, Warszawa, s. 237-273
• Olsen, B., Pétursdóttir, Þ., 2016, Unruly Heritage: Tracing legacies in the Anthropocene, "Arkæologisk Forum", nr 35, s. 38-46
• Pawleta, M., Zapłata, R., 2011, Obrazowanie przeszłości w świetle nowych mediów - technologii cyfrowych, W: R. Zapłata (red.), Digitalizacja dziedzictwa archeologicznego. Wybrane zagadnienia, Wiedza i Edukacja, Lublin, s. 335-358
• Pétursdóttir, Þ., 2017, Climate Change? Archaeology and Anthropocene, "Archaeological Dialogues", nr 24(2), s. 175-205
• Pétursdóttir, Þ., 2018, Drift, W: S.E. Pilaar Birch (red.), Multispecies Archaeology, Routledge, London (eBook)
• Rathje, W., 2004, Archeologia zintegrowana. Paradygmat śmietnikowy, "Czas kultury" nr 4, s. 4-21
• Smith, L., 2006, Uses of Heritage, Routledge, Londyn-Nowy Jork
• Solli B., Burström M., Domanska E., Edgeworth M., González-Ruibal A., Holtorf C., Lucas G., Oestigaard T., Smith L., Witmore Ch., 2011, Some Reflections on Heritage and Archaeology in the Anthropocene, "Norwegian Archaeological Review", nr 44 (1), s. 40-88
• Stobiecka, M., 2018, Digital Escapism. How do objects become deprived of matter, "Journal of Contemporary Archaeology", nr 5(2), s. 194-212
• Ziębińska-Witek, A., 2014, Renesans materialności, czyli o powrót obiektów do muzeum, W: E. Domańska, R. Stobiecki, T. Wiślicz (red.), Historia - dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, Universitas, Kraków, s. 217-228
• Ziębińska-Witek, A., 2015, Muzea wobec nowych trendów w humanistyce. Refleksje teoretyczne, "Historyka. Studia metodologiczne", nr 45, s. 97-115
• Karta w sprawie zachowania dziedzictwa cyfrowego
• Karta Londyńska
• Zalecenie UNESCO w sprawie zachowania i dostępu do dziedzictwa dokumentacyjnego, w tym dziedzictwa cyfrowego