Budżet obywatelski jako nowy instrument partycypacji społecznej na obszarach wiejskich w Polsce

• Autorzy: Katarzyna Leśniewska-Napierała

Warianty tytułu

Participatory Budgeting as a New Instrument of Social Participation in Poland's Rural Areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Partycypacja społeczna, będąca aktywnym udziałem obywateli w zarządzaniu sprawami bezpośrednio dotyczącymi danej społeczności, uznawana jest za fundament społeczeństwa obywatelskiego. W ostatnich latach coraz popularniejszą formą zachęcania mieszkańców do aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz jednostek samorządowych staje się budżet obywatelski, zwany także partycypacyjnym. Funkcjonuje on przede wszystkim w dużych miastach w Polsce, jednakże inicjatywa ta, choć na mniejszą skalę, realizowana jest także na obszarach wiejskich. Za cele badawcze niniejszego opracowania przyjęto: identyfikację gmin wiejskich oraz miejsko-wiejskich stosujących budżet obywatelski na obszarach wiejskich w Polsce w 2017 r., charakterystykę zgłaszanych projektów, m.in. pod kątem finansowym oraz strukturalnym oraz ocenę wykorzystania budżetu obywatelskiego jako narzędzia partycypacji społecznej w gminach realizujących go na obszarach wiejskich. Niniejsze opracowanie stanowi uzupełnienie luki w literaturze. O ile budżet obywatelski w miastach jest dość dobrze rozpoznany, to inicjatywa ta stosowana na obszarach wiejskich nie stała się jak dotąd przedmiotem opracowań naukowych. Jednocześnie należy zaznaczyć, że opracowanie ma jedynie charakter wstępnych analiz, a przedmiot badań wymaga dalszych, pogłębionych studiów.(abstrakt oryginalny)

EN

Social participation, being an active involvement of citizens in managing a community, is widely recognized as the foundation of civil society. In recent years, the civic budget, also called participatory budget, has become a widespread form of encouraging inhabitants to actively participate in actions undertaken by local authorities. It has been successful primarily in large cities in Poland. However, this initiative, although on a minor scale, has also been implemented in rural areas. The research objectives of this study include: identification of rural and urban-rural communes employing civic budgeting in rural areas of Poland in 2017. Moreover, the author has identified rural municipalities taking advantage of the civic budget as a tool of social participation. Characteristics of submitted projects, including financial and structural terms have also been presented. This study is an attempt of filling the gap in the scientific literature, as the civic budget in the Polish cities is relatively well recognized, the initiative in rural areas has not yet become the subject of the research. At the same time, it should be noted that study on civic budget in rural areas is in need of further in-depth analysis.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Partycypacja społeczna; Budżet obywatelski; Obszary wiejskie; Inwestycje gminne

EN

Social participation; Participatory budgeting; Rural areas; District investments

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2019
• Tom: 53
• Strony: 77--93

Twórcy

autor

Katarzyna Leśniewska-Napierała

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Basaj M., 2013, Instrumenty partycypacji społecznej w teorii i praktyce zintegrowanego zarządzania miastem. Acta Universitatis Nicolai Copernici, 413, s. 279-288.
• Boryczka E.M., 2015, Partycypacyjne instrumenty zarządzania jednostkami samorządu terytorialnego, [w:] A. Nowakowska (red.), Nowoczesne metody i narzędzia zarządzania rozwojem lokalnym i regionalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 39-86.
• Brzeziński K., 2016, Między biernością a aktywnością obywatelską w kontekście łódzkiego budżetu obywatelskiego, Studia Miejskie, 21, s. 167-181.
• Buciak R., 2016, Możliwości badania statystycznego budżetów partycypacyjnych w Polsce, [w:] Z. Bukowski, S. Kamosiński (red.), 25 lat samorządu terytorialnego w Polsce. Doświadczenia przeszłości, wnioski na przyszłość, Wyd. UKW, Bydgoszcz, s. 375-382.
• Burchard-Dziubińska M., 2016, Budżet obywatelski jako narzędzie realizacji rozwoju zrównoważonego na poziomie loklanym - przykład Łodzi, Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego, 46, 1, s. 235-246.
• Chruściński J., Palińska I., Kazak J., 2014, Budżet obywatelski w gospodarowaniu przestrzeniami publicznymi, Architektura Krajobrazu, 3, s. 56-67.
• Czarnecki K., 2014, Udział mieszkańców w ustalaniu wydatków budżetu gminy w ramach tzw. budżetu partycypacyjnego (na przykładzie Torunia w latach 2013-2014), Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, 2, 1, s. 125-145.
• Dworakowska M., 2014a, Budżet partycypacyjny w zarządzaniu finansami jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, [w:] J. Buko (red.), 10 lat polskich samorządów w Unii Europejskiej - 10. Forum Samorządowe, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 51-68.
• Dworakowska M., 2014b, Rola i znaczenie budżetu partycypacyjnego w rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, [w:] J. Osiński, J.Z. Popławska (red.), Oblicza społeczeństwa obywatelskiego - Państwo. Gospodarka. Świat, SGH, Warszawa, s. 59-70.
• Džinic J., Svidronová M.M., Markowska-Bzducha E., 2016, Participatory budgeting: A comparative study of Croatia, Poland and Slovakia, NISPAcee Journal of Public Administration and Policy, 9, 1, s. 31-56.
• Feltynowski M., Napierała T., 2017, Zasoby informacyjne gmin wiejskich województwa łódzkiego dotyczące polityki przestrzennej i finansowej, Studia Obszarów Wiejskich, 47, s. 39-54.
• Hausner J. i in., 1999, Kominikacja i partycypacja społeczna - Poradnik, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• Jeran A. Mączka K., Matczak P., Milewicz M., 2017, Charakterystyka procedur budżetów obywatelskich w Wielkopolsce, Studia Humanistyczne AGH, 16, 3, s. 43-57.
• Jeran A., Matczak P., Mączka K., 2018, Kto wdraża budżet obywatelski, a kto nie? Porównanie wielkopolskich gmin pod kątem zamożności oraz poziomu aktywności społecznej, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 64, s. 121-132.
• Justyński G., 2013, Doświadczenia łódzkiego budżetu obywatelskiego, Pierwsze Kolumny, 4, s. 27-35.
• Kalisiak-Mędelska M., 2016, Budżet obywatelski w Polsce. Analiza porównawcza Łodzi i Poznania, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 443, s. 103-114.
• Kębłowski W., 2013, Budżet Partycypacyjny, którka instrukcja obsługi, Instytut Obywatelski, Warszawa.
• Kębłowski W., Van Criekingen M., 2014, Participatory budgeting Polish-style. What kind of policy practice has travelled to Sopot, Poland?, [w:] Hope for Democracy: 25 Years of Participatory Budgeting Worldwide, s. 369-377.
• Kocot G., 2014, Budżet partycypacyjny w Polsce, [w:] J. Osiński i J. Popławski (red.), Oblicza społeczeństwa obywatelskiego - Państwo. Gospodarka. Świat, SGH, Warszawa, s. 83-94.
• Kołodziejczyk D., 2016, Budżet partycypacyjny jako innowacyjny instrument współzarządzania lokalną strefą publiczną, Studia KPZK PAN, 173, s. 103-113.
• Kotus J., Sowada T., 2015, Rola stowarzyszeń lokalnych w procesie partycypacji społecznej w zarządzaniu miastem. Przykład Poznania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Kurdyś-Kujawska A., Zawadzka D., Kwiatkowski G., Rosiński R., 2017, Participatory Budgeting in Polish Cities: Funds' Allocation Mechanism, [w:] A. Bem i in. (red.), Finance and Sustainability, Springer, Wrocław, s. 107-120.
• Leśniewska-Napierała K., 2017, Budżet partycypacyjny jako narzędzie finansowania inwestycji w Łodzi, Studia Miejskie, 25, s. 107-119.
• Letki N., 2004, Socialization for participation? Trust, membership, and democratization in east-central Europe, Political Research Quarterly, 57, 4, s. 665-679.
• Makowska M., Boguszewski R., 2013, Analiza danych zastanych - zagadnienia wstępne, [w:] M. Makowska (red.), Analiza danych zastanych: przewodnik dla studentów, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 9-31.
• Martela B., 2013, Budżet partycypacyjny w Polsce - wdrożenie i perspektywy, Władza Sądzenia, 2, s. 23-33.
• Niklewicz K., 2014, Budżety obywatelskie w kontekście wyborów samorządowych: szansa czy ryzyko?, Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon", 11, s. 99-119.
• Pawłowska K., 2012, Partycypacja społeczna w podejmowaniu decyzji dotyczących przyrody w mieście, Zrównoważony Rozwój - Zastosowania, 3, s. 51-72.
• Pawłowska K., Staniewska A. i Konopacki J., 2012, Udział społeczeństwa w ochronie, zarządzaniu i planowaniu krajobrazu - podręcznik dobrych praktyk, Instytut Architektury Krajobrazu Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Pietraszko-Furmanek I., 2012, Partycypacja społeczna w środowiskach lokalnych, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków.
• Pietrusińska M., 2017, Participatory budget as a potential of citizenship education for the adults. Case of Warsaw, Poland, Pedagogika Społeczna, 3, 65, s. 153-170.
• Piotrowski M., Dzieżyc H., Adamczyk-Mucha K., Walter E., Ziemiańska M., 2014, Analysis of the Voting Results from the Wrocław Participatory Budgeting in 2013, Architektura Krajobrazu, 3, s. 68-77.
• Polko A., 2015, Models of participatory budgeting - the case study of Polish city, Journal of Economics and Management, 19, 1, s. 34-44.
• Sadura P., Murawska K., Włodarczyk Z., 2017, Wieś w Polsce 2017: diagnoza i prognoza. Raport z badania-pełna wersja, Fundacja Wspomagania Wsi, Warszawa.
• Sempiak A., 2017, Budżet obywatelski, jako instrument partycypacji społecznej w mieście Jelenia Góra, Prace Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości z siedzibą w Wałbrzychu, 40, 1, s. 139-152.
• Shah A. red., 2007, Participatory Budgeting, The World Bank, Washington D.C.
• Siemiński W., 2017, Partycypacja społeczna ze szczególnym uwzględnieniem planowania i kształtowania przestrzeni, Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa, Warszawa.
• Słomczewska Z., 2013, Wykorzystanie narzędzi partycypacji na poziomie lokalnym do budowania partnerstwa wewnętrznego - wdrażanie budżetu obywatelskiego na przykładzie Łodzi, Studia Ekonomiczne Regionu Łódzkiego, 11, s. 57-70.
• Sobol A., Rzeńca A., 2018, Budżet partycypacyjny jako narzędzie polityki rozwoju małych miast województwa śląskiego i łódzkiego, Space - Society - Economy, 24, s. 91-104.
• Sorychta-Wojsczyk B., 2015, Uwarunkowania wykorzystania budżetu obywatelskiego w administracji publicznej w Polsce, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 78, s. 421-430.
• Stypułkowski, W., 2012, Aktywność obywatelska - pojęcie, pomiar i jej wpływ na rozwój regionalny, Zeszyty Naukowe WSEI. Seria: Ekonomia, 5, 2, s. 157-187.
• Szaja M., 2015, Partycypacja lokalnej społeczności w kształtowaniu procesu rozwojowego w gminie, Ekonomiczne Problemy Usług, 118, s. 281-296
• Sześciło D., 2015, Participatory budgeting in Poland: Quasi-referendum instead of deliberation, Hrvatska i komparativna javna uprava: časopis za teoriju i praksu javne uprave, 15, 2, s. 373-388.
• Schimanek T., 2015, Partycypacja obywatelska w społeczności lokalnej, Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa.
• Theiss M., 2010, System pozornie otwarty. O instytucjonalnych uwarunkowaniach lokalnej partycypacji politycznej w Polsce, [w:] B. Lewenstein, J. Schindler, R. Skrzypiec (red.), Partycypacja społeczna i aktywizacja w rozwiązywaniu problemów społeczności lokalnej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 61-80.
• Wampler B., 2000, A Guide to Participatory Budgeting, International Budget Partnership, https:// www.partizipation.at/fileadmin/media_data/Downloads/themen/A_guide_to_PB.pdf (07.2018).
• Widawska E., 2017, Participatory budgeting as a school of democracy and participation for children. Case study, Pedagogika Społeczna, 65, 3, s. 171-194.
• Wójcik M., 2017a, W kierunku "miejsca". Budzenie uśpionego potencjału wsi, Acta Universitatin Lodzinensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 28, s. 5-16.
• Wójcik M., 2017b, Wiedza jako zasób lokalny w środowisku społecznym wsi. Przypadek rodzin rolniczych, Studia Obszarów Wiejskich, 45, s. 159-169.
• Wójcik A., 2018, Civic Budget as a Potential Source of Financing of Real Estate, Barometr Regionalny, 16, 1, s. 89-97.
• Zdyb M., 2017, Proces rewitalizacji a jakość życia mieszkańców - projekty Zielone Polesie i woonerfy w Łodzi, Space - Society - Economy, 21, s. 73-97.
• Zienkiewicz A., Lubaczewska S., 2017, Obywatel na straży drzew - monitoring standardów budżetów obywatelskich i ich roli w zazielenianiu miast wojewódzkich Polski, Fundacja EkoRozwoju, Wrocław.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.53.6