Zasady postępowania podatkowego a gwarancje praw podatnika na przykładzie wybranych orzeczeń sądów administracyjnych

• Autorzy: Łukasz Sygut

Warianty tytułu

Principles of Tax Restrictions and Warranties of Tax Rights under Examination of Selected Judgments of Administrative Courts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejsze opracowanie przedstawia problematykę gwarancji praw przysługujących podatnikom w oparciu o zasady postępowania podatkowego. Założonym celem badawczym jest analiza sytuacji podatników pod kątem wykorzystywania przez nich praw zagwarantowanych w przepisach proceduralnego prawa podatkowego oraz przepisach Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Analizy dokonano na podstawie treści wybranych orzeczeń sądów administracyjnych. Zasady ogólne postępowania to kościec całego systemu pozwalający łatwiej zrozumieć sens pozostałych szczegółowych rozwiązań w procedurze podatkowej. W przypadkach wątpliwości prawnych, kolizji przepisów albo niejasności interpretacyjnych wskazują one kierunek wykładni przepisów. Ów kierunek to tłumaczenie wątpliwości prawnych w sposób zgodny z najsilniej związaną z daną normą zasadą ogólną, od której wszelkie wyjątki należy interpretować w sposób ścisły, a niekiedy nawet zawężający. Według orzecznictwa sądów administracyjnych podatnicy mają do dyspozycji gwarancje procesowe, którymi są instytucje zapewniające rzeczywiste działanie w życiu każdego obywatela jego praw, i wynikają bezpośrednio z zakresu prawa procesowego. Przepisy proceduralnego prawa podatkowego pozwalają realizować normy materialno-prawne. Według sądów kontrolujących legalność rozstrzygnięć podejmowanych przez organy podatkowe, realny i odczuwalny przez obywatela zakres praw obywatelskich, w tym prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy, jest pochodną gwarancji procesowych, ich zakresu, jakości i ilości. Jednocześnie przepisy o postępowaniu podatkowym można interpretować w sposób bardziej elastyczny niż przepisy prawa materialnego pod tym tylko warunkiem, że nie narusza się w ten sposób ich funkcji gwarancyjnej w zakresie sytuacji prawnej podatnika. W konstrukcji zasad ogólnych, szczególnie w postępowaniach o modelu inkwizycyjnym, zauważalne jest akcentowanie obowiązków, jakie spoczywają na organach prowadzących postępowanie oraz gwarancji uprawnień strony w tym postępowaniu. Obrazowo określa się nawet, iż stanowią one skondensowaną formę gwarancji procesowych, a zasada procesowa musi posiadać określone gwarancje realizacji, które wyznaczają jej praktyczną rolę w procesie.(abstrakt oryginalny)

EN

This paper presents the issue of guaranteeing the rights of taxpayers based on about tax rules. The objective of the research is to analyze the situation of taxpayers in terms of their use of the rights guaranteed by the procedural rules of tax law. The analyzes were made on the basis of the content of selected judgments of administrative courts. General principles of conduct are the skeletons of the whole system, making it easier to understand the meaning of the other specific solutions. In cases of legal uncertainty, conflict of laws or interpretative ambiguity, they indicate the direction of interpretation of the law. That direction is a translation of legal doubts. In a manner consistent with the most general rule-based, from which all exceptions must be interpreted strictly or even narrowly. According to the case law of the administrative courts, the procedural guarantees of the taxpayer, which are institutions providing real action in the life of every citizen, are directly related to the procedural law whose norms permit the realization of material and legal norms. According to the courts controlling the legality of decisions taken by the tax authorities, the real and perceived civic rights of the citizen, including the right to a fair and open hearing, are derived from procedural safeguards, their scope, quality and quantity. At the same time, the provisions on tax treatment can be interpreted more flexibly than substantive law under the condition that it does not thereby undermine their guarantee function as regards the legal status of the taxpayer. In the design of general principles, particularly in inquiries about the Inquisition model, it is noticeable to emphasize the duties that the authorities in charge of the proceedings and the assurances of the party's rights in the proceedings observe. Illustratively, they are even referred to as a condensed form of procedural safeguards, and the procedural principle must have specific performance guarantees that determine its practical role in the process.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatki; Opodatkowanie; Ordynacja podatkowa; Zasady podatkowe; Podatnik

EN

Taxes; Taxation; Tax Code; Tax rules; Taxpayer

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2018
• Tom: 107
• Strony: 127--154

Twórcy

autor

Łukasz Sygut

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz.U. z 2018 r., poz. 800.
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców, Dz.U. z 2016 r., poz. 2255.
• Dworkin Ronald, Biorąc prawa poważnie, tłum. Tomasz Kowalski, Warszawa 1998.
• Dzwonkowski Henryk, Komentarz do Ordynacji podatkowej, wyd. 6, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016.
• Frankiewicz Ewa, Gwarancje procesowe strony w postępowaniu przed konsulem, Częstochowa 2003.
• Gomułowicz Andrzej, Zasady podatkowe wczoraj i dziś, Warszawa 2011.
• Kiszka Joanna, Zasady ochrony podatnika w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Gdańskie Studia Prawnicze 2007.
• Kopaliński Władysław, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2000.
• Lang Wiesław, Wróblewski Jerzy, Współczesna filozofia i teoria prawa w USA, Warszawa 1986.
• Łaszczyca Grzegorz, Matan Andrzej, Doręczenie w postępowaniu administracyjnym, ogólnym i podatkowym, Kraków 1998.
• Strzelec Dariusz, Czynny udział strony w postępowaniu dowodowym - nieprawidłowości w praktyce organów podatkowych, Prawo i Podatki 2007.
• Strzelec Dariusz, Gromadzenie materiału dowodowego a gwarancje procesowe strony postępowania, Prawo i Podatki 2012.
• Szczurek Bożena, Koncepcja ochrony praw podatnika, C.H. Beck, Warszawa 2008.
• Wronkowska Sławomira, Ziembiński Zygmunt, Zarys teorii prawa, Poznań 1997.
• Wronkowska Sławomira, Zieliński Maciej, Ziembiński Zygmunt, Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa
• Postanowienie TK z dnia 15 lipca 2013 r., SK 69/13, OTK-A 2015, nr 7, poz. 110.
• Uchwała NSA z dnia 13 lipca 2009 r. w składzie 7 sędziów, I FPS 3/09.
• Wyrok NSA z dnia 9 listopada 1987 r., III SA 702/87, ONSA 1987, nr 2, poz. 79.
• Wyrok NSA z dnia 18 stycznia 1988 r., III SA 964/87, OSP 1990, z. 5-6, poz. 251.
• Wyrok NSA z dnia 17 czerwca 1988 r., III SA 118/88.
• Wyrok NSA z dnia 3 listopada 1999 r., III SA 7817/98.
• Wyrok NSA z dnia 1 grudnia 1999 r., III SA 7985/98.
• Wyrok NSA z dnia 13 stycznia 2000 r., ISA/Ka 960/98.
• Wyrok NSA z dnia 7 czerwca 2000 r., I SA/Kr 638/98.
• Wyrok NSA z dnia 27.11.2000 r., II SA/KR 609/98, Prz. Sejm. 2001, Nr 3, s. 84.
• Wyrok NSA z dnia 23 marca 2001 r., SA/Sz 2309/99.
• Wyrok NSA z dnia 14 lutego 2002 r., I SA/Po 461/01, OSP 2003, z. 2, poz. 17.
• Wyrok NSA (do 2003.12.31) w Łodzi z dnia 4 grudnia 2002 r., I SA/Łd 1596/01.
• Wyrok NSA z dnia 11 maja 2005 r., II GSK 36/05, SIP LEX.
• Wyrok NSA z 15 listopada 2006 r., (I FSK 228/06).
• Wyrok NSA z dnia 28 listopada 2006 r., I FSK 152/06.
• Wyrok NSA z dnia 18 lipca 2012 r., I OSK 1025/11, SIP Lex.
• Wyrok NSA z dnia 6 września 2013 r., II FSK 2561/11. Wyrok NSA z dnia 1.03.2018 r., I FSK 104/17.
• Wyrok TK z dnia 25 kwietnia 2001 r., K 13/01.
• Wyrok TK z dnia 15 lutego 2005 r., (K 48/04), OTK ZU nr 2/A/2005, poz. 15.
• Wyrok TK z dnia 15 lipca 2013 r., K 7/12.
• Wyrok TK z dnia 18 lipca 2013 r., SK 18/09.
• Wyrok TK z dnia 29 lipca 2014 r., P 49/13.
• Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 8 czerwca 2006 r., II SA/Bk 240/05.
• Wyrok WSA w Łodzi z dnia 13 marca 2018 r., I SAB/Łd 9/17.
• Wyrok WSA w Olsztynie z dnia 24 września 2008 r., I SA/Ol 379/08.
• Wyrok WSA w Opolu z dnia 1 marca 2004 r., I SA/Wr 1950/01, POP 2004, z. 6, poz. 124.
• Wyrok WSA w Poznaniu z 25 stycznia 2007 r., I SA/PO 2626/03, SIP Legalis.
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 2 kwietnia 2004 r., V SA 891/03, SIP Lex.
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 listopada 2004 r., V SA/Wa 2091/04.
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 maja 2006 r., III SA/Wa 3451/05.
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 29 stycznia 2007 r., III SA/Wa 2947/06.
• Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 19 października 2006 r., I SA/Wr 171/06. 974.

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2018/107/8