Analiza ryzyka prawnego w nowatorskiej działalności eksperymentalnej

• Autorzy: Dorota Habrat

Warianty tytułu

Analysis of the Legal Risk in Innovative Experimental Activity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Z postępem technicznym nieodzownie wiąże się innowacyjna działalność eksperymentalna, która może nieść ze sobą ryzyko. Może to być zarówno ryzyko nowatorskie, bez którego nie ma postępu, jak również ryzyko zwykłe związane z eksploatacją nowych maszyn, stosowaniem nowych technologii czy nowego podejścia do rozwiązania problemu. Celem naukowym pracy jest analiza problematyki ryzyka w działalności innowacyjnej na bazie obowiązujących aktów prawnych oraz dorobku piśmiennictwa w tym zakresie. Badaniu podlegała kategoria ryzyka występującego w toku eksperymentalnej działalności innowacyjnej oraz związana z nią odpowiedzialność karna. Szczególna uwaga została poświęcona zagadnieniu ryzyka nowatorstwa. Wskazano na trudności wiążące się z wyznaczeniem granicy działalności znamiennej ryzykiem, a zgodnej z porządkiem prawnym. Po dokonaniu analizy wykazano, iż zasadnym jest wprowadzenie instytucji fakultatywnego nadzwyczajnego złagodzenia kary lub odstąpienia od wymierzenia kary wobec sprawcy, który przekroczył granice ryzyka nowatorstwa, a zwłaszcza w przypadku gdy przekroczenie nie będzie duże. Odniesiono się również do kwestii ryzyka nowatorstwa w kontekście odpowiedzialności podmiotów zbiorowych.(abstrakt oryginalny)

EN

Technical progress is associated with innovative experimental activities that can carry a legal risk. It can be both, an innovative risk, without which there is no progress, as well as the usual risks associated with the operation of new machines, the use of new technologies or a new approach to solving the problem. The aim of the study is to analyze the risk issues in innovative activity on the basis of existing legal acts and the scientific papers in this area. The research covered the risk category in the course of experimental innovation activities and related criminal liability. Particular attention has been paid to the risk of innovation. In addition, it was pointed out the difficulties associated with the determination of the innovative activities area characterized by risk and in accordance with the legal order. After the analysis, it was shown that it is reasonable to introduce an optional institution of extraordinary leniency or to waive the imposition of a penalty against the perpetrator who exceeded the limits of innovation risk. Especially when the overrun will not be large. The issue of the risk of innovation in the context of the responsibility of collective entities was also analysed.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Eksperyment badawczy; Odpowiedzialność karna; Ryzyko; Innowacje techniczne

EN

Scientific experiment; Criminal liability; Risk; Technical innovations

• Czasopismo: Studia Prawno-Ekonomiczne
• Rocznik: 2019
• Tom: 111
• Strony: 31--46

Twórcy

autor

Dorota Habrat

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U., nr 78, poz. 483 ze zm.).
• Ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. - Kodeks karny (Dz.U., nr 13, poz. 95 ze zm.).
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1600 ze zm.).
• Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz.U. z 2018 r., poz. 703).
• Bojarski Marek, Dozwolone ryzyko gospodarcze w polskim prawie karnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1977.
• Bojarski Marek (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
• Bojarski Tadeusz (red.), Kodeks karny. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
• Buchała Kazimierz, Bezprawność przestępstw nieumyślnych oraz wyłączające ją dozwolone ryzyko, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1971, s. 251.
• Cyprian Tadeusz, Przedmowa, w: Bronisław Nietyksza, Eksperyment - ryzyko - odpowiedzialność karna w świetle badań nad czynnikami organizacyjnymi, ekonomicznymi, technicznymi, społecznymi i prawnymi, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
• Dadak Wojciech, Ryzyko i niepewność a zachowania naruszające zasady obrotu gospodarczego - aspekty kryminologiczne, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2009/2.
• Dukiet-Nagórska Teresa (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Wolters Kluwer, Warszawa 2016, s. 180.
• Filar Marian, Podstawy odpowiedzialności karnej podmiotów zbiorowych (na gruncie ustawy z 22 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary), w: Odpowiedzialność karna podmiotów zbiorowych, Apelacja Gdańska. Kwartalnik, wydanie specjalne, 2003, nr 3.
• Filar Marian (red.), Komentarz do ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, Wydawnictwo "Dom Organizatora", Toruń 2006.
• Gałuszka Agata, Ryzyko nowatorstwa w nowym kodeksie karnym, Prokuratura i Prawo 1998/2.
• Gardocki Lech, Prawo karne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2017.
• Giezek Jacek, Wyłączenie odpowiedzialności karnej, w: Jacek Giezek (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.
• Grimvall Göran, Holmgren Åke J., Jacobsson Per, Thedeen Torbjörn, Risks in Technological Systems, Springer 2010, s. 5.
• Gubiński Arnold, Ryzyko nowatorstwa, Państwo i Prawo 1960/1.
• Gubiński Arnold, Wyłączenie bezprawności czynu (o okolicznościach uchylających społeczną szkodliwość czynu), Uniwersytet Warszawski. Dział Wydawnictw, Warszawa 1961.
• Habrat Dorota, Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, LexisNexis, Warszawa 2014.
• Konieczniak Przemysław, Eksperyment naukowy i techniczny a porządek prawny, Stowarzyszenie Absolwentów Wydziału Prawa i Administracji, Warszawa 2013.
• Królikowski Michał, Zawłocki Robert, Prawo karne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2018.
• Kubiak Rafał, Kontratyp dozwolonego eksperymentu w świetle teorii kolizji dóbr i opłacalności społecznej, Państwo i Prawo 2005/12.
• Kubiak Rafał, Okoliczności wyłączające bezprawność, w: Lech K. Paprzycki, Nauka o przestępstwie. Wyłączenie i ograniczenie odpowiedzialności karnej. System Prawa Karnego, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.
• Kubiak Rafał, Ryzyko "zwykłe" a kontratyp eksperymentu, Przegląd Sądowy 2007/3.
• Kubicki Leszek, Medyczny eksperyment badawczy (warunki dopuszczalności w prawie polskim, Państwo i Prawo 1988/7.
• Lachowski Jerzy, Włączenie odpowiedzialności karnej, w: Michał Królikowski, Robert Zawłocki, Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do artykułów 1-31. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
• Marek Andrzej, Satko Jacek, Okoliczności wyłączające bezprawność czynu. Przegląd problematyki. Orzecznictwo (SN 1918-99). Piśmiennictwo, Kantor Wydawniczy, Zakamycze 2000.
• Mozgawa Marek (red.), Prawo karne materialne. Część ogólna, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
• Mucha Andrzej, Struktura przestępstwa gospodarczego oraz okoliczności wyłączające bezprawność czynu w prawie karnym gospodarczym. Analiza teoretyczna i dogmatyczna, Wolters Kluwer Polska SA, Warszawa 2013.
• Nietyksza Bronisław, Eksperyment - ryzyko - odpowiedzialność karna w świetle badań nad czynnikami organizacyjnymi, ekonomicznymi, technicznymi, społecznymi i prawnymi, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
• Nietyksza Bronisław, Zasady kompensowania szkód z tytułu ryzyka, Państwowe Wydawnictwa Ekonomiczne, Warszawa 1971.
• Pohl Łukasz, Prawo karne. Wykład części ogólnej, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
• Popławski Henryk, Zagadnienie ryzyka z punktu widzenia odpowiedzialności karnej, Palestra 1968/12/2.
• Raglewski Janusz, Model nadzwyczajnego złagodzenia kary w polskim systemie prawa karnego (analiza dogmatyczna w ujęciu materialnoprawnym), Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2008.
• Rozental Karol, W sprawie karnoprawnego charakteru tzw. ryzyka zwykłego, Państwo i Prawo 1991/4.
• Šotić Aleksandar, Radenko Rajić, The Review of the Definition of Risk, Applied Knowledge Management 2015/3 (3).
• Warylewski Jarosław, Prawo karne. Część ogólna, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017.
• Wróbel Włodzimierz, Zoll Andrzej, Polskie prawo karne. Część ogólna, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Kraków 2010.
• Zduński Igor, Przesłanki ryzyka nowatorstwa, Prokuratura i Prawo 2010/10.
• Zgoliński Igor, Zduński Igor, Okoliczności wyłączające bezprawność. Zarys problematyki, Wydawnictwo Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej, Bydgoszcz 2012.
• Zientara Anna, Przestępstwo nadużycia zaufania z art. 296 kodeksu karnego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2010.
• Zoll Andrzej, Wyłączenie odpowiedzialności karnej, w: Andrzej Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Tom I. Komentarz do art. 1-116 k.k., Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012.

Identyfikatory

DOI

10.26485/SPE/2019/111/2