PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2019 | 112 | 27--45
Tytuł artykułu

Tworzenie parków narodowych w Polsce Ludowej na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego

Autorzy
Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Formation of National Parks in Polish People's Republic on the Example of Ojców National Park
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Przedmiotem niniejszego artykułu jest proces tworzenia parku narodowego w czasach Polski Ludowej (1944-1989). Opracowanie to ma na celu przybliżenie zagadnień prawnych związanych z utworzeniem parku narodowego i wynikających w praktyce z tego tytułu trudności. Analiza zagadnienia została opracowana na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego znajdującego się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, w odległości ok. 16 km na północ od Krakowa. Powstały w roku 1956 Ojcowski Park Narodowy, będący najmniejszym polskim parkiem narodowym, posiada niezwykle barwną historię. Został on utworzony na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody z 1949 r. W procesie tworzenia parku narodowego w Ojcowie pojawił się szereg problemów z zakresu prawa administracyjnego i cywilnego. Największym z nich była kwestia zmieniających się koncepcji zagospodarowania obszaru Ojcowa - kolejno jako uzdrowiska, rezerwatu przyrody oraz parku narodowego. Drugą poważną trudnością była wielkość jego ziemi pozostająca własnością prywatnych właścicieli - około ⅓ pierwotnej powierzchni Ojcowskiego Parku Narodowego. Praca udziela odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: jaka konstrukcja prawna została przewidziana przez ustawodawcę w celu utworzenia parku narodowego w Polsce Ludowej oraz jak przepisy regulujące tę tematykę były stosowane w ówczesnej praktyce.(abstrakt oryginalny)
EN
The subject of this article is the process creating process of a national park during the times of Polish People's Republic. The aims of this research is to familiarize with legal issues related to the foundation of the national park and difficulties resulting from this in practice. The analysis of this issue is based on the example of Ojców National Park which is located on the Polish Jurassic Highland at a distance about 16 km north of Cracow. The Ojców National Park was founded in 1956 and it is the smallest Polish national park, which has an extremely colorful history. It was created under the Law on the Nature Protection Act of 1949. There was a number of problems from the scope of Civil and Administrative Law during the foundation of the National Park in Ojców. The largest of them was a question of changing approaches in the Ojców's area development - in sequence in the Spa town, nature reservation and National Park. The next big problem was the size of the land remains the property of private owners that is about 1/3 of the initial zone of the Ojców National Park. The research explains to the two basic questions: what is the legal arrangement provided for by legislator with the aim to make the foundation of the Natural National Park in Polish People's Republic and legislation regulating which was provided before.(original abstract)
Rocznik
Tom
112
Strony
27--45
Opis fizyczny
Twórcy
autor
  • Uniwersytet Śląski w Katowicach
Bibliografia
  • Dekret Rady Regencyjnej z dnia 8 listopada 1918 roku o opiece nad zabytkami sztuki i kultury (Dz.U. z 1918 r., nr 16, poz. 36).
  • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 4 sierpnia 1932 r. o utworzeniu z Nadleśnictwa Rezerwat w okręgu Dyrekcji Lasów Państwowych w Białowieży jednostki organizacyjnej szczególnej pod nazwą "Park Narodowy w Białowieży" (M.P. z 1932 r., nr 183, poz. 219).
  • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 23 maja 1932 r. o utworzeniu z rezerwatu w Pieninach jednostki organizacyjnej szczególnej pod nazwą "Park Narodowy w Pieninach" (M.P. z 1932 r., nr 123, poz. 156).
  • Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 16 września 1919 r. o ochronie niektórych zabytków przyrody (M.P. z 1919 r., poz. 208).
  • Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 30 grudnia 1924 r. o organizacji administracji lasów państwowych (Dz.U. z 1924 r., nr 119, poz. 1079).
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 stycznia 1956 r. w sprawie utworzenia Ojcowskiego Parku Narodowego (Dz.U. z 1956 r., nr 4, poz. 22).
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 r. o utworzeniu Białowieskiego Parku Narodowego (Dz.U. z 1947 r., nr 74, poz. 469).
  • Ustawa z dnia 10 marca 1934 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 1934 r., nr 31, poz. 274).
  • Ustawa z dnia 7 kwietnia 1949 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 1949 r., nr 25, poz. 180).
  • Zarządzenie Ministra Leśnictwa z dnia 20 listopada 1950 r. w sprawie zakresu czynności konserwatora przyrody, nadleśniczego państwowego, kierownika parku narodowego i dyrektora parku narodowego w dziedzinie ochrony przyrody (M.P. z 1950 r., Nr A-132, poz. 1646).
  • Państwowa Rada Ochrony Przyrody, sygnatura: PROP-389, w zbiorach Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.
  • Zakład Ochrony Przyrody i Jej Zasobów Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Państwowa Rada Ochrony Przyrody. Komisja Parków Narodowych i Rezerwatów, sygnatura: ZOP-195, w zbiorach Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.
  • Zakład Ochrony Przyrody, sygnatura: ZOP-141, w zbiorach Archiwum Nauki Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.
  • Denisiuk Zygmunt, Dyryga Zofia, Kalemba Andrzej i in., Rola parków narodowych w ochronie szaty roślinnej i krajobrazu Polski, Zakład Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych PAN, Kraków 1991.
  • Gawłowska Jadwiga, Gawłowska Maria, Parki narodowe, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty i pomniki przyrody żywej w Polsce (z uwzględnieniem ich opracowania naukowego), w: Włodzimierz Michajłow (red.), Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1976.
  • Gotkiewicz Marian, Szafer Władysław (oprac.), Ojcowski Park Narodowy, Wydawnictwa Zakładu Ochrony Przyrody PAN, Kraków 1956.
  • Jastrzębski Ludwik, Ochrona prawna przyrody i środowiska w PRL. Zagadnienia administracyjne, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1979.
  • Jastrzębski Ludwik, Prawne zagadnienia ochrony przyrody, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1980.
  • Karłowicz Jan, Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław (red.), Słownik języka polskiego, tom III N-Ó, nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, w drukarni "Gazety Handlowej", Warszawa 1904.
  • Kryński Adam, Niedźwiedzki Władysław (red.), Słownik języka polskiego, tom IV P-Prożyszcze, nakładem prenumeratorów i Kasy im. Mianowskiego, w drukarni "Gazety Handlowej", Warszawa 1908.
  • Ojców, broszura wydana przez Komitet Rozbudowy Osiedla Uzdrowiskowego Ojców, Kraków 1927.
  • Partyka Józef, Ojcowski Park Narodowy, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.
  • Partyka Józef, Pięćdziesiąt lat Ojcowskiego Parku Narodowego (1956-2006), Ojcowski Park Narodowy, Ojców 2008.
  • Partyka Józef, Żółciak Jarosław, Konflikt człowiek - przyroda na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego, w: Adam Hibszer, Józef Partyka (red.), Między ochroną przyrody a gospodarką - bliżej ochrony, Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Katowicki, Ojcowski Park Narodowy, Sosnowiec-Ojców 2005.
  • Symonides Ewa, Ochrona przyrody, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
  • Zachariasz Agata, Ojcowski Park Narodowy, Czasopismo Techniczne 2008/1-A.
  • Encyklopedia PWN, https://encyklopedia.pwn.pl; stan na 8.08.2018 r.
  • Interia encyklopedia, https://encyklopedia.interia.pl; stan na 12.09.2018 r.
  • Polski Komitet Krajowy Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody, https://www.iucn.org.pl/pl/o-nas/iucn; stan na 12.09.2018 r.
  • Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp; stan na 8.08.2018 r.
  • Słownik języka polskiego PWN pod red. W. Doroszewskiego, https://sjp.pwn.pl/doroszewski; stan na 8.08.2018 r.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171588335

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.